Bu içerikte, hasta merkezli bakımda karar paylaşımının ve şiddetsiz iletişimin önemi ele alınarak, hasta katılımının sağlık hizmetlerine katkısı incelenmektedir.

Günümüzde sağlık hizmetleri, sadece hastalıkları tedavi eden bir sistem olmaktan çıktı. Artık bireylerin sağlık süreçlerine aktif olarak katıldığı, duyarlı ve empatik bir yaklaşımla desteklendiği bir modele evrildi. Hasta merkezli bakım, sadece fiziksel tedaviyi değil, bireyin duygusal, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını da gözeten bir yaklaşımdır.

Peki, bu süreçte karar paylaşımı ve şiddetsiz iletişim nasıl devreye giriyor?

Gelin birlikte inceleyelim.

Hasta Merkezli Bakımın Önemi

Geleneksel sağlık hizmetlerinde hasta genellikle pasif bir konumda bulunur ve kararları hekimler verir. Ancak hasta merkezli bakımda, bireyin kendi sağlığıyla ilgili kararlara katılımı teşvik edilir. Bu yaklaşım, hastanın değerlerine ve tercihine saygı duyan, onları süreçlerin bir parçası hâline getiren bir sistem sunar.

Hasta Merkezli Bakımın Faydaları

• Hasta memnuniyetini artırır.
• Gereksiz test ve müdahaleleri azaltarak maliyetleri düşürür.
• Sağlık okuryazarlığını geliştirerek hastaların bilinçli kararlar almasını sağlar.

Karar Paylaşımı Nedir ve Neden Önemlidir?

Karar paylaşımı, hasta ve sağlık profesyonellerinin birlikte karar aldığı bir modeldir. Bu süreçte;

• Hastalar tedavi seçenekleri hakkında bilgilendirilir.
• Hekimler, hastanın endişelerini ve beklentilerini dikkate alır.
• Kararlar, hasta ve sağlık çalışanının ortak mutabakatıyla şekillenir.

Bu yaklaşım, hastaların kendi sağlıklarıyla ilgili daha fazla sorumluluk almasını sağlar. Bir karara katkı sağlayan bireyler, uygulama aşamasında da daha fazla özen gösterir. Bu nedenle, ister çocuk, ister yetişkin, ister hasta olsun, sürecin bir parçası olmak tedaviye olan bağlılığı artırır.

Sağlıkta Şiddetsiz İletişimin Rolü

Empati, etkili iletişimin ve sağlıklı bir hasta-hekim ilişkisinin temelidir. Şiddetsiz iletişim ise hasta ile sağlık çalışanı arasındaki bağın güçlenmesini sağlar. Marshall Rosenberg tarafından geliştirilen “Şiddetsiz İletişim” yöntemi, tarafların empatiyle birbirini anlamasını, iş birliği yapmasını ve karşılıklı saygı çerçevesinde iletişim kurmasını hedefler.

Şiddetsiz iletişim için pratik öneriler

• Hastanın sözünü kesmeden dinlemek.
• Açık uçlu sorular sormak (“Nasıl oldu?” gibi).
• Hastayı konuşmaya teşvik etmek.
• Duygularını ve beklentilerini anlamaya çalışmak.
• Empati kurarak çözüme odaklanmak.

Bu yöntem, sağlık çalışanlarının hasta ile daha etkili ve verimli bir iletişim kurmasını sağlarken, hastanın kendini daha güvende ve anlaşılmış hissetmesine yardımcı olur.

Hastaların ve Hekimlerin Beklentileri

Hasta ve hekimlerin karşılıklı beklentilerini anlamak, sağlıklı bir iletişim ortamı oluşturmak için kritik bir adımdır. Aşağıda tarafların temel beklentilerini listeleyeceğim.

Hastalar Ne Bekler?

• Kendileriyle ilgilenilmesini ve yeterli zaman ayrılmasını.
• Açıklayıcı ve anlaşılır bilgiler verilmesini.
• Sürece dahil edilmeyi ve görüşlerine saygı gösterilmesini.
• Güler yüz ve anlayış.

Hekimler Ne Bekler?

• Hastaların sağlık süreçleri hakkında bilinçli olmasını.
• Tedavi geçmişlerini paylaşmalarını.
• Gereksiz panik ve tıbbi olmayan yanlış bilgilere itibar etmemelerini.
• Kendilerine güven duyulmasını.

Sağlıkta Daha Güçlü Bir Bağ İçin Empati ve İş Birliği

Hasta merkezli bakım, ancak şiddetsiz iletişim ve empatik bir yaklaşımla tam anlamıyla uygulanabilir. Bu süreçte, hasta ve hekimlerin ortak bir anlayışla hareket etmesi, sağlık hizmetlerinin kalitesini artıracaktır.

Sağlık ekosisteminde yer alan herkesin, empati ve şiddetsiz iletişim yoluyla dönüşüm yaşayacağına inanıyorum. Unutmayalım ki, sağlık sadece fiziksel bir iyilik hâli değil; aynı zamanda sosyal ve duygusal bir bütünlük meselesidir. Sağlıklı iletişim ise, bu bütünlüğü korumanın anahtarıdır.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

Şahin, G. Artıran İğde, F. A. (2014). Hasta Merkezli Bakım-Ortak Karar Alma Süreci ve Kalite. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics. 5(3): 38-43

Erdoğan, M. Kırılmaz, H. (2020). Hasta Merkezlilik ve Hasta Merkezli Bakım. İnsan ve İnsan Dergisi 7(24): 97-126.