Bu içerikle alerjik tepkimelerin ne olduğunu, nasıl ortaya çıktığını, nasıl teşhis ve tedavi edildiğini öğreneceksiniz.
Alerjik Nedir?
Alerjik, bağışıklık sisteminin normalde zararsız olan maddelere (alerjenlere) karşı aşırı ve uygunsuz tepkiler vermesi durumunu tanımlayan bir tıbbi terimdir.
Genellikle alerji, astım, egzama, rinit gibi immünolojik hastalıklarla ilişkilidir ve tıbbi literatürde sıklıkla karşımıza çıkar.
Alerjik Kelimesinin Etimolojik Kökeni Nedir?
Yunanca “allos” (başka) ve “ergon” (iş) kelimelerinden türetilmiştir.
Alerjik Kelimesinin ile Sık Karıştırılan Terimler
İmmün, otoimmün – fark: alerjik reaksiyon dışsal tetikleyiciye bağlıdır.
Alerjik Kelimesinin Kullanım Alanı
Tıp, farmakoloji, alerji uzmanlığı, pediatri, dermatoloji gibi alanlarda kullanılmaktadır.
Alerjik Kelimesinin Tarihsel İlk Kullanımı
1906’da Avusturyalı çocuk doktoru Clemens von Pirquet tarafından
Alerjik Kelimesinin Tarihsel Arka Planı Nedir?
“Alerji” terimi ilk kez 1906 yılında Clemens von Pirquet tarafından kullanılmıştır. Pirquet, bazı çocukların aşılar ve serumlara karşı aşırı tepkiler verdiğini fark etmişti. Zamanla bu kavram “immün sistemin aşırı duyarlılığı” anlamında genelleşerek “alerjik” terimiyle türetilmiştir. 20. yüzyılın ikinci yarısında, özellikle çevresel faktörlerin etkisiyle alerjik hastalıkların görülme sıklığı önemli ölçüde artmıştır.
Alerjik Kelimesi Tıbbi Bağlamda Nasıl Kullanılır?
Alerjik Kelimesinin Klinik Kullanımı
Tıbbi belgelerde “alerjik” terimi çoğunlukla semptom tanımlayıcı olarak geçer. Örneğin:
-
Alerjik rinit (saman nezlesi)
-
Alerjik astım
-
Alerjik kontakt dermatit
Alerjik Kelimesinin Tanı/Tedavi Sürecindeki Rolü
Alerjik semptomlardan şüphelenildiğinde hekimler genellikle hastaya cilt prick testi ya da total ve spesifik IgE kan testleri uygular. Tedavi sürecinde antihistaminik ilaçlar, kortikosteroidler ve immünoterapi (alerji aşıları) gibi yöntemlere başvurulur.
Alerjik Ne Değildir?
“Alerjik” terimi zaman zaman “hassasiyet” ya da “otoimmün hastalıklar” ile karıştırılabilir. Ancak alerji, bağışıklık sisteminin dışsal bir maddeye (alerjene) aşırı yanıtıdır; otoimmün hastalıklarda ise vücut kendi hücrelerine saldırır. Örneğin çölyak hastalığı otoimmün bir bozukluktur, alerji değildir. Ayrıca intolerans (örneğin laktoz intoleransı), alerjik bir durumdan farklı olarak bağışıklık sistemiyle ilgili değildir.
Alerjik Kelimesinin Araştırmalarda Kullanımı
Modern tıpta alerji üzerine yürütülen araştırmalar oldukça çeşitlenmiştir. Özellikle genetik faktörlerin, mikrobiyota dengesinin ve çevresel kirleticilerin alerji üzerindeki etkileri mercek altına alınmıştır. Örneğin, şehir yaşamı ve steril ortamlar çocuklarda alerji riskini artırabilir (hijyen hipotezi). Aynı zamanda alerjilerin tedavisinde immünoterapi, kişiselleştirilmiş tıp ve genetik taramalarla daha etkili çözümler geliştirilmektedir.
Alerjik Kelimesinin Özeti ve Anlam Haritası
Alerjilerin yönetimi hem yaşam kalitesini artırır hem de erken tanı ile komplikasyonları önler.
Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır.
Kaynaklar
Pawankar, R., Canonica, G. W., Holgate, S. T., & Lockey, R. F. (Eds.). (2013). WAO White Book on Allergy: Update 2013. World Allergy Organization.
Sicherer, S. H., & Sampson, H. A. (2018). Food allergy: A review and update on epidemiology, pathogenesis, diagnosis, prevention, and management. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 141(1), 41-58.
Akdis, C. A. (2021). Does the epithelial barrier hypothesis explain the increase in allergy, autoimmunity and other chronic conditions? Nature Reviews Immunology, 21, 739–751.