Evlilik, bir ömür boyu süreceğine inanılarak başlanan bir yolculuk. Ancak son yıllarda bu yolculuk, özellikle 50 yaş ve sonrasında, hiç beklenmedik bir şekilde yön değiştirebiliyor. “Gri boşanma” tam da bu noktada karşımıza çıkıyor.

Bu yazıda, gri boşanmanın ne olduğunu, neden giderek yaygınlaştığını ve bireyler ile toplum üzerindeki etkilerini birlikte paylaşacağım.

Eğer siz de;

• “Acaba bu yaşta boşanmak mümkün mü?”,
• “50 yaşından sonra hayat yeniden kurulur mu?” gibi sorular soruyorsanız, okumaya devam edin.

Çünkü yalnız değilsiniz.

Gri Boşanma Nedir?

Gri boşanma, 50 yaş ve üzerindeki bireylerin evliliklerini sonlandırmasını ifade eden bir terim. Özellikle uzun süreli evliliklerden sonra yaşanan bu boşanmalar, genç yaşta gerçekleşen boşanmalardan hem nedenleriyle hem de sonuçlarıyla ayrılıyor.

İstatistikler gösteriyor ki bu sadece bireysel bir tercih değil; adeta toplumsal bir dönüşüm. ABD’de 1990’dan 2015’e kadar 50 yaş üstü boşanmalar iki katına çıkarken, 65 yaş üstünde bu oran üç katına ulaştı. Türkiye’de ise 2024 yılında 50 yaş ve üzeri tam 55.595 yetişkin evliliğini sonlandırdı. Bu, 2020’ye göre %44,53’lük bir artış anlamına geliyor.

Gri Boşanma Neden Artıyor?

Aslında cevap, hayatın kendisinde saklı. Gelin birlikte bu artışın ardındaki sebeplere bakalım.

Kişisel Farkındalık ve Değişen Beklentiler

Hayat ilerledikçe insanlar kendilerine daha çok dönmeye, “Ben ne istiyorum?” sorusunu daha yüksek sesle sormaya başlıyor. Uzun süredir devam eden ama tatmin etmeyen ilişkilerde bireyler, artık kalan yıllarını farklı geçirmek istiyor. Bu bir kayıp değil, bir dönüşüm olarak görülüyor. Yeni bir hayat kurma arzusu, boşanmayı bir çözüm haline getiriyor.

Çocuklar Yuvadan Uçunca…

Yıllar boyu çocuklara adanmış bir hayat, onların büyüyüp evden ayrılmasıyla değişiyor. Bu dönemde çiftler baş başa kalıyor ve yıllardır görmezden geldikleri sorunlarla yüzleşiyor. Bu yüzleşme, ya ilişkiyi onarmaya ya da bitirmeye götürebiliyor.

Kadının Güçlenmesi

Kadınların ekonomik bağımsızlıklarının artması, artık mutsuz bir evliliğe mahkûm olmayı zorunlu kılmıyor. Birçok kadın, kendi ayakları üzerinde durmayı ve hayatını yeniden inşa etmeyi tercih ediyor. Bu, gri boşanma oranlarını ciddi anlamda etkiliyor.

Toplumsal Algının Değişimi

Eskiden boşanma bir “başarısızlık” olarak görülürdü. Hele ki uzun yıllar süren bir evliliğin ardından boşanmak, büyük bir toplumsal damgalama nedeni olabilirdi. Ama artık bireysel mutluluk ve kişisel gelişim ön planda. İnsanlar mutsuz bir evlilikte kalmaktansa, kendi yollarını çizmeyi tercih edebiliyor.

Uzayan Ömür, Değişen Evlilikler

Geçmişte insanlar 60’lı yaşlarında hayatlarının son dönemine girdiklerini düşünürlerdi. Ancak günümüzde bu yaş, yeni bir başlangıcın eşiği olarak görülüyor. Ortalama yaşam süresinin uzaması, evlilikten beklentileri de değiştiriyor. Artık evlilik sadece çocuk büyütmek ya da ekonomik ortaklık değil; duygusal destek, arkadaşlık ve kişisel gelişim alanı olarak görülüyor. Bu beklentiler karşılanmadığında da gri boşanma bir seçenek haline geliyor.

Türkiye’deki Gri Boşanma Verileri

İstatistiklere baktığımızda durumun ciddiyeti daha net ortaya çıkıyor. 2024 yılında;

• 50-54 yaş arası 27.057 kişi boşandı.
• 60 yaş ve üzeri boşananların sayısı 14.370’e ulaştı.
• 75 yaş üstünde dahi 1.153 boşanma gerçekleşti.

Bu sayılar, boşanmanın artık sadece gençlere özgü olmadığını gösteriyor. Ve bu boşanmaların ardından gelen süreç, sadece duygusal değil; aynı zamanda sosyal ve ekonomik etkiler de içeriyor.

Gri Boşanmanın Etkileri

Psikolojik Etkiler

Boşanma her yaşta zordur, ama uzun yıllar aynı kişiyle yaşadıktan sonra ayrılmak çok daha karmaşık duygular yaratabilir. Kimlik bunalımı, yalnızlık, özsaygı kaybı gibi sorunlar yaşanabilir. Ama diğer yandan birçok kişi için bu bir “yeniden doğuş” anlamına gelir. Özgürleşme hissi, yeni başlangıçlar ve kişisel gelişim fırsatları sunabilir.

Sosyal Etkiler

Aile içi dinamikler değişir. Çocuklar, torunlar, arkadaş çevresi… Her şey yeniden şekillenir. Ortak çevrelerin kaybı, bazı bireyler için sosyal izolasyon yaratabilir. Ancak bazıları için de yeni sosyal çevreler kurmak heyecan verici olabilir.

Ekonomik Etkiler

Ekonomi belki de en çok zorlayan alan. Emeklilik gelirinin bölünmesi, iki ayrı yaşam kurma maliyetleri, kadınların genelde daha fazla zorluk yaşadığı bir süreç. Bu nedenle finansal danışmanlık, bu dönemde hayati önemdedir.

Gri Boşanma Sürecinde Destek Almak Neden Önemli?

Boşanma süreci, sadece avukatla yürütülecek bir şey değil. Özellikle ileri yaşlarda, hem duygusal hem de maddi anlamda profesyonel destek almak büyük fark yaratabilir.

• Aile danışmanları, duygusal kararları dengeleyebilir.
• Finans uzmanları, ekonomik geleceği planlamada yardımcı olabilir.
• Psikolog ve terapistler, yaşanan kimlik krizini anlamlandırmakta destek olabilir.

Devletin sunduğu “Boşanma Süreci Danışmanlığı” gibi hizmetler, Türkiye’de de giderek daha yaygın hale geliyor. Hatta bu danışmanlıkla %40’a varan çiftin boşanmaktan vazgeçtiği biliniyor.

Gri boşanma, günümüz toplumunun evlilik algısındaki değişimi yansıtıyor. Uzun süren evlilikler bile bitebilir. Bu, bir başarısızlık değil, kişisel bir tercihtir. Daha uzun, daha kaliteli yaşamak isteyen bireylerin, mutsuz evlilikleri geride bırakma hakkı vardır.

Eğer siz de böyle bir süreçten geçiyorsanız ya da bu konuyu daha yakından tanımak istiyorsanız, yalnız olmadığınızı bilin.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

1. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2023-53707 Erişim Tarihi: 06.04.2025
2. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2024-54194 Erişim Tarihi: 06.04.2025
3. Doğan, Ş. (2016). Boşanma nedenlerine yönelik tutumlar: Boşanmayı artırıcı veya engelleyici faktörlere yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması I. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 991-1011.
4. Akoğlu, Ö. A., & Küçükkaragöz, H. (2018). Boşanma nedenleri ve boşanma sonrasinda karşilaşilan güçlüklere ilişkin bir araştirma: İzmir ili örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 29(1), 153-172.
5. Binay, M. (2018). Türkiye’de Boşanma Nedenlerinin Analizi Ve Alternatif Uyuşmazlık Yöntemleri. Ombudsman Akademik, 5(9), 237-267.