Bu içerikte, sağlık sektöründe yapay zekanın kullanım alanları, doktorlara sunduğu avantajlar, karşılaşılan etik ve güvenlik sorunları ile gelecekteki potansiyel etkileri yer almaktadır.
Hayatın her alanında olduğu gibi, sağlık sektörü de büyük bir dijital dönüşüm geçiriyor. Artık sadece doktorların ve hemşirelerin sezgilerine ve deneyimlerine güvenmek yeterli değil; yapay zeka (YZ) devreye girerek sağlık hizmetlerini daha hızlı, daha doğru ve daha erişilebilir hale getiriyor.
Peki, gerçekten her şey bu kadar toz pembe mi?
HIMSS ve Medscape’in 2024 yılında yayımladığı “AI Adoption in Healthcare” raporuna göre, sağlık sektöründe yapay zeka kullanımı yaygınlaşıyor ama beraberinde önemli soru işaretleri de getiriyor. İncelemek isterseniz rapora buradan ulaşabilirsiniz.
Gelin, sağlıkta yapay zekanın nasıl bir devrim yarattığını birlikte inceleyelim.
Sağlıkta Yapay Zeka Nerelerde Kullanılıyor?
İnsanlar “Yapay zeka sağlık sektörüne giriyor” denildiğinde genellikle robot doktorları/hemşireleri veya ameliyat yapan makineleri hayal ediyor. Oysa, şu an yapay zekanın en çok kullanıldığı alanlar aslında idari işler. Raporun verilerine göre, hastanelerde yapay zeka en çok sırasıyla aşağıdaki alanlarda kullanılıyor.
Hasta Notlarının ve İş Toplantılarının Transkribi
Doktorların ve hemşirelerin muayene sırasında söylediklerinin otomatik olarak yazıya dökülmesi büyük bir zaman kazandırıyor. Aynı şekilde, hastanelerdeki iş toplantılarının notlarını almak için de yapay zekan kullanılıyor. Bu, doktorların ve hemşirelerin hastalarıyla daha fazla vakit geçirmesine olanak tanıyor.
Hasta İletişimi ve Randevu Yönetimi
“Randevumu ne zaman aldım?”, “Tahlil sonuçlarım ne oldu?” gibi sorular için hastaneleri aramaya artık gerek kalmıyor. Yapay zeka destekli sistemler, hastaları SMS veya e-posta ile bilgilendiriyor ve hatta bazı hastanelerde chatbotlar sayesinde hastalarla birebir konuşarak yönlendirme yapabiliyor.
Tıbbi Kayıtların Düzenlenmesi ve Elektronik Sağlık Kayıtları (EHR) İnceleme
Her hastanın geçmiş tıbbi kayıtlarını düzenlemek ve saklamak oldukça zahmetli bir iş. Yapay zeka, doktorların ve hemşirelerin hastanın tıbbi geçmişini daha hızlı inceleyebilmesine ve tanı sürecini hızlandırmasına yardımcı oluyor.
Radyoloji Görsellerinin Analizi
X-ray, MR ve CT taramaları gibi görüntüleme yöntemleri, bazı hastalıkların teşhisinde kritik bir öneme sahiptir. Ancak bu görüntüleri incelemek bazen gözden kaçabilecek detaylar içerir. Yapay zeka, kanserli hücreleri, damar tıkanıklıklarını veya diğer hastalık belirtilerini yüksek doğrulukla tespit edebilir.
Hasta Teşhisi ve Tedavi Planlaması
Bazı hastanelerde doktorlar, yapay zeka sistemlerinden destek alarak teşhis koyabiliyor. Yapay zeka, hastanın semptomlarını analiz ederek doktorlara olası tanılar sunuyor ve kişiselleştirilmiş tedavi planları oluşturabiliyor.
Doktorlar ve Hemşireler Yapay Zekayı Bireysel Olarak Nasıl Kullanıyor?
Büyük sağlık kuruluşlarının yapay zeka kullanımı bir yana, bazı doktorlar ve hemşireler kendi kişisel deneyimlerinde de yapay zeka araçlarına başvuruyor. Özellikle;
Tıbbi Literatür Taraması
Yapay zeka, en güncel bilimsel makaleleri analiz ederek doktorlara ve hemşirelere en uygun tedavi ve bakım yöntemlerini öneriyor.
Teşhis Desteği
Yapay zeka, hastanın şikayetlerini analiz edip olası hastalıkları sıralayabiliyor.
Tedavi Önerileri
Hastanın genetik yapısı, sağlık geçmişi ve yaşam tarzı gibi veriler analiz edilerek kişiye özel tedavi seçenekleri sunulabiliyor.
Bu bireysel kullanım örnekleri, gelecekte doktorların ve hemşirelerin karar verme süreçlerinde yapay zekanın daha büyük bir rol oynayacağını gösteriyor.
Yapay Zeka ile Sağlıkta Karşılaşılan Sorunlar
Tabii ki her yeni teknolojide olduğu gibi, sağlıkta yapay zekanın kullanımın da bazı büyük soru işaretleri var.
Veri Gizliliği (Endişe oranı %72)
Hasta verileri, sağlık sektörünün en hassas bilgileri arasında yer alıyor. Yapay zeka sistemlerinin bu verileri nasıl sakladığı, kimlerle paylaştığı büyük bir endişe kaynağı. Özellikle büyük teknoloji şirketlerinin sağlık verilerini işleyerek nasıl kullanacağı konusunda belirsizlikler var.
Etik Sorunlar (Endişe oranı %70)
Bir yapay zeka sistemi yanlış teşhis koyarsa, bundan kim sorumlu olacak? Ya da bir sistem belirli hasta gruplarına (yaş, cinsiyet, ırk gibi faktörler üzerinden) karşı önyargılı sonuçlar üretiyorsa, bunun nasıl önüne geçilecek? Bu tür etik sorular henüz tam olarak yanıtlanabilmiş değil.
Roller Değişiyor
Yapay zeka geliştikçe, doktorların ve hemşirelerin rolü teşhis koymaktan, tedavi etmekten, bakım vermekten daha çok hasta ile birebir ilgilenmeye kayabilir. Ancak bu süreç, bazı doktorlar ve hemşireler tarafından “mesleğimiz elimizden alınıyor” endişesiyle karşılanıyor.
Peki, Yapay Zeka Doktorların ve Hemşirelerin Yerini Alabilir Mi?
Bu sorunun kısa cevabı: Hayır.
Yapay zeka doktorların ve hemşirelerin yerine geçmeyecek.
Ancak doktorların ve hemşirelerin iş yapış şekillerini değiştirecek.
- Yapay zeka, doktorlara ve hemşirelere asistanlık yapacak, iş yükünü hafifletecek ve daha hızlı karar vermelerine yardımcı olacak.
- Hastalık teşhisinde daha doğru sonuçlar elde edilmesine katkıda bulunacak.
- Tedavi planlarını kişiselleştirerek hastaların daha iyi sonuçlar almasını sağlayacak.
Ama yapay zeka, doktorların ve hemşirelerin sahip olduğu empatiyi, sezgiyi ve bireysel hasta ilişkisini yerine koyamaz.
Yapay Zeka Sağlıkta Nasıl Bir Gelecek Sunuyor?
Sağlıkta yapay zeka, devrim niteliğinde bir değişim yaratıyor. Ancak bu teknolojinin tamamen benimsenmesi için veri güvenliği, etik sorular ve eğitim eksiklikleri gibi konuların aşılması gerekiyor.
Şu an için yapay zeka doktorların ve hemşirelerin en büyük yardımcısı olmaya aday. Ama doktorların ve hemşirelerin yerine geçen bir robot doktor/hemşire görmek için belki birkaç on yıl daha beklememiz gerekebilir.
