Bu içerikte, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilen bruksizm (diş sıkma ve diş gıcırdatma) durumunun nedenlerini, belirtilerini ve etkili tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.
Merhaba sevgili okurlar,
Bugün sizlere yetişkinler kadar çocuklarda da görülen diş sıkma ve diş gıcırdatma durumundan bahsetmeye çalışacağım. Şimdiden keyifli okumalar dilerim.
Ben farkında olmadan diş gıcırdatmayla çocukken tanışmışım mesela.
Nasıl mı?
Babam işten çok yorgun geldiği ve anında uyuduğu zamanlarda dişlerini gıcırdatırdı ve bende ağzında sakız olduğunu düşünüp ağzına bakmaya çalışırdım bu sefer de dişlerini sıkma davranışı gösterirdi. Sakızın olmadığını annemin söylemesiyle öğrenir ama bu seferde ağız hareketlerini izlemekten kendimi alamazdım. 🙂
Bruksizm Nedir?
Bruksizm, diş sıkma ve dış gıcırdatma, mandibula hareketi ile meydana gelen tekrarlayıcı çene-kas hareketi olarak karşımıza çıkmaktadır. Gece veya gündüz uyku sırasında (nokturnal) olabileceği gibi, uyanıkken (diurnal) de gerçekleşebilir.
Bruksizmin Görülme Sıklığı Nedir?
Bruksizmin görülme sıklığının yetişkinlerde %9, çocuklarda %14-20, 18-29 yaş arası genç yetişkinlerde %13, 60 yaş üstü grupta ise ortalama % 3 civarında olduğu bildirilmiştir.
Diurnal bruksizm kadınlarda daha fazla görülürken, nokturnal tipte cinsiyet farkı görülmemektedir. Diurnal bruksizm prevalansının %20 olarak karşımıza çıkarken, nokturnal tip toplumun büyük bir kısmında görülmektedir.
Bruksizm Nedenleri Nelerdir?
Bruksizm, genellikle stres, uyku bozuklukları ve çevresel faktörlerle tetiklenen kompleks bir durumdur.
Uyku Hastalıkları: Uyku apnesi ve diğer uyku bozuklukları.
Beyin Kimyasındaki Değişimler: Sinir sistemi üzerinde etkili hormonal ve kimyasal değişiklikler.
Bazı İlaçların Kullanımı: Özellikle antidepresanlar ve uyarıcı ilaçların yan etkileri.
Alkol, Kahve ve Sigara Tüketimi: Sinir sistemi uyarıcılarının aşırı kullanımı.
Genetik Faktörler: Ailede bruksizm öyküsü olması.
Beslenme Yetersizlikleri: Magnezyum ve kalsiyum eksikliği gibi durumlar.
Alerjiler: Uyku sırasında solunum yolunu etkileyen alerjik durumlar.
Stres, Anksiyete ve Korku: Duygusal ve psikolojik baskılar.
Hayal Kırıklığı: Kişisel veya profesyonel başarısızlıklarla ilişkili gerginlik.
Zayıf Sosyal Destek: Sosyal izolasyon ve duygusal destek eksikliği.
Nörolojik Faktörler: Sinir sistemini etkileyen nörolojik rahatsızlıklar.
Bruksizm Nasıl Tedavi Edilir?
Bruksizm‘in ortaya çıkmasında etkili olan faktörlere yönelik olarak tedavi yaklaşımı geliştirilerek tedavi süreci başlamaktadır. Günümüzde kişiye yönelik tedaviler, farmakolojik tedaviler, dental tedaviler ve diğer tedavi seçenekleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kişiye yönelik tedavide; bireyin psikososyal durumu göz önüne alınarak tedavi yaklaşımı benimsenir. Biofeedback, meditasyon ve psikoterapi süreçleri gibi tedavi seçeneklerini kapsamaktadır.
Farmakolojik tedavide; son on yılda ilaç tedavisi gelişerek, gündemde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Kullanılan ilaçlar kas gevşeticiler, dopamin içeren ilaçlar, antikonvülsanlar, triklikantidepresanlar ve semptomatik ilaçlardır.
Dental tedavide;
- dişlerde oluşabilecek aşınmaların engellenmesi,
- çiğneme kaslarının aktivitesinin azaltılması,
- bilateral kas aktivitesinde simetri sağlanması,
- dişlerin parafonksiyonel sürelerinin azaltılması ve
- hastanın parafonksiyonun farkı
Diğer tedavilerde ise;
- akupunktur,
- fizik tedavi,
- masaj,
- sıcak ve soğuk uygulamaları,
- ağrı kesici gibi tedavileri içermektedir.
Böyle bir durumla karşılaştıysanız hangi tedavi yöntemi sizlere uygulandı?
Böyle bir durumla karşılaştığımızda öncelikle sıklığını ve hangi durumlarda bu hareketin tekrarlandığını gözlemek tedavi seçeneğinin belirlenmesinde yol gösterici olacaktır. Sonrasında ise profesyonel sağlık çalışanlarından yardım almak ise sizi doğru tanı, tedavi ve bakım sürecine ulaştıracaktır.
Sözlerimi burada sonlandırırken tüm okurlara sağlıklı, huzurlu ve bol karlı günler diliyorum.
Simbians Platformu‘nda sizin daha iyi olmanız için içerikler üretiyorum. Platformumuza kayıt olarak hastalıkları ve yazarları takip edebilir ve kişisel sağlık duvarınızı oluşturabilirsiniz.
Kaynaklar
Manfredini D, Serra-Negra J, Carboncini F, Lobbezoo F. Current Concepts of Bruxism. International Journal of Prosthodontics. 2017; 30: 437-8.
Lavigne GJ, Khoury S, Abe S, Yamaguchi T, Raphael K. Bruxism physiology and pathology: an overview for clinicians. J Oral Rehabil. 2008; 35: 476-94.
American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Text Revision (2005) (DSM IV- TR). 4. Baský, Washington, DC. American Psychiatric Association.
Özkan S (1993) Psikiyatrik ve psikososyal açýdan aðrý. Psikiyatrik Týp: Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi, Roche, Ýstan- bul. 5. bölüm. s.117-134.
Pergamalian A, Rudy TE, Zaki HS ve ark. (2003) The associa- tion between fear facets, bruxism, and severity of facial pain in patients with temporomandibular disorders. J Prosthet Dent, 90:194-200.
