Bu içerikle, Türkiye’de son iki yılda en çok ölüme neden olan hastalıkları, hangi oranlarda arttığını veya azaldığını ve bu değişimlerin arkasındaki olası nedenleri öğreneceksiniz.

Her yıl TÜİK’in yayımladığı ölüm nedenleri istatistikleri, sağlık politikaları açısından çok önemli bir referans kaynağı. Bu veriler sayesinde toplumda hangi hastalıkların daha yaygın hale geldiğini, hangilerinin kontrol altına alınabildiğini ve nelere dikkat etmemiz gerektiğini anlayabiliyoruz.

2023 ve 2024 verileri karşılaştırıldığında, bazı kategorilerde dikkat çekici artışlar ve azalışlar göze çarpıyor.

Hadi gelin, bu kategorileri tek tek inceleyelim.

Türkiye’de Ölüm Nedenleri Değişiyor Mu?

Dolaşım Sistemi Hastalıkları (2023: %33,6 → 2024: %36,0)

Listenin zirvesi değişmiyor: Dolaşım sistemi hastalıkları (kalp krizi, felç gibi) hâlâ en çok ölüme neden olan grup. Üstelik 2024’te bu oran %36’ya çıkmış durumda.

Neden artıyor olabilir?

• Yaşlanan nüfus kalp-damar hastalıklarını artırıyor.

• Hareketsiz yaşam tarzı ve fast food tüketimi yaygınlaşıyor.

• Hipertansiyon ve diyabet gibi kronik hastalıklar daha genç yaşlarda görülmeye başladı.

• Pandemi sonrası sağlık kontrollerinin aksatılması da etkili olabilir.

Bu artış, önümüzdeki yıllarda daha da büyümemesi için toplum genelinde daha fazla farkındalık ve yaşam tarzı değişikliği gerektiğini gösteriyor.

İyi Huylu ve Kötü Huylu Tümörler (2023: %15,1 → 2024: %16,3)

Kanser, Türkiye’de ölüm nedenleri arasında ikinci sırada. Oran yine artmış. Birçok kişi için kanser hâlâ çok korkutucu bir kelime, ama erken tanı ve tedavi yöntemlerinin gelişmesiyle bu korku azalabilir.

Neden artıyor olabilir?

• Tütün ve alkol kullanımı, hava kirliliği gibi çevresel faktörler

• Yetersiz tarama programlarına erişim

• Genetik yatkınlık ve yaşlı nüfusun artması

• Gıda katkı maddeleri ve hormonlu ürünler

Bu alanda tarama programlarının yaygınlaştırılması ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının teşvik edilmesi çok önemli.

Solunum Sistemi Hastalıkları (2023: %13,2 → 2024: %15,0)

COVID-19’un gölgesinde geçen yıllar solunum sistemi hastalıklarının ne kadar ciddi olabileceğini hepimize gösterdi. 2024’te bu oran %15’e yükselmiş durumda.

Olası nedenler;

• Hava kirliliği: Büyük şehirlerde soluduğumuz hava ciddi risk oluşturuyor.

• Astım, KOAH gibi kronik solunum rahatsızlıklarının yaygınlaşması

• Grip ve zatürre gibi enfeksiyonların yaşlı nüfusta daha ölümcül hale gelmesi

İklim krizi, hava kirliliği ve bağışıklık sistemi zayıflığı gibi faktörler burada başrolü oynuyor.

Endokrin, Beslenme ve Metabolizmayla İlgili Hastalıklar (2023: %4,2 → 2024: %4,8)

Bu grupta diyabet başı çekiyor. Diyabetli birey sayısı her geçen yıl artıyor ve bu oran da bunu doğruluyor.

Neden böyle?

• Obezite salgın boyutta

• Fast food ve yüksek şekerli gıdalar her yaştan insanı etkiliyor

• Yetersiz fiziksel aktivite ve masa başı işler

Artık diyabetin sadece “şeker hastalığı” olmadığını, tüm vücudu etkileyen sistemik bir sorun olduğunu anlamamız gerekiyor.

Dışsal Yaralanma ve Zehirlenmeler (2023: %12,6 → 2024: %3,9)

Bu düşüş oldukça dikkat çekici. 2023’te oldukça yüksek olan bu oran 2024’te neredeyse üçte birine düşmüş.

Muhtemel sebepler;

• Trafik kazaları, iş kazaları gibi olayların azalması

• Zehirlenmelerin daha iyi kontrol altına alınması

• Pandemi sonrası bireysel güvenlik bilincinin artması

Bu olumlu bir gelişme; demek ki önlenebilir ölümlerde farkındalık ve müdahale işe yarıyor.

Sinir Sistemi ve Duyu Organları Hastalıkları (2023: %3,4 → 2024: %3,4)

Bu grup sabit kalmış. Alzheimer, Parkinson gibi hastalıklar burada yer alıyor. Türkiye yaşlandıkça bu grubun da ilerleyen yıllarda artış göstermesi muhtemel.

Diğer Nedenler (2023: %13,1 → 2024: %14,2)

Bu başlık genellikle sınıflandırılamayan veya karmaşık nedenlerle oluşan ölümleri kapsar. Yavaş da olsa bir artış söz konusu.

Bilinmeyen Nedenler (2023: %4,8 → 2024: %6,3)

Ölüm nedeninin belirlenemediği vakalarda da artış var. Bu da sistemsel bir problem olabilir. Otopsi ve ileri tetkik oranlarının düşmesi ya da kayıtlardaki eksiklikler bu sonucu doğurabilir.

TÜİK’in bu verileri, sadece istatistik değil; aslında bize toplumsal sağlığımızın bir fotoğrafını sunuyor. Özellikle kalp-damar hastalıkları, kanser ve solunum sistemi problemleri gibi alanlarda yapılacak küçük değişiklikler, büyük sonuçlar doğurabilir.

Daha fazla yürüyüş yapmak, daha az işlenmiş gıda tüketmek, düzenli kontrolleri aksatmamak gibi basit adımlar; sadece bireysel değil, toplumsal yaşam süremizi uzatabilir.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2024, Yayım Tarihi:19 Haziran 2025, Saat: 10:00 Sayı: 54195