Dudak Kanseri Nedir?
“Dudak malign neoplazmları” terimi, dudaklarda bulunan kanserli tümörleri ifade eder. Dudak kanseri, genellikle güneş ışınlarına maruz kalma, tütün ürünlerinin kullanımı, aşırı alkol tüketimi, yaşlılık, cilt hassasiyeti gibi faktörlerle ilişkilidir.
Dudak kanseri, öncelikle alt dudakta görülür ve en sık görülen türü “yassı hücreli karsinom” olarak adlandırılır. Dudak kanseri, tedavi edilmediği takdirde çevre dokulara ve diğer organlara yayılabilir ve hayatı tehdit edebilir. Bu nedenle, erken teşhis ve tedavi önemlidir.
Dudak Kanserinin Görülme Sıklığı Nedir?
Dudak kanseri, dünya genelinde sık görülen bir kanser türüdür. Ancak görülme sıklığı coğrafi bölgeye, yaşa, cinsiyete, cilt tipine ve risk faktörlerine bağlı olarak farklılık gösterir. Özellikle açık tenli, açık renkli gözlü ve açık renkli saçlı kişilerde daha sık görülür.
Dudak kanseri, cinsiyete bağlı olarak da farklılık gösterir. Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür. Bunun nedeni, erkeklerin daha fazla sigara içmeleri ve alkol tüketmeleridir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya genelinde yılda yaklaşık 300.000 dudak kanseri vakası görülmektedir. Ancak bu sayı, ülke ve bölgeye göre değişiklik gösterir. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde dudak kanseri vakaları, diğer kanser türlerine göre daha az görülmektedir. Ancak Avustralya’da, dudak kanseri diğer kanser türlerine göre daha sık görülmektedir.
Dudak Kanserinin Nedenleri Nelerdir?
Dudak kanserinin nedenleri arasında çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bunların başlıcaları şunlardır:
Güneş ışınlarına maruz kalmak
Güneş ışınları, dudak kanseri gelişiminde önemli bir risk faktörüdür. Özellikle açık tenli, açık renkli gözlü ve açık renkli saçlı kişilerde daha fazla görülür.
Tütün ürünlerinin kullanımı
Sigara içmek, puro veya pipo kullanmak gibi tütün ürünlerinin kullanımı, dudak kanseri riskini artırır.
Aşırı alkol tüketimi
Aşırı alkol tüketimi, dudak kanseri riskini artırabilir.
HPV enfeksiyonu
Bazı dudak kanseri vakaları, insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonuna bağlı olabilir.
Yaş
Dudak kanseri genellikle 50 yaş üstü kişilerde daha sık görülür.
Cilt hassasiyeti
Dudak kanseri, cilt hassasiyeti olan kişilerde daha sık görülür.
Ailesel yatkınlık
Ailede dudak kanseri öyküsü olan kişilerde, kanser riski artabilir.
Bu faktörler dışında, diğer faktörler de dudak kanseri riskini artırabilir. Örneğin, bazı ilaçlar, kimyasal maddelere maruz kalmak, stres ve zayıf bağışıklık sistemi gibi faktörler de dudak kanseri riskini artırabilir.
Dudak Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Dudak kanserinin belirtileri şunlar olabilir:
Dudakta yara veya kabarcık
Dudak kanserinin en sık görülen belirtisi dudağın üzerinde veya iç kısmında yara veya kabarcık oluşmasıdır. Bu yaraların veya kabarcıkların boyutu ve şekli değişebilir.
Dudakta renk değişikliği
Dudak kanseri, dudağın renginde değişikliklere neden olabilir. Özellikle dudak renginde kırmızı, beyaz veya kahverengi lekeler veya noktalar fark edilebilir.
Dudakta şişlik
Dudak kanseri, dudağın şişmesine neden olabilir. Şişlik, genellikle ağrısızdır ve dudakta sertleşme de eşlik edebilir.
Dudakta kanama
Dudak kanseri, dudakta kanama veya pıhtılaşmamış kan oluşmasına neden olabilir. Kanama, genellikle yara veya kabarcıkların üzerinde görülür.
Dudakta ağrı
Dudak kanseri, dudağın üzerinde ağrıya neden olabilir. Ağrı, genellikle yara veya kabarcıkların üzerinde hissedilir.
Bu belirtiler, dudak kanseri için kesin teşhis yöntemi değildir. Ancak bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, bir dermatolog veya onkologa danışarak dudak kanseri açısından muayene yaptırmak önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, dudak kanserinin yayılmasını önleyebilir ve tedavi edilmesi daha kolay hale getirebilir.
Dudak Kanserinin Tanısı Nasıl Konur?
Dudak kanserinin tanısı, dermatolog veya onkolog tarafından fiziksel muayene ve bazı testlerin yapılmasıyla konulabilir. Aşağıdaki testler dudak kanseri tanısı için kullanılabilir:
Fiziksel muayene
Dermatolog veya onkolog, dudağın üzerindeki belirtileri inceleyerek kanser olup olmadığını belirlemeye çalışır. Muayene sırasında dudağın renk, şekil ve boyutu gibi özellikleri incelenir.
Biyopsi
Dermatolog veya onkolog, şüpheli bir bölgeden doku örneği alarak kanser hücrelerini tespit etmek için bir biyopsi yapabilir.
Endoskopik muayene
Endoskopik muayene, özellikle iç dudak kanserlerinde kullanılır. Endoskopik muayene, özel bir cihaz kullanarak iç dudağın içine bakmayı ve kanserli dokuyu incelemeyi sağlar.
Radyolojik görüntüleme testleri
Radyolojik görüntüleme testleri, kanserin yayılmasını değerlendirmek için kullanılabilir. Bu testler arasında X-ışını, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bilgisayarlı tomografi (CT) bulunur.
Dudak kanserinin teşhisi, bir veya birkaç testin yapılması gerektiğinden, bir dermatolog veya onkolog tarafından değerlendirme yapılması önemlidir. Erken teşhis, tedavinin başarısı açısından oldukça önemlidir.
Dudak Kanserinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Dudak kanserinin tedavisi, kanserin yaygınlığına, tipine, hastanın yaşı ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Aşağıdaki tedavi yöntemleri dudak kanseri için kullanılabilir:
Cerrahi
Cerrahi, dudak kanseri tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Cerrahi işlem, kanserli dokunun çıkarılmasını içerir. Bu işlem, lokal anestezi altında yapılabileceği gibi, daha büyük veya yaygın kanserlerde genel anestezi altında da yapılabilir.
Radyoterapi
Radyoterapi, kanser hücrelerinin yok edilmesi için yüksek enerjili radyasyon kullanılmasıdır. Bu tedavi yöntemi, ameliyat olamayan hastalarda veya ameliyat sonrası kanserin geri gelmesini önlemek için kullanılabilir.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için kullanılan ilaçların kullanımını içerir. Kemoterapi genellikle radyoterapi ile birlikte kullanılır.
İmmünoterapi
İmmünoterapi, vücudun kendi bağışıklık sistemini kanser hücrelerini yok etmek için kullanmak için uyarılmasıdır. Bu tedavi, diğer tedavilerle birlikte veya tek başına kullanılabilir.
Hedefe yönelik tedavi
Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerindeki belirli proteinlerin hedeflenmesi yoluyla kanser hücrelerinin yok edilmesi için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi, diğer tedavilerle birlikte veya tek başına kullanılabilir.
Dudak kanserinin tedavisi, erken teşhis ve doğru tedavi yaklaşımıyla başarıyla tedavi edilebilir. Ancak tedavi sonrasında da düzenli takip önemlidir. Tedaviden sonra oluşabilecek nükslerin erken tespiti ve tedavisi, hastalığın kontrol altında tutulmasına yardımcı olabilir.
Dudak Kanseri Nasıl Önlenir?
Dudak kanserinin önlenmesi için aşağıdaki öneriler alınabilir:
Güneş koruması
Güneş ışınları, dudak kanserinin en yaygın nedenlerinden biridir. Güneş ışınlarından korunmak için, özellikle yaz aylarında dışarıda uzun süre kalınacaksa, bir dudak koruyucu ürün kullanılmalıdır. Dudak koruyucu ürünler genellikle güneşe karşı koruma sağlayan lip balm veya dudak kremi şeklindedir.
Sigarayı bırakmak
Sigara içmek, dudak kanseri riskini artırabilir. Bu nedenle, sigara içen kişiler sigarayı bırakarak kanser riskini azaltabilirler.
Alkolden kaçınmak
Alkol tüketimi de dudak kanseri riskini artırabilir. Bu nedenle, alkol tüketiminin sınırlandırılması veya tamamen bırakılması önemlidir.
Düzenli diş muayeneleri
Düzenli diş muayeneleri, ağız içi kanserlerin erken teşhisinde yardımcı olabilir. Bu nedenle, düzenli olarak diş hekimine gitmek ve ağız içi kanserlerin belirtilerini takip etmek önemlidir.
Beslenme
Sağlıklı bir beslenme düzeni, kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Bol miktarda meyve, sebze, tam tahıllı gıdalar ve düşük yağlı proteinler tüketmek, kanser riskini azaltmada yardımcı olabilir.
Kendi kendine muayene
Kendi kendine muayene, dudak kanserinin erken teşhisi için yardımcı olabilir. Bu nedenle, dudaklarda herhangi bir değişikliğin fark edilmesi durumunda, derhal bir doktora danışılmalıdır.
Bu önlemler alınarak, dudak kanseri riski azaltılabilir veya engellenebilir. Ayrıca, düzenli sağlık kontrolü yapmak ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını sürdürmek de kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Dudak Kanseri ile Hangi Uzmanlık İlgilenir?
Dudak kanseri ile ilgilenen uzmanlık genellikle “Kulak Burun Boğaz” (KBB) uzmanlığıdır. KBB uzmanları, ağız, burun, kulak ve boğazda ortaya çıkan hastalıkların teşhis ve tedavisi konusunda uzmanlaşmıştır. Dudak kanseri ağız bölgesinde yer aldığı için, KBB uzmanları dudak kanseri tanısı ve tedavisinde rol oynarlar. Ancak, diğer uzmanlık dalları da tedavinin bir parçası olabilir. Örneğin, dermatologlar, radyoterapistler, plastik cerrahlar ve onkologlar gibi farklı uzmanlar da dudak kanserinin tedavisinde yer alabilirler. Tedavi sürecinde, birden fazla uzmanın bir arada çalışması, hastanın sağlık durumuna ve kanserin yayılımına göre belirlenir.
Simbians’ta yer alan diğer hastalıkları keşfedin.
Kaynaklar
American Cancer Society. https://www.cancer.net/cancer-types/oral-and-oropharyngeal-cancer Erişim Tarihi: 11.03.2023
