Fonksiyonel işitme kaybı bir deyişle nonorganik işitme kaybı nedir?
Kişinin istemli veya istemsiz, bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde işitme kaybının olduğuna inanması veya işitme kaybının var olduğuna insanları inandırmasıdır. Bu sebeple fonksiyonel işitme kaybını iki neden doğrultusunda inceleriz.
Istemsiz ise kişinin işitme kaybı yok veya çok hafif derecede olmasına rağmen kişinin ileri derecede bir işitme kaybı olduğuna inanmasıdır. Bu tip işitme kayıpları daha çok psikolojik yapıdaki bozukluklar sebebiyle ortaya çıkar. Hastanın kendisi bilinçli olarak işitme kaybı olduğunu söylemez.
Istemli ise hastada işitme kaybı olmaması veya çok hafif – hafif düzeyde olmasına rağmen çok ileri derecede işitme kaybı olduğunu karşısındakilere inandırmaya çalışır. Bu daha çok bilinçli ve ikincil kazançlar sebebiyle ortaya çıkar. Ikincil kazançlar askerlik, malulen emeklilik, tazminant amaçlı travma veya belirli bir kazanç elde etmek için gösterilir.
Hastanın söylemlerine göre otolojik ve odyolojik bulgular birbirlerini desteklemez, odyolojik ve immitansmetrik bulguların birbirini desteklememesi, organik bir açıklama yapılamaması fonksiyonel işitme kaybını düşündürür.
Fonksiyonel işitme kaybı düşünülen hastalarda belirgin bir psikojenik bozukluk vardır. Bu nedenle;
- çekingen cevap verirler,
- duymak için abartılı efor sarf ederler,
- konuşan kişi kendilerinden uzaktaymış ve bu uzaklık sebebiyle duyamıyormuş gibi yaparlar,
- aşırı sinirlilik,
- ses tonlarını aşırı derecede arttırarak konuşurlar ve
- çevresindekilerin onun bahsettiği kadar işitme kaybı olduğuna inanmadıklarını düşünürler.
Test sırasında kesin ve ani cevap vermekten kaçınırlar. Çelişkili ve kesik kesik cevap verirler. Problemlerini genellikle abartırlar, cevapları uyumsuz ve bilerek geçiktirirler. Genellikle sebebi bilinmeyen tek taraflı işitme kaybına rastlanır. Fonksiyonel işitme kaybını belirleme de davranış testlerinin yanında immitansmetrik inceleme, işitsel uyarılmış potansiyeller, işitsel devamlı durumda uyarım yanıtları ve fonksiyonel işitme kaybını belirlemede kullanılan özel testler yapılır.
Fonksiyonel işitme kaybı değerlendirirken nelere dikkat edilir?
1) İşitme eşikleri tutarsızdır,
2) Hava ve kemik yollarının immitansmetrik bulgularla açıklanamayacak şekilde olması,
3) Weber testinin elde edilen bulguları desteklememesi
4) İnformal klinik gözlemler bu hastaların değerlendirilmesinde ilk basamak olarak görülür. Organik ya da nonorganik işitme kayıbı olduğunu belirlemede önemlidir.
5) Diapozon testleri ile elde edilen bulgular çelişkilidir.
6) Konuşulanı anlamak için jest mimikler ve dudak okumayı abartılı şekilde aşırı çaba gösterirler.
Fonksiyonel işitme kayıplı hastalarda kullanılan özel testler şunlardır; saf ses stenger testi, speech stenger testi, doefler stewart testi, lombard testi, geçikmiş işitsel geri bildirim ve dönüşümlü veya akışkan hikaye testi
Saf Ses Stenger testi tek taraflı fonksiyonel işitme kayıplarında kullanılır, stenger fenomenine dayanılarak geliştirilmiştir.
Doefler Stewart testi konuşma sinyalini gürültü ile maskeleyerek fonksiyonel işitme kaybının tespiti için kullanılır. Lombard testi iki taraflı fonksiyonel işitme kaybında kullanılır, kişinin kendi sesini duyması ve kontrol etmesi gerekir. Bu testte iletim tipi işitme kayıplı hastalara dikkat edilmelidir. Geciktirilmiş işitsel geri bildirim testi iki taraflı fonksiyonel işitme kaybının tespiti için kullanılır. Dönüşümlü akışkan hikaye testi tek taraflı fonksiyonel işitme kaybı tanısında kullanılır, test hastaya anlatılan hikaye tekrarlatılır veya hikaye hakkında sorular sorulur.
