Hipertansiyon dünya çapındaki ölümlerin önemli nedenlerinden biri olarak tüm dünyada gerçekliğini korumakta. Dünya Sağlık Örgütünün hipertansiyona ilişkin 2023 küresel raporu, dünyada ortaya çıkan hipertansiyon yüküne ve tedavi stratejisine uyarıda bulunuyor. Dolayısıyla insanın hem yaşam süresini hem de yaşam kalitesini bu denli etkileyen bu kronik hastalığın tedavisi için dünya çapında durmadan çeşitli küresel çalışmalar yapılmakta.
Grafikte de gösterildiği gibi, DSÖ Avrupa bölgesinde ve DSÖ Amerika kıtasında son otuz yılda (1999–2019) yetişkin hipertansiyon hastalarının sayısında %41’lik bir artış olmuştur. Buna karşılık, DSÖ Güneydoğu Asya ve DSÖ Batı Pasifik bölgesinde %144’lük önemli bir artış ya. şandı. Ayrıca hipertansiyonlu hastaların üçte ikisi düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşıyor.
Raporun bize sunduğu bir diğer bilgi de hipertansiyonlu yetişkinlerin yalnızca %54’üne tanı konulup %42’si tedavi görüyor olması. Tanı alanlardan da sadece %21’inin hipertansiyonu kontrol altına alınıyor olması da bize hipertansiyon konusunda farkındalığın arttırılması ve yönetiminin gerekliliğinin altını çizmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün aynı raporunda en çarpıcı veri ise hipertansiyonu olan yetişkinlerin tahminen %46’sı bu duruma sahip olduklarının farkında olmaması. Bu demek oluyor ki neredeyse hipertansiyon hastalarının yarısı hipertansiyon hastası olduklarının farkında değil.
Türkiye’deki hipertansiyon hasta sayısına baktığımıza 2019 yılında Türk Kardiyoloji Derneğinin verilerine göre 20 milyon hipertansiyon hastası var. Bu bağlamda her üç kişiden ikisi hipertansiyon hastalığına sahip.
Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla hipertansiyon görülmesine karşın iki cinsiyette de tıpkı dünyada olduğu gibi hipertansiyon hastası olduğunun farkında olmama sorunu mevcut. Bunun önemli nedeni de hipertansiyon belirtilerinin sistemik belirtiler olması ya da çoğunlukla herhangi bir belirti görülmemesi. Bu doğrultuda hipertansiyon teşhisinin en iyi yolu kan basıncın ölçülmesi diyebiliriz.
İki farklı günde ölçüldüğünde her iki gündeki büyük tansiyon değerleri ≥140 mmHg ve/veya her iki gündeki küçük kan basıncı değerleri ≥90 mmHg ise hipertansiyon tanısı konur.
Hipertansiyon hastalığının önlemi ve tedavisi için neler yapılabilir?
- Hipertansiyonunuz var ise kontrol altında olup olmadığını anlayabilmek için sabah-akşam düzenli olarak ölçüm yapma
- Tuz kullanımınızı sınırlandırma. (günde 5 gramın altında kalmaya çalışın)
- Tansiyonu düşürmede faydalı salata ve yeşillik tüketme
- Potasyum içeriği yüksek besinler tüketin ve protein ağırlıklı beslenmeye özen gösterme, şerbetli tatlılar gibi karbonhidratlardan, börek ve kızartmalardan uzak durma
- Aşırı kilolu veya obezseniz kilo verme
- Yürümeyi, koşmayı, yüzmeyi, dans etmeyi veya ağırlık kaldırmak gibi gücü artıran aktiviteleri içeren fiziksel olarak daha aktif olma
- Sigara, tütün ve alkolden uzak durma
- İlaçları düzenli ve doğru kullanma
Yaşam biçimimizi hipertansiyonu önlemek üzere düzenlediğimizde bir hastalığa dönüşmesini büyük bir oranda engellemiş oluruz. Örneğin Batılı toplumlarla karşılaştırıldığında Asyalıların genellikle sıkı kan basıncı kontrolünden daha fazla fayda elde ettikleri görülmüş.
Dolayısıyla dünyada bir milyardan fazla insanı etkileyen hipertansiyon ve buna bağlı komplikasyonların önemli bir halk sağlığı sorunu olarak karşımızda dursa da buna yönelik uluslararası başarılı çalışmaları örnek almak lehimize sonuçlanacaktır.
Simbians Spaces alanında daha iyi olmanızı sağlayacak özel içeriklerimize ulaşın.
Kaynaklar
Kario K, Okura A, Hoshide S. ve diğerleri. Dünya Sağlık Örgütü’nün hipertansiyon hakkındaki 2023 Küresel Raporu, dünyada ortaya çıkan hipertansiyon yüküne ve tedavi stratejisine uyarıda bulunuyor. Hypertens Res (2024).
DSÖ. Hipertansiyon. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension Son Erişim Tarihi 28 Mart 2024.
TKD. 20 Milyon Hipertansiyon Hastası. https://tkd.org.tr/duyuru/3583/turk-kardiyoloji-dernegi-20-milyon-hipertansiyon-hastasi Son Erişim Tarihi 28 Mart 2024.
