Bu içerikle akromegali hastalığının ne olduğunu, nasıl fark edildiğini, hangi belirtileri verdiğini ve tedavi sürecinde neler yapılması gerektiğini öğreneceksiniz.

Akromegali Nedir?

Akromegali, hipofiz bezinden aşırı büyüme hormonu (GH) salgılanması sonucu gelişen, yetişkinlerde el, ayak, yüz kemikleri ve yumuşak dokularda belirgin büyümeye neden olan hormonal bir bozukluktur. Genellikle hipofiz adenomlarıyla ilişkilidir ve endokrinoloji alanında sıkça karşılaşılan bir hastalıktır.

Akromegali Kelimesinin Etimolojik Kökeni Nedir?

Yunanca “akron” (uç, ekstremite) + “megale” (büyüme) kelimelerinden türemiştir; “uçların anormal büyümesi” anlamına gelir.

Akromegali Kelimesi ile Sık Karıştırılan Terimler

Gigantizm (çocuklukta büyüme hormonunun fazla salgılanmasıdır), akromegali ise yetişkinlikte ortaya çıkar.

Akromegali Kelimesinin Kullanım Alanı

Endokrinologlar, beyin cerrahları ve iç hastalıkları uzmanları tarafından klinik tanı ve tedavi sürecinde kullanılır.

Akromegali Kelimesinin Tarihsel İlk Kullanımı

1886 yılında Pierre Marie tarafından tanımlanmıştır.

Akromegali Kelimesinin Tarihsel Arka Planı Nedir?

İlk olarak 19. yüzyılda Paris’te nörolog Pierre Marie tarafından tanımlanmış, sonrasında hipofiz tümörleriyle ilişkisi keşfedilmiştir. Tıbbi görüntüleme ve hormon testlerinin gelişimiyle tanısı kolaylaşmıştır.

Akromegali Kelimesi Tıbbi Bağlamda Nasıl Kullanılır?

Akromegali Kelimesinin Klinik Kullanımı: Büyüme hormonu fazlalığına bağlı fiziksel değişiklikler ve sistemik belirtilerin tanısında kullanılır.

Akromegali Kelimesinin Tanı/Tedavi Sürecindeki Rolü: IGF-1 düzeyi ölçümü, glukozla baskılama testi, hipofiz MR’ı tanıda kullanılır. Tedavide cerrahi, radyoterapi ve somatostatin analogları tercih edilir.

Akromegali Ne Değildir?

Obesite, hormonal dengesizliklerin tümü ya da basit kemik büyümesi değildir. Spesifik olarak büyüme hormonu fazlalığından kaynaklanan kronik bir endokrin hastalıktır.

Akromegali Kelimesinin Araştırmalarda Kullanımı

Güncel çalışmalar hedefe yönelik tedaviler (pasireotid, pegvisomant), genetik yatkınlık ve biyobelirteçlerin tanıdaki rolü üzerine yoğunlaşmaktadır. Kişiye özel tedavi modelleri geliştirilmektedir.

Akromegali Kelimesinin Özeti ve Anlam Haritası

Akromegali, erken tanı konulmadığında kalp hastalıkları, diyabet ve eklem sorunlarına neden olabilir. Bu yüzden erken tanı ve etkili tedavi hastanın yaşam kalitesini belirleyici şekilde etkiler. Tıbbi izlem gerektiren, karmaşık ama yönetilebilir bir hastalıktır.

Akromegali Hakkında

Akromegali, büyüme hormonunun yetişkinlik döneminde aşırı salgılanmasıyla ortaya çıkan ve zamanla fiziksel görünümde bariz değişikliklere neden olan ciddi bir hormonal hastalıktır. Genellikle hipofiz bezinde gelişen iyi huylu bir tümör (adenom) nedeniyle meydana gelir. Bu tümör, GH (growth hormone) salgılayarak el, ayak, yüz gibi vücut bölgelerinin yavaş ama belirgin şekilde büyümesine yol açar.

Akromegali Belirtileri: Sessiz ve Yavaş Gelişen Bir Değişim

Akromegali yıllar içinde geliştiği için çoğu zaman geç fark edilir. En yaygın belirtileri şunlardır.

• Yüz kemiklerinde genişleme (çene ve alın çıkıntısı)
• Ellerin ve ayakların büyümesi (yüzüklerin dar gelmesi tipik bir ipucudur)
• Derinleşen ses tonu
• Eklemlerde ağrı
• Terlemede artış
• Baş ağrısı ve görme bozuklukları

Bunun yanı sıra hastalarda hipertansiyon, diyabet, uyku apnesi gibi sistemik hastalıklar da gelişebilir.

Tanı Süreci: Hormon Testleri ve Görüntüleme

Akromegaliden şüphelenildiğinde ilk adım, IGF-1 (insülin benzeri büyüme faktörü 1) düzeyinin ölçülmesidir. Bu hormon, GH seviyesinin dolaylı bir göstergesidir. Ardından oral glukoz tolerans testiyle GH baskılanıp baskılanmadığına bakılır. Hipofiz MR’ı ile tümörün varlığı ve boyutu değerlendirilir.

Tedavi Yöntemleri: Cerrahiden İlaçlara

Tedavide ilk seçenek genellikle hipofiz adenomunun cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Ancak her tümör tamamen çıkarılamayabilir. Bu durumda ilaç tedavileri devreye girer.

Somatostatin analogları (oktreatid, lanreotid): GH salgısını baskılar.

GH reseptör antagonistleri (pegvisomant): Hormonun etkisini bloke eder.

Radyoterapi: Cerrahi ya da ilaç tedavisinden fayda sağlanamayan hastalarda uygulanır.

Akromegali kronik bir hastalıktır. Bu yüzden tedavi sonrası da düzenli takip gerekir. Ayrıca fiziksel görünümdeki değişiklikler hastaların özgüvenini ve ruh sağlığını etkileyebilir. Bu nedenle psikolojik destek de sürecin önemli bir parçasıdır.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

Melmed, S. (2022). Acromegaly pathogenesis and treatment. Journal of Clinical Investigation, 132(1), e154854.