Bu içerikle adezyonun ne olduğunu, neden oluştuğunu, hangi durumlarla ilişkili olduğunu ve tıbbi anlamda nasıl ele alındığını öğreneceksiniz.

Adezyon Nedir?

Adezyon, vücut içindeki dokuların normalde birbirinden ayrı olması gerekirken, anormal şekilde birbirine yapışması durumudur. Genellikle cerrahi işlemler, enfeksiyonlar ya da iltihabi hastalıklar sonrasında gelişir ve tıbbi literatürde sıkça karşımıza çıkar.

Adezyon Kelimesinin Etimolojik Kökeni Nedir?

Latince “adhaesio” kelimesinden gelir; “yapışmak” veya “bağlanmak” anlamındadır.

Adezyon Kelimesi ile Sık Karıştırılan Terimler

Skar doku, fibrozis – Adezyon doku yapışmasıdır, skar doku ise yara iyileşme ürünüdür.

Adezyon Kelimesinin Kullanım Alanı

Genel cerrahi, jinekoloji, gastroenteroloji ve ortopedi gibi birçok tıp alanında kullanılır.

Adezyon Kelimesinin Tarihsel İlk Kullanımı

19. yüzyıl cerrahi kayıtlarında geçmektedir; kavramsal tanımı modern tıpta netleşmiştir.

Adezyon Kelimesinin Tarihsel Arka Planı Nedir?

Cerrahinin yaygınlaşması ile birlikte ameliyat sonrası komplikasyon olarak tanımlanmış; ilk olarak batın içi yapışıklıklar ile ilişkilendirilmiştir. Günümüzde laparoskopik cerrahiler ve biyomateryallerin gelişimiyle yeniden şekillenmektedir. 

Adezyon Kelimesi Tıbbi Bağlamda Nasıl Kullanılır?

Adezyon Kelimesinin Klinik Kullanımı: “Postoperatif adezyon”, “intraabdominal adezyon”, “pelvik adezyon” gibi ifadelerle tanı koyma ve tedavi planlamasında yer alır.

Adezyon Kelimesinin Tanı/Tedavi Sürecindeki Rolü: Semptomlar (karın ağrısı, infertilite, bağırsak tıkanıklığı) nedeniyle yapılan görüntülemelerde ya da cerrahi müdahalelerde tanımlanır. Laparoskopi genellikle tanı ve tedavi için kullanılır.

Adezyon Ne Değildir?

Doku büyümesi, tümör veya enfeksiyon değildir; mekanik ve fizyolojik bir yapışma problemidir. Yanlışlıkla “fibrozis” ya da “kist” ile karıştırılabilir.

Adezyon Kelimesinin Araştırmalarda Kullanımı

Nanoteknolojik bariyerler, biyolojik yapışmazlık ajanları ve laparoskopik cerrahinin yaygınlaşması ile adezyon oluşumu azaltılmaya çalışılmaktadır. Ayrıca yapışıklıkların genetik eğilimleri de araştırılmaktadır.

Son yıllarda yapılan çalışmalarda;

• Biyoçözünür bariyer filmler,

• Yüzey kaplama ajanları,

• Nanoparçacıklı yapışmazlık sistemleri
  üzerine yoğunlaşılmıştır. Bu gelişmelerle cerrahi sonrası oluşan yapışıklıkların azaltılması hedeflenmektedir.

Adezyon Kelimesinin Özeti ve Anlam Haritası

Adezyon, sık görülmesine rağmen çoğu zaman göz ardı edilen tıbbi bir durumdur. Tanı ve tedavisi zamanında yapılmadığında, özellikle kadın sağlığı ve sindirim sistemi açısından önemli sorunlara yol açabilir. Bu nedenle hem hastaların hem de sağlık çalışanlarının konuyla ilgili farkındalığı yüksek olmalıdır.

Adezyon Hakkında

Adezyon Neden Oluşur?

Adezyonlar çoğunlukla vücudun yara iyileştirme sürecinin bir yan etkisi olarak ortaya çıkar. Doku hasarı sonrası fibrin adlı protein iplikçikleri dokular arasında köprüler oluşturarak yapışıklıklara neden olabilir. Bu süreçteki başlıca nedenler;

• Cerrahi işlemler (özellikle açık karın ameliyatları)

• İltihaplanmalar (apandisit, pelvik inflamatuar hastalık)

• Travmalar veya enfeksiyonlar

• Endometriozis gibi kronik hastalıklar

Adezyon Hangi Sorunlara Yol Açar?

Adezyonlar çoğu zaman fark edilmeden var olabilir. Ancak bazı durumlarda ciddi problemlere neden olabilir.

• İnfertilite (kısırlık): Özellikle tüplerde oluşan yapışıklıklar yumurta geçişini engelleyebilir.

• Kronik karın/pelvik ağrısı: Dokuların birbirine çekilmesi sonucu ağrı oluşabilir.

• Bağırsak tıkanıklığı: Özellikle ince bağırsaklarda oluşan yapışıklıklar yaşamı tehdit edebilir.

Adezyon Tanısı ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

Adezyonlar genellikle doğrudan görüntülenemez. Ancak aşağıdaki yöntemlerle teşhis edilir:

• Laparoskopi (kapalı ameliyat): Hem tanı hem de tedavi amaçlı kullanılır.

• BT ve MR: Bazı durumlarda dolaylı bulgular verir.

Tedavi yaklaşımları:

• Hafif ve semptomsuz olgularda gözlem yeterli olabilir.

• Şiddetli olgularda cerrahi ile adezyonların açılması gerekir.

• Yeni teknolojilerle geliştirilen yapışmazlık bariyerleri, yeni adezyon oluşumunu azaltmak için uygulanabilir.

Adezyonun Önlenmesi Mümkün mü?

Evet. Özellikle cerrahlar, ameliyat sırasında travmayı en aza indirerek ve özel bariyer materyalleri kullanarak adezyon gelişimini önlemeye çalışırlar. Laparoskopik cerrahinin tercih edilmesi bu konuda oldukça etkilidir.

Adezyon Hakkında Sık Yapılan Hatalar

Yanlış: Adezyonlar her zaman cerrahi sonrası oluşur.

Doğru: Enfeksiyon veya iltihaplanma gibi cerrahi dışı nedenlerle de oluşabilir.

Yanlış: Adezyonlar mutlaka tedavi edilmelidir.

Doğru: Semptom vermeyen adezyonlara çoğu zaman müdahale gerekmez.

Yanlış: Adezyonlar yalnızca karında görülür.

Doğru: Kadın üreme organları, kalp zarı (perikardiyal adezyon) gibi bölgelerde de oluşabilir.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

ten Broek, R. P. G., Strik, C., Issa, Y., Bleichrodt, R. P., & van Goor, H. (2013). Adhesiolysis-related morbidity in abdominal surgery. Annals of Surgery, 258(1), 98–106.

Liakakos, T., Thomakos, N., Fine, P. M., Dervenis, C., & Young, R. L. (2017). Peritoneal adhesions: Etiology, pathophysiology, and clinical significance. Digestive Surgery, 28(4), 260–273.