Bu içerikle; rotavirüsün ne olduğunu, belirtilerini, zehirli ishalle farkını, bebeğinizi nasıl koruyacağınızı, evde neler yapabileceğinizi ve aşı hakkında bilinmesi gerekenleri öğreneceksiniz.

Yaz sıcaklarının bastırdığı, çocukların iştahsızlaştığı, annelerin ise tedirginlikle her belirtinin peşine düştüğü o dönem… Bebeğiniz ishal olduysa, kusuyorsa ve ateşi de varsa, içinizi kemiren sorular artıyor.

• Bu ‘zehirli ishal’ mi?

• Sıcaktan mı oldu?

• Diş mi çıkarıyor?

• Yoksa bir salgın mı var?

• Sıvı kaybı yaşarsa ne olur?

Tüm bu sorulara yanıt bulacağınız bu rehber yazı, annelerin içini bir nebze olsun ferahlatacak. Adım adım, endişeleri azaltan ve güven veren bir dilde anlatalım.

Rotavirüs Nedir?

Rotavirüs; özellikle 0-5 yaş arasındaki bebekleri ve küçük çocukları etkileyen, bulaşıcı ve yaygın bir virüstür. Bu virüs, bağırsak sistemini hedef alarak şiddetli ishale, kusmaya ve dehidrasyona neden olur.

Dünya genelinde çocukluk çağı ishallerinin %25-65’inden sorumlu olduğu bilinir. Ülkemizde ise genellikle sonbahar ve kış aylarında daha yaygındır, ancak yaz aylarında da bağışıklık sistemi zayıf olan bebekleri etkileyebilir.

Rotavirüs ve Zehirli İshal Aynı Mıdır?

Bu iki kavram genellikle karıştırılsa da farklıdır.

• Rotavirüs, viral kökenlidir. Bir virüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır.

• Zehirli ishal ise çoğunlukla bakteriyel gıda zehirlenmeleriyle ilişkilidir. Kirli su, bozulmuş gıdalar, hijyensiz ortamlar sebep olur.

Zehirli ishal belirtileri şunlardır.

• Ani başlayan ishal,

• Şiddetli mide bulantısı ve kusma,

• Karın ağrısı ve kramp,

• Yüksek ateş.

Her iki durumda da sıvı kaybı hayati önem taşır. Ancak rotavirüste en büyük risk, fark edilmeden ilerlemesi ve çocukların hızla dehidrate olmasıdır.

Rotavirüs Belirtileri Nelerdir?

Rotavirüs enfeksiyonu yavaş yavaş kendini belli edebilir. Aşağıdaki belirtilerden birkaçını bir arada gözlemliyorsanız, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmanız önerilir.

• Şiddetli sulu ishal (günde 5-10 kez olabilir)

• Kusma (özellikle yemekten sonra)

• Yüksek ateş (38°C ve üzeri)

• Karın ağrısı ve kramp

• İştahsızlık, halsizlik

• Ağız kuruluğu

• Gözlerde çöküklük

• İdrar miktarında azalma

• Bebeklerde huzursuzluk, ağlama, kolik belirtileri

Tanı genellikle dışkı örneği ile konur. Doktorlar, belirtilerle birlikte laboratuvar testi yaparak virüsün varlığını doğrular.

Rotavirüs Nasıl Bulaşır?

Hijyen kurallarının yeterince uygulanmadığı her ortamda rotavirüs kolayca yayılabilir.

• Tuvalet sonrası ellerin yıkanmaması,

• Ortak oyuncakların, eşyanın paylaşılması,

• Kirli ellerin ağıza götürülmesi,

• Rotavirüs taşıyan kişilerin hazırladığı gıdaların tüketilmesi,

• Ortak kullanım alanları (kreşler, oyun alanları) hijyene dikkat edilmediğinde bulaş riski artar.

Bebeğimi Rotavirüsten Nasıl Koruyabilirim?

En etkili korunma yöntemi, rotavirüs aşısıdır. Ancak aşı dışında da günlük yaşamda dikkat edebileceğiniz pek çok basit ama etkili yöntem bulunur.

• Aşı yaptırmak: Bebek 2. veya 3. ayında rotavirüs aşısını yaptırarak korunmaya başlar. Ağız yoluyla uygulanan bu aşı, virüse karşı güçlü bir bağışıklık oluşturur.

• El hijyeni: Özellikle alt değiştirme sonrası ve yemek öncesi ellerin sabunla iyice yıkanması hayati önem taşır.

• Bez değişimi sonrası ortam temizliği: Kirli bezlerin kapalı poşetlerde çöpe atılması, alt değiştirme alanının temizlenmesi gerekir.

• Ortak kullanım alanlarından kaçınma: Salgın dönemlerinde kalabalık ortamlardan, kreş ve alışveriş merkezlerinden uzak durmak faydalıdır.

• Ev hijyeni: Oyuncaklar, bebek biberonları ve mama kapları sık sık yıkanmalıdır.

• Beslenmeye dikkat: Aşırı yağlı, şekerli yiyeceklerden kaçının. Bebeğin bağışıklığını desteklemek için doğal besinlere yönelin.

• Anne sütüyle besleme: En güçlü koruma anne sütüdür. Hem bağışıklık kazandırır hem de sıvı kaybını önler.

Rotavirüs Tedavisi Nasıldır? Evde Ne Yapabilirim?

Rotavirüsün doğrudan bir ilacı yoktur. Ancak belirtiler hafifletilerek bebeğin iyileşmesi desteklenir. Tedavide en önemli adım sıvı kaybını önlemektir.

Evde yapabilecekleriniz;

• Emzirmeye devam edin: Anne sütü, hem koruyucudur hem de sıvı takviyesi sağlar. Emzirme sıklığını artırabilirsiniz.

• Doktor önerisiyle probiyotik kullanımı: Bağırsak florasını düzenlemeye yardımcı olur.

• Su ve sıvı tüketimini artırın: Bebek 6 ay üstü ise su ve uygun sıvılarla takviye yapabilirsiniz. Doktorunuzla görüşerek oral rehidrasyon solüsyonu (ORS) da kullanılabilir.

• Dinlenme ortamı oluşturun: Bebeğin uyuması ve dinlenmesi iyileşme sürecini hızlandırır.

• Hijyene dikkat edin: Tuvalet, alt değiştirme, mama hazırlama süreçlerinde maksimum temizlik şarttır.

• İshal ve kusma geçene kadar dışarı çıkmayın: Bu hem bebeğin bağışıklığını korur hem de başkalarına bulaş riskini azaltır.

• Beslenmeye dikkat: Yoğurt gibi doğal probiyotik içeren gıdalar, annenin beslenmesinde önemli rol oynar.

Rotavirüs Aşısı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Aşının yan etkileri hafif seyreder.

• Hafif ishal,

• Kusma,

• Hafif ateş ve huzursuzluk olabilir.

Ancak bu etkiler genellikle 1-2 gün içinde kendiliğinden geçer. Aşı, milyonlarca bebeği rotavirüsün ağır etkilerinden korumuş güvenli bir uygulamadır.

Rotavirüs kelimesi annelerin kulağına ürkütücü gelse de, doğru zamanda alınan önlemler ve bilinçli hareket etmek her şeyi değiştirir. Aşısı olan, belirtileri tanındığında kolayca yönetilebilen bir hastalıktır.

Bebeğinizin huzuru için en büyük destek: anne içgüdüsü + bilgi + sabır.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

Şimşek, Y., Bostancı, İ., Bozdayı, G., Öner, N., Kamruddin, A., Rota, S., & Dallar, Y. (2007). -5 Yaş Çocuklarda Akut Gastroenteritte Rotavirüs Sıklığı ve Serotip Özellikleri. Turkiye Klinikleri Journal of Pediatrics, 16(3), 165-170.

İrvem, A., Yücel, F. M., Yıldırım, M., Kadanalı, A., & Dede, B. (2014). Akut gastroenteritli çocuk hastalarda rotavirüs görülme sıklığı. Türk Mikrobiyol Cem Derg, 44(3), 98-100.