Covid-19 Çin’in Wuhan Eyaleti’nde 2019 Aralık ayının sonlarına doğru ortaya çıksa da pandeminin ilan edilmesi 11 Mart 2020’yi bulmuştu.
Hatırlar mısınız bu virüse o zamanlar ne kadar yabancıydık?
Haberlerde hep aynı saatte günlük vaka sayısını takip ediyorduk, tüm dünyada düzen alt üst olmuştu. Bizler bir yandan virüsten korunmaya çalışırken bir yandan da yeni normalleşmelere uyum sağlamaya çalışıyorduk. Günümüzde gelinen noktada riskler devam etse de aşılar sayesinde virüsün ölümcül özelliği en aza indirildi.
Pandemi döneminde enfeksiyon zincirini kırmada ve riskli kişilerin korunmasında en etkili yöntem enfekte olmuş bireylerin ve şüpheli veya gerçek taşıyıcıların etkilenmemiş popülasyonlardan ayrılmasıdır. Yaşlıların pandemi döneminde dezavantajlı olmasının sebebi ise daha fazla fizyolojik, psikolojik, sosyal ve ekonomik sorunlar ile karşı karşıya olmasıdır. Bu sebepten ötürü de hükümetler öncelikli olarak yaşlı gruba yönelik önlemler, kısıtlamalar ve yeni hizmet modelleri geliştirmiştir.
Bu kısıtlamalar tabii ki yaşlı bireyleri virüsün ölümcül etkilerinden korumak için yapılsa da yaşlı sağlığını birçok yönden etkiledi. Hatta kısıtlamalara rağmen yaşlı nüfus oranının yüksek olmasıyla bilinen Avrupa’da Covid-19 kaynaklı ölümlerin %95’inden çoğu 60 yaş üzerinde görülmüştür. Pandemi Avrupa’da özellikle yaşlı sağlığını etkilemiştir.
Pandemi döneminde yaşlıların Covid-19 dışındaki bakım ve tedavileri aksatılmadan devam edilmelidir. Özellikle hastanelerde pandeminin ilk dönemlerinde acil hastalar hariç risk nedeniyle hasta alımı kısıtlanmıştı. Bundan dolayı kronik hastalıkların takibi zorlaşmış ve bu da ileriki dönemlerde yaşlı bireylerin hastalıklarının ilerlemesine sebep olmuştur. Bunu önlemek için aile sağlığı merkezlerinde sürekli kullanılan ilaçların gerektiğinde reçete edilmesi önemlidir. Hasta birey hastaneye ulaşamasa bile aile sağlığı merkezindeki hekiminden, hemşiresinden ve diğer sağlık profesyonellerinden yardım almalıdır.
Evde izolasyon sürecindeki yaşlı bireyler özellikle tek başına kalıyorsa iyilik halini sürdürmesi ve güvenliği açısından günlük kontrolü önemlidir. Genel sağlık durumu, tıbbi ilaçları, ihtiyacı olan gıda maddeleri eksiksiz şekilde sağlanmalıdır. Bunun yanında kısıtlanmaya maruz kaldığı zamanlarda kas zayıflığını önlemek amacıyla evde egzersiz programları için yaşlılar desteklenmelidir. Kısıtlama saatleri haricinde doğa yürüyüşleri, markete veya gideceği yakın yerlere yürüyerek gitmesi sağlığına çok büyük katkı sağlar.
Sosyal ilişkiler ve dış dünyayla bağlantılı olmanın sağladığı bilişsel uyarımda azalma bilişsel ve davranışsal sorunlara yol açabilir ya da demansın ve var olan diğer zihinsel yetersizliklerin ağırlaşmasına neden olabilir. Bütün bunlara ek olarak da sağlık sorunları yaşadıklarında, hastane ve sağlık merkezlerine gitme korkusu yaşlının acilen alması gereken bakım ve tedavinin gecikmesine neden olabilir.
İzolasyon sürecinin en önemli psikolojik sorunu belirsizlik, yalnızlık ve kaygıdır. Yaşlı bireyler bu süreçte kendilerine veya yakın çevresine enfeksiyon bulaştırma kaygısına ek olarak izolasyon süreci de uzadıkça işlevsellikleri, günlük aktiviteleri ve mevcut olan sağlık durumlarını koruma konusunda yoğun kaygı yaşarlar. Bunun yanında izolasyon sürecinde yalnızlık ve depresyon yaşlı bireyleri gün geçtikçe ele geçirir. Yaşlı bakımında önceliğimiz onların mevcut fiziksel sağlığını korumak ve iyilik halini arttırmak olsa da hissedilen yalnızlık ve depresyon konusunda kişiyi psikolojik açıdan da ele almak önemlidir.
Tüm bunları ele aldığımızda pandemi döneminde yaşlı sağlığını korumak adına fiziksel, psikolojik, sosyal veya işlevsel ihtiyaçlarının takip edildiği düzenli bir sistem kurmak çok önemlidir. Elimizde olan mevcut kaynaklarla yaşlı sağlığına hizmet ederken bütünsel yaklaşmayı unutmamalıyız.
Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır.
