Asbest, yıllarca inşaat, gemi yapımı, otomotiv gibi çeşitli endüstrilerde kullanılmış son derece dayanıklı bir mineral olmasına rağmen, insan sağlığına olan ciddi zararları nedeniyle günümüzde birçok ülkede kullanımı yasaklanmıştır. Özellikle ısıya ve aşınmaya karşı dayanıklı olması nedeniyle tercih edilen asbest, zaman içinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceği fark edilmiştir. Bu nedenle, asbestin güvenli bir şekilde sökülmesi ve bertaraf edilmesinin büyük önem taşımaktadır.
Asbest, lifli bir mineral olarak yıllar boyunca birçok endüstriyel ve inşaat malzemesinde kullanılmış olsa da, insan sağlığına ciddi zararları nedeniyle dünya genelinde yasaklanmış veya kullanımına kısıtlamalar getirilmiştir. Asbest liflerinin solunması, başta akciğerler olmak üzere vücudun çeşitli organlarında geri dönüşü olmayan zararlara yol açabilir. Bu zararlı etkiler, özellikle asbest liflerinin uzun yıllar boyunca vücutta birikmesi sonucunda ortaya çıkar ve birçok ciddi hastalığa neden olabilir.
Asbest liflerinin havaya karışarak solunması, insan sağlığı üzerinde geri dönüşü olmayan etkiler bırakabiliyor.
Asbest lifleri, gözle görülemeyecek kadar küçük oldukları için kolayca solunum yollarına girer ve uzun yıllar boyunca akciğerlerde birikerek çeşitli hastalıklara yol açabilir.
Asbestin En Fazla Neden Olduğu Hastalıklar
Mezotelyoma
Asbeste maruz kalmanın en ölümcül sonuçlarından biridir. Genellikle akciğer zarında (plevra), karın zarında (periton) veya kalp zarında (perikard) gelişen bu kanser türü, oldukça agresif bir hastalıktır. Mezotelyoma, asbest maruziyetinden yıllar sonra (genellikle 20-40 yıl) ortaya çıkabilir ve tedavi süreci zorlu olabilir.
Asbestozis
Uzun süre asbeste maruz kalan kişilerde görülen bir akciğer hastalığıdır. Asbest liflerinin akciğer dokusunda birikmesi, zamanla dokuların sertleşmesine (fibrozis) ve akciğerlerin esnekliğini kaybetmesine neden olur. Bu durum, solunum güçlüğü, öksürük ve göğüs ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Asbestozis ilerleyici bir hastalıktır ve tedavisi yoktur.
Akciğer Kanseri
Asbest, akciğer kanseri riskini önemli ölçüde artıran bir maddedir. Özellikle sigara içen bireylerde, asbeste maruz kalma durumu akciğer kanseri riskini daha da yükseltir. Asbest lifleri, akciğer dokusunda hasara yol açarak kanserli hücrelerin oluşmasına neden olabilir. Asbest maruziyeti ile ilişkili akciğer kanseri, genellikle maruziyetten 15-30 yıl sonra ortaya çıkar.
Akciğer Zarı İltihabı (Plörezi)
Asbeste maruz kalmak, akciğer zarının iltihaplanmasına ve akciğer zarları arasında sıvı birikmesine neden olabilir. Bu duruma plörezi adı verilir ve genellikle göğüs ağrısı, nefes darlığı ve öksürük gibi belirtilerle kendini gösterir. Plöreziler, asbeste bağlı diğer hastalıkların habercisi olabilir.
Asbeste Maruz Kalan Çalışanlar
Asbest, özellikle asbestli malzemelerle çalışan işçilerde yaygın olarak görülen meslek hastalıklarına yol açabilir. İnşaat işçileri, gemi inşa çalışanları, boru döşeyicileri ve diğer asbestle çalışan kişiler bu risk grubundadır. Bu kişilerde yukarıda belirtilen hastalıkların yanı sıra genel solunum problemleri, yorgunluk ve zayıf bağışıklık sistemi gibi sorunlar da sıkça görülür.
Asbestle çalışan bireylerde, solunum yollarında kronik tahriş ve iltihaplanmalar görülür. Asbest lifleri, solunum yollarına yerleşerek bronşit, kronik öksürük ve solunum yollarında daralmaya neden olabilir. Bu durum, zamanla ciddi solunum hastalıklarına ve solunum yetmezliğine yol açabilir. Asbest maruziyeti sadece akciğerleri etkilemekle kalmaz, aynı zamanda kalp, sindirim sistemi ve cilt üzerinde de olumsuz etkilere sahip olabilir. Mesleki asbest maruziyeti yaşayan bireylerde, diğer organlara yayılan kanser türleri de görülebilir. Ayrıca, asbest liflerinin ciltle teması cilt tahrişine ve alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Asbestin sağlık üzerindeki etkileri genellikle uzun süreli ve düşük düzeyde maruziyet sonucunda ortaya çıkar. Asbest maruziyeti sonrası hastalıkların ortaya çıkması genellikle 10 ila 40 yıl gibi bir süre alabilir. Bu da asbeste maruz kalan kişilerin, maruziyet sona erdikten uzun yıllar sonra bile ciddi sağlık sorunları yaşamalarına neden olabilir.
Asbestin sağlık üzerindeki olumsuz etkileri, sadece asbestle doğrudan temas eden çalışanları değil, aynı zamanda asbestli binalarda yaşayan veya çalışan bireyleri de etkileyebilir. Bu nedenle asbest içeren malzemelerin kullanıldığı yapılarda söküm, tamir veya yıkım işlemleri profesyonel asbest söküm uzmanları tarafından yapılmalı ve asbestin havaya karışmaması için gerekli tüm önlemler alınmalıdır. Asbestin insan sağlığı üzerindeki ciddi tehditleri nedeniyle, toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi ve asbest maruziyetinin en aza indirilmesi kritik bir öneme sahiptir.
Asbestin Bulunduğu Yerler
Asbest, özellikle 1980’lere kadar yapılan binaların yalıtım malzemelerinde, çatı kaplamalarında, döşeme malzemelerinde ve boru yalıtımlarında bulunur. Bu eski binaların yıkımı, tamiri veya renovasyon çalışmaları sırasında asbest lifleri serbest kalabilir ve çevreye yayılabilir. Bu noktada söküm işlemleri, asbest söküm eğitimi almış uzmanlar tarafından yapılmalıdır. Güvenli bir söküm işlemi, asbestin çevreye yayılmasını engeller ve toplum sağlığı açısından büyük tehditlerin önüne geçer. Asbest sökümünün güvenli bir şekilde yapılmaması durumunda, sadece bu işlemleri yapan çalışanlar değil, yakın çevrede bulunan bireyler de tehlike altına girebilir. Asbest liflerinin havaya yayılması ve bu liflerin solunması, çevrede yaşayan insanların uzun vadede ciddi sağlık sorunları yaşamasına neden olabilir.
Asbest Söküm İşleri Nasıl Yapılır?
Asbest söküm işlemleri, yalnızca iş sağlığı ve güvenliği açısından değil, aynı zamanda toplum sağlığının korunması açısından da büyük bir önem taşımaktadır. Asbest sökümünün asbest söküm çalışanı eğitimi almış kişiler tarafından yapılması, asbestle ilişkili hastalıkların önlenmesi ve gelecek nesillerin daha sağlıklı bir çevrede yaşam sürmesi için kritik bir adım. Bu nedenle, asbest söküm işlemlerinde gereken tüm önlemlerin alınması ve toplum bilincinin artırılması, halk sağlığı açısından çok önemli. Asbestin tehlikeleri hakkında toplumun bilinçlendirilmesi, asbest sökümünün önemi kadar hayati bir konudur. Toplum, özellikle eski binalarda asbestin bulunabileceği ve bu malzemelerin sökümünün tehlikeli olabileceği konusunda bilgilendirilmelidir. Asbestin tehlikeleri ve güvenli söküm yöntemleri hakkında bilinçli bireyler, asbestin çevreye yayılmasını önlemek için gerekli önlemleri talep edebilir.
Sağlığınız ve çalışanlarınızın sağlığı için asbest söküm çalışanı eğitimlerini alın. Hayatta en değerli şey sağlıktır. Kaybetmeyin.
ESGO – Asbest Söküm Çalışanı Eğitimi
Eskişehir merkezli ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumumuz, iş sağlığı ve güvenliği alanında kapsamlı ve güncel eğitimler sunmaktadır.
