Bu içerikle çocuğunuzda çölyak hastalığının belirtilerini nasıl tanıyabileceğinizi, risk faktörlerini ve erken teşhisin neden bu kadar önemli olduğunu öğreneceksiniz.

Bir ebeveyn olarak çocuğunuzun huzursuzluğunu fark ettiğinizde, içgüdüleriniz size bir şeylerin ters gittiğini fısıldar. Belki de uzun zamandır kilo alamıyor, yaşıtlarına göre daha yavaş büyüyor, sürekli karnı ağrıyor ya da yemek seçiyor. Bu tür belirtiler birçok farklı duruma işaret edebilirken, gözden kaçırılmaması gereken önemli bir hastalık var: Çölyak hastalığı.

Eskiden yalnızca çocukluk dönemine özgü bir hastalık sanılsa da, bugün biliyoruz ki çölyak hastalığı her yaşta ve herkeste görülebilir. Üstelik “büyüyünce geçer” diye düşünülen bu hastalık ömür boyu süren bir bağışıklık sistemi bozukluğudur.

Çölyak Hastalığı Nedir?

Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluten adlı proteine karşı aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkan genetik bir otoimmün hastalıktır. Gluten; buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Buğdaylı makarnalar, ekmekler, simitler, kekler derken çocukların günlük beslenmesinde çok sık yer alır.

Ancak çölyak hastası bir çocuk gluten içeren bu yiyecekleri tükettiğinde, vücudu bunu bir “yabancı düşman” gibi algılar ve bağışıklık sistemi saldırıya geçer. Bu saldırı, ince bağırsakta bulunan ve besinleri emen “villus” adı verilen çıkıntıların düzleşmesine neden olur.

Sonuç olarak; besinler emilemez, büyüme durur, bağışıklık sistemi zayıflar ve çocuk ciddi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabilir.

Çocuklarda Çölyak Hastalığı

Çocuklarda çölyak hastalığını teşhis etmek zor olabilir. Çünkü belirtiler her çocukta farklı şekilde ortaya çıkabilir ve her zaman karın ağrısı ya da ishalle kendini göstermeyebilir. Özellikle küçük çocuklarda en yaygın işaretlerden biri huzursuzluk ve sinirlilik halidir. Evet, yanlış duymadınız. Sadece mızmız bir çocuk olduğunu düşündüğünüz davranışlar aslında çölyakla ilişkili olabilir.

Çocuklarda Sık Görülen Çölyak Belirtileri

İştahsızlık

Çocuklar bazen yemek seçebilir, ancak çölyaklı çocuklar özellikle glutenli gıdalardan sonra mide rahatsızlığı yaşadıkları için yemekten daha fazla kaçınır. Sanki içten içe vücutları o yiyecekleri istemez.

Büyüme Geriliği / Ergenliğe Girememek

“Failure to thrive” olarak tanımlanan bu durum, çocuğun yaşıtlarına göre kısa ve zayıf olması anlamına gelir. Çocuğunuzun yaşıtları boy atarken onun yerinde sayması sadece genetik olmayabilir. Bu durum çölyak hastalığının işareti olabilir. Özellikle ergenlik döneminde beklenen vücut değişimlerinin olmaması dikkat çekicidir.

Karın Şişliği / Potbelly Görünümü

Küçük çocuklarda göbek bölgesinin şiş olması masum bir semptom gibi görünse de çölyak hastalığının sık görülen belirtilerindendir.

Çocuklarda Çölyak Hastalığında Görülen Diğer Belirtiler

• Kronik ishal veya kabızlık
• Karın ağrısı ve gaz
• Kusma
• Yorgunluk ve halsizlik
• Kansızlık (özellikle demir eksikliği anemisi)
• Zayıf kilo alımı
• Kemiklerde incelme, sık kırık yaşama
• Diş minesinde bozulmalar / lekelenmeler
• Ciltte kaşıntılı döküntüler (Dermatitis Herpetiformis)

Bu belirtilerin her biri tek başına başka bir sorun gibi görülebilir, ancak birkaçının bir arada görülmesi çölyak şüphesini kuvvetlendirir. Özellikle sürekli tekrarlayan karın ağrısı, büyüme geriliği ve iştahsızlık varsa mutlaka bir çocuk gastroenterolojisi uzmanına başvurmak gerekir.

Çölyak Hastalığı İçin Risk Altında Olan Çocuklar Kimler?

Her çocuk çölyak hastası olabilir, ancak bazı çocukların riski daha fazladır. Örneğin;

• Ailede çölyak hastalığı olanlar
• Tip 1 diyabet, otoimmün tiroid hastalığı gibi başka otoimmün hastalıkları olanlar
• HLA-DQ2 ya da HLA-DQ8 genlerini taşıyanlar

Bu risk gruplarındaki çocuklarda çölyak daha dikkatle izlenmeli ve gerekirse tarama testleri yapılmalıdır.

Çocuklarda Çölyak Hastalığı Tanısı ve Tedavisi

Tanı koymak için doktorunuz kan testleri isteyebilir. Ancak unutmayın, testler gluten içeren bir diyet uygularken yapılmalıdır. Yani çocuğunuzun zaten glutensiz besleniyorsa, sonuçlar yanıltıcı olabilir. Kan testlerinin ardından kesin tanı için endoskopi ile bağırsaktan biyopsi alınması gerekebilir.

Tanı konduktan sonra tedavi çok nettir: Ömür boyu glutensiz beslenme. Bu, çocuğunuzun sağlıklı büyümesi, kilo alması, enerjik ve huzurlu bir çocuk olması için en etkili çözümdür.

Çölyak Hastası Çocuğumun Geleceği?

Birçok ebeveyn tanı konduktan sonra “Çocuğum normal bir hayat sürebilecek mi?” diye endişelenir.

Cevap: Evet!

Çölyak hastalığı doğru şekilde yönetildiğinde çocuklar tamamen sağlıklı, mutlu ve enerjik bireyler olabilir. Glutensiz bir hayat, artık eskisi kadar kısıtlayıcı değil. Schär gibi güvenilir glutensiz ürün markaları sayesinde lezzetli, besleyici ve güvenli gıdalara ulaşmak mümkün.

Çocuğunuzun sık sık “karnım ağrıyor” demesi, yemek yemeyi reddetmesi ya da yaşıtlarından geri kalması basit bir gelişim özelliği değil, çölyak hastalığının sesi olabilir. İç sesinize güvenin. Küçük bir test, çocuğunuzun geleceğini şekillendirebilir.

Schar markası sadece glutensiz ürünler üretmektedir. Güvenle glutensiz ürünleri indirimli olarak buradan alabilirsiniz.

İlişkili Kategoriler: Gluten, Gluten Alerjisi, Gluten İntoleransı, Glutensiz Ürünler

Kaynaklar

https://www.beyondceliac.org/celiac-disease/children/symptoms/ Erişim Tarihi: 25.05.2026