Bu içerikte glutenin ne olduğunu, glutensiz beslenmenin kimler için gerekli olduğunu, glutensiz beslenmenin sağlık üzerindeki olumlu etkilerini ve nasıl uygulanacağını öğreneceksiniz.
Glutensiz Beslenme Nedir?
Glutensiz beslenme, gluten içeren gıdaların tamamen çıkarıldığı bir beslenme şeklidir. Peki bu gluten nedir? Gluten, özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Hamurun elastik ve esnek yapısını gluten sağlar, yani ekmeğin o yumuşak kıvamını gluten sayesinde elde ederiz.
Ancak bazı kişiler için gluten pek de masum değildir. Bu nedenle glutensiz beslenmeye ihtiyaç duyarlar.
Glutensiz Beslenme Neden Önemlidir?
Çölyak Hastalığı
Çölyak hastaları gluten tükettiğinde bağışıklık sistemleri yanlışlıkla kendi bağırsaklarına saldırır. Sonuç olarak bağırsaklarda hasar oluşur, bu da vitamin ve mineral gibi önemli besinlerin emilimini engeller. Bu hastalıkta glutensiz beslenmek, sağlıklı bir yaşam için kesinlikle şarttır.
Gluten Hassasiyeti (Non-Çölyak Gluten Duyarlılığı)
Bazı kişilerde çölyak hastalığı olmasa bile gluten tüketimi sonrası şişkinlik, karın ağrısı, gaz, halsizlik ve hatta cilt problemleri gibi rahatsız edici belirtiler ortaya çıkar. Bu kişiler gluteni hayatlarından çıkardıklarında genellikle büyük bir rahatlama hisseder.
Buğday Alerjisi
Buğdaya alerjisi olanların bağışıklık sistemleri gluten nedeniyle değil, buğdayın içindeki proteinlere tepki gösterir. Bu kişiler için de glutensiz beslenmek, alerjik reaksiyonları önlemek açısından önemlidir.
Bağırsak Sağlığını Destekleme
Bazı kişiler gluteni tolere etse de glutensiz beslenmeye geçtiklerinde genel sindirim konforlarında artış yaşadıklarını ve bağırsak rahatsızlıklarının azaldığını belirtmektedir.
Enflamasyonu Azaltma ve Enerji Seviyelerini Artırma
Glutene hassasiyet duyan kişilerde glutensiz beslenmenin bağışıklık sistemini desteklediği, inflamasyonu azalttığı, enerji seviyelerini artırdığı ve genel yaşam kalitesini yükselttiği bilinmektedir.
Glutensiz Beslenme Nasıl Uygulanır?
Glutensiz beslenme deyince akla ilk gelen şey, ekmeğin hayatımızdan çıkacağı korkusudur. Ama merak etmeyin, artık pek çok markette glutensiz ekmekler, unlar ve atıştırmalıklar bulunabiliyor. Ayrıca pirinç, mısır, kinoa, karabuğday gibi gluten içermeyen tahılları rahatça tüketebilirsiniz.
Et, tavuk, balık, yumurta, süt ürünleri, sebze ve meyveler doğal olarak gluten içermez. Ancak işlenmiş ürünlerde dikkatli olmakta fayda var. Özellikle hazır soslar, çikolatalar, gofretler ve hatta bazı salam ve sosis türlerinde bile gluten bulunabilir. Ürünlerin etiketlerini dikkatlice okumak ve “gluten içermez” ifadesine dikkat etmek önemlidir.
Glutensiz beslenme, sağlık açısından gerekli durumlarda son derece faydalıdır. Ancak glutenle ilgili herhangi bir sağlık probleminiz yoksa, gluteni hayatınızdan tamamen çıkarmak zorunda değilsiniz. Sağlıklı beslenme, çeşitlilik ve denge üzerine kuruludur. Eğer glutenle ilgili şüpheleriniz varsa bir doktora veya diyetisyene danışmak en sağlıklısı olacaktır.
Kaynaklar
Güçlü, Z. (2023). Glutensiz beslenme tercihlerinin belirleyicilerini tespit çalışması: Katılımcı sözlükler örneği. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 4(2), 58-71.
Serin, Y., & Akbulut, G. (2021). Glutensiz diyetin çölyak hastalarının yaşamları üzerine etkisi: Türkiye bakış açısı. Beslenme ve Diyet Dergisi, 49(1), 48-56.
