Son yıllarda glutensiz ürünler sadece çölyak hastaları ya da gluten intoleransı olan bireyler tarafından değil, sağlıklı yaşam arayışında olan birçok kişi tarafından da tercih edilmeye başlandı. Ancak bu yaygınlaşan eğilim, bazı yanlış inanışları da beraberinde getiriyor: Glutensiz ürün eşittir sağlıklı ürün algısı, her zaman gerçeği yansıtmıyor.
Bu yazımızda glutensiz ürünlerin gerçekten ne kadar sağlıklı olduğunu, içeriklerinde hangi tehlikeler saklı olabileceğini ve en önemlisi sağlıklı glutensiz ürünleri nasıl seçebileceğinizi bilimsel veriler ışığında ele alıyoruz.
Glutensiz Ne Anlama Geliyor?
Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein türüdür. Çölyak hastalığı veya gluten intoleransı olan bireylerin gluten tüketmesi sağlıklarını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu nedenle glutensiz ürünler bu kişiler için bir zorunluluktur.
Ancak sağlık sorunu olmayan bireylerin de glutensiz beslenmeye yönelmesiyle birlikte, bu ürünlerin herkes için daha sağlıklı olduğu yönünde bir algı oluşmuştur.
Peki, bu doğru mu?
Glutensiz Ürünlerde Gizli Tuzaklar
Glutensiz ürünlerin içeriği incelendiğinde, birçok ürünün aşağıdakileri içerdiği görülüyor.
Rafine Karbonhidratlar
Glutensiz unlar (pirinç unu, patates nişastası, mısır unu) glisemik indeksi yüksek bileşenlerdir ve kan şekeri dengesini bozabilir.
Yüksek Şeker İçeriği
Özellikle glutensiz kurabiye, kek ve atıştırmalıklarda ekstra şekerle lezzet artırımı yapılabilir.
Doymuş Yağ ve Katkı Maddeleri
Glutenin eksikliği, bazı ürünlerde dokuyu ve raf ömrünü korumak için ilave yağlar ve katkı maddeleriyle telafi edilir.
Düşük Lif
Gluten içeren tam tahıllar lif yönünden zenginken, glutensiz ürünler bu açıdan yetersiz olabilir.
Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?
2017 yılında Harvard Üniversitesi tarafından yapılan büyük çaplı bir çalışma, glutensiz beslenen bireylerin uzun vadede tip 2 diyabet riskinin artabileceğini göstermiştir. Bunun nedeni, lif oranı düşük ve glisemik indeksi yüksek işlenmiş glutensiz ürünlerin fazlaca tüketilmesidir.
Benzer şekilde, Avrupa’da yapılan başka bir analizde, glutensiz ürünlerin geleneksel ürünlere kıyasla daha yüksek enerji, yağ ve şeker içerebildiği gösterilmiştir.
Peki, Ne Yapmalı?
Sağlıklı Glutensiz Ürün Nasıl Seçilir?
Glutensiz ürün tüketmek zorundaysanız veya tercihiniz buysa, seçimlerinizi bilinçli yapmanız çok önemlidir. Şimdi dikkat etmeniz gereken bazı noktaları paylaşalım.
İçerik Etiketini Okuyun.
İçerikte ilk sıralarda şeker, doymuş yağ veya mısır nişastası gibi düşük besin değerine sahip maddeler varsa, o ürünü sık tüketmeyin.
Tam Tahıllı Glutensiz Alternatifleri Tercih Edin.
Karabuğday, teff, kinoa, amarant gibi doğal olarak glutensiz ve besleyici değeri yüksek tahılları içeren ürünleri seçin.
Lif İçeriğine Bakın.
Lif oranı yüksek ürünler hem sindirim sistemi için faydalıdır hem de daha uzun süre tok tutar.
Ev Yapımı Glutensiz Alternatiflere Yönelin.
Paketli ürünler yerine evde yapacağınız glutensiz tariflerle hem katkı maddelerinden uzak durabilir hem de içeriği siz belirlemiş olursunuz.
Sertifikalı Ürünleri Seçin.
Gerçekten glutensiz olup olmadığını anlamak için “glutensiz” sertifikası olan ürünleri tercih edin. Bu, özellikle çölyak hastaları için hayati öneme sahiptir.
Glutensiz Ürünler Sağlıklı Olabilir Ama Her Zaman Değil
Glutensiz beslenme, doğru ürünlerle yapıldığında sağlıklı bir alternatif olabilir. Ancak “glutensiz” etiketi taşıyan her ürün sağlıklı demek değildir. Rafine şeker, kötü yağlar ve katkı maddeleri içeren glutensiz ürünler de sağlık açısından risk oluşturabilir.
Bu nedenle glutensiz beslenmede “ne tükettiğiniz”, “ne tüketmediğinizden” çok daha önemlidir. Glutensiz ama besleyici, doğal, lif oranı yüksek ve şeker içeriği düşük ürünleri tercih etmek sağlığınızı korumanın en akıllıca yoludur.
Schar markası sadece glutensiz ürünler üretmektedir. Güvenle glutensiz ürünleri indirimli olarak buradan alabilirsiniz.
İlişkili Kategoriler: Gluten, Gluten Alerjisi, Gluten İntoleransı, Glutensiz Ürünler
Kaynaklar
Lebwohl, B., Cao, Y., Zong, G., Hu, F. B., Green, P. H., Neugut, A. I., … & Chan, A. T. (2017). Long term gluten consumption in adults without celiac disease and risk of coronary heart disease: prospective cohort study. BMJ, 357.
Missbach, B., Schwingshackl, L., Billmann, A., Mystek, A., Hickelsberger, M., Bauer, G., & König, J. (2015). Gluten-free food database: the nutritional quality and cost of packaged gluten-free foods. PeerJ, 3, e1337.
