Skolyoz, omurganın yana doğru eğrilmesiyle ortaya çıkan ve çoğu zaman ergenlik döneminde fark edilen bir sağlık sorunudur.
Peki, fizyoterapi skolyoza iyi gelir mi?
Cevap: Evet, ama bunun etkisi kişiden kişiye ve skolyozun derecesine göre değişir.
Fizyoterapi; kasları güçlendirmek, postürü düzeltmek, ağrıyı azaltmak ve skolyozun ilerlemesini yavaşlatmak için çok önemli bir yere sahiptir.
Gelin bu konuyu detaylıca inceleyelim.
Skolyoz Nedir?
Skolyoz, omurganın düz bir hat yerine sağa veya sola doğru eğrilmesiyle oluşur. Bu eğrilik genellikle C ya da S şeklinde gözlemlenir.
-
Hafif skolyoz: 10–20° Cobb açısı
-
Orta skolyoz: 20–40° Cobb açısı
-
İleri skolyoz: 40–50° üzeri
Skolyozun belirtileri arasında omuzlarda ve kalçada asimetri, sırt ağrısı, nefes darlığı ve estetik kaygılar bulunur.
Fizyoterapi Skolyozda Neden Önemlidir?
Skolyoz, sadece kemik yapısının değil aynı zamanda kasların ve postürün de etkilenmesine yol açar. İşte burada fizyoterapi devreye girer.
- Omurga çevresindeki kasları güçlendirir.
- Esnekliği artırarak hareket kabiliyetini korur.
- Solunum egzersizleri ile akciğer kapasitesini destekler.
- Ameliyat öncesi ve sonrası dönemde iyileşmeyi hızlandırır.
Hafif ve Orta Dereceli Skolyozda Fizyoterapinin Etkisi
Hafif (10–20°) ve orta dereceli (20–40°) skolyozda düzenli fizyoterapi çok faydalıdır.
-
Postür eğitimi: Çocuğun veya yetişkinin doğru oturma, ayakta durma ve yürüme alışkanlığı kazanmasını sağlar.
-
Skolyoza özel egzersizler: Schroth yöntemi gibi özel tekniklerle omurganın eğriliği kontrol altına alınabilir.
-
Kas güçlendirme: Özellikle sırt, bel ve karın kaslarının güçlenmesi omurga stabilitesini artırır.
-
Solunum egzersizleri: Eğrilik akciğer kapasitesini kısıtlayabilir; fizyoterapi bunu iyileştirmeye yardımcı olur.
Düzenli ve disiplinli egzersizler skolyozun ilerlemesini yavaşlatabilir veya tamamen durdurabilir.
İleri Dereceli Skolyozda Fizyoterapi
Eğer skolyoz açısı 40–50°’nin üzerindeyse, sadece fizyoterapi ile düzelme beklenmez.
-
Bu noktada ameliyat seçeneği gündeme gelir.
-
Ancak fizyoterapi, ameliyat öncesi kasların hazırlanmasında ve ameliyat sonrası iyileşmenin hızlanmasında kritik bir rol oynar.
-
Ağrı yönetiminde ve fonksiyonelliğin artırılmasında önemli katkı sağlar.
Çocuklar ve Ergenlerde Fizyoterapi
Çocukluk ve ergenlik dönemi, omurganın en hızlı geliştiği zamanlardır. Bu nedenle;
-
Düzenli fizyoterapi ve egzersiz, skolyozun ilerlemesini önlemede çok etkilidir.
-
Ailelerin ve öğretmenlerin bu süreci yakından takip etmesi gerekir.
-
Fizyoterapist gözetiminde yapılan egzersizler çocuğun özgüvenini de destekler.
Fizyoterapide Kullanılan Yöntemler
Schroth Tedavisi
Skolyoza özel bir egzersiz programıdır. Omurga eğriliklerini üç boyutlu olarak düzeltmeye odaklanır.
-
Kas simetrisini sağlar.
-
Solunum kontrolünü geliştirir.
-
Postürü düzeltir.
Manuel Terapi
Fizyoterapist tarafından uygulanan elle tedavi teknikleridir. Kas gerginliğini azaltır ve eklem hareketliliğini artırır.
Pilates ve Yoga
Skolyoz hastaları için özel uyarlanmış pilates ve yoga hareketleri, esneklik ve dengeyi artırabilir.
Solunum Egzersizleri
Akciğer kapasitesini artırır, özellikle göğüs kafesi asimetrisini dengelemeye yardımcı olur.
Skolyozda Fizyoterapi Ne Kadar Sürede Etki Gösterir?
Fizyoterapinin etkisi kişiden kişiye değişir.
-
Düzenli ve disiplinli egzersiz yapanlarda 6–12 ay içinde belirgin sonuçlar görülebilir.
-
Ancak skolyoz kronik bir durumdur; bu nedenle uzun vadeli takip şarttır.
-
Tedavi bırakıldığında eğrilik ilerleyebilir, bu yüzden süreklilik çok önemlidir.
Fizyoterapinin Yanında Neler Yapılmalı?
-
Düzenli doktor kontrolü (ortopedist veya fizik tedavi uzmanı).
-
Korse kullanımı (özellikle 20–40° arasındaki eğriliklerde doktor önerisiyle).
-
Spor aktiviteleri: Yüzme, düşük tempolu koşu, yürüyüş skolyoz hastaları için faydalıdır.
-
Günlük duruş farkındalığı: Çanta tek omuzda taşınmamalı, bilgisayar başında uzun süre aynı pozisyonda kalınmamalı.
Sık Sorulan Sorular
Fizyoterapi skolyozu tamamen düzeltir mi?
Hayır. Özellikle ileri dereceli skolyozda eğrilik tamamen düzelmez. Ama ilerlemeyi yavaşlatır, ağrıyı azaltır ve yaşam kalitesini artırır.
Çocuğumun skolyozu var, fizyoterapi ile ameliyattan kurtulabilir mi?
Erken yaşta başlanan düzenli fizyoterapi, korse ile birlikte çoğu zaman ameliyat ihtiyacını geciktirebilir veya engelleyebilir.
Evde kendi başına egzersiz yeterli mi?
Hayır. Skolyoz egzersizleri mutlaka fizyoterapist kontrolünde öğrenilmeli ve düzenli takip edilmelidir.
Skolyoz, hem fiziksel hem de psikolojik etkileri olan bir durumdur. Ancak doğru fizyoterapi ile kontrol altına alınabilir.
-
Hafif ve orta skolyozda ilerleme durdurulabilir.
-
İleri skolyozda ameliyatın destekleyicisi olur.
-
Çocuklarda erken müdahale çok daha başarılı sonuç verir.
Skolyoz tedavisinde en büyük güç sürekliliktir. Düzenli egzersiz, doktor kontrolü ve sabırla yürütülen bir süreç hem omurga sağlığınızı hem de yaşam kalitenizi artıracaktır.
Uzmana Soru Sor
Skolyoz ile ilgili merak ettiklerinizi sorun.
Dr. Şule Okur Dündar
