Kalp yetmezliği, kalp veriminin azalması ile kalbin dokulara gerekli ve yeterli kanı gönderememesi sonucu oluşan klinik bir tablodur. Kalp damar hastalığı, kalp krizi, yüksek tansiyon, kalp kapakçıklarının hastalığı gibi kalbin çalışmasını etkileyen ya da kalbin iş yükünü arttıran durumlar sonucunda gelişir.
Kalp yetmezliği genelde ileri evredeyken ortaya çıkar. Kalp yetmezliği her yaşta gelişebilir ancak ilerleyen yaşla beraber görülme sıklığı artar. Toplumda görülme sıklığı 65 yaş altı bireylerde %1 iken, 75-84 yaş arasında %7, 85 yaş üstünde %15’leri bulmaktadır. 65 yaş üstü kişilerde en sık hastaneye yatış nedenidir.
Gelin hep birlikte kalbin yapısına ve nasıl çalıştığına bir bakalım.
Kalp 2 boşluk sağ tarafta, 2 boşluk sol tarafta olmak üzere 4 boşluktan oluşmaktadır. Kalbin üst kısmındaki küçük odacıklara “kulakçık”, alt kısmındaki büyük odacıklara “karıncık” denir. Kalbin pompa gücünü sağlayan boşluklar
karıncıklardır. Karıncıklar arasında da pompalama gücünün büyük bölümü sol karıncık tarafından gerçekleştirilir. Her karıncığın giriş ve çıkış kısmında kanın geri kaçışını önlemek üzere birer kapakçık bulunur. Kalpteki odacıkların duvarları özel kalp kasından oluşur. Kulakçıklar ve karıncıklar eşzamanlı kasılarak uyumlu çalışırlar.
Her kalp atımının başında, kalbin kasılması için özelleşmiş bir odaktan çıkarılan elektriksel sinyal tüm kalbe yayılarak kalp kasının kasılmasını sağlamaktadır. Önce kulakçıklar kasılarak açık olan kapakçıklarından karıncığa doğru kanı iter. Daha sonra elektriksel uyarı karıncık kasına doğru ilerleyip karıncıkların kasılmasını sağlayarak kanı kalpten akciğer ve tüm vücuda doğru pompalamış olur. Karıncıklar kasılırken kulakçıklar gevşeyerek kanla dolar ve sonraki atımın başlamasına olanak sağlamış olur. Kalp yetmezliği, kalbin kanı akciğerler ve tüm vücuda pompalamakta yetersiz kalmasıdır.
Pompa fonksiyonunda yetersizlik, kalp kasının kasılmasındaki performans azalmasından veya kalbin gevşemesindeki anormalliklerden kaynaklanabilir.
Kalp kasındaki gevşeme anormalliği yaşlı, hipertansif hastalarda, diyabetik bireylerde ve kadınlarda kalp yetersizliğine neden olabilmektedir.
Kalp yetersizliği pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Kalp damar hastalığı ve geçirilmiş kalp krizi, toplumda en sık görülen hastalıkların başında yer alan ve kalp duvarının kalınlaşmasına neden olan hipertansiyon, kalp kapak hastalıkları, kalp ritim bozuklukları, kalp kası enfeksiyonları, doğuştan kalp hastalıkları ve kalıtımsal geçen kalp kası hastalıkları nedenler arasındadır.
Kalp, kasılma gücünün bir bölümünü kaybettiyse ve yeterince kasılamıyorsa, organ ve dokuların ihtiyaç duyduğu miktarda kanı pompalamaz. Kalp yeterince kasılamıyor ve gevşeyemiyorsa kalbe giren kan azalır, kalpten pompalanan kan azalmış olur.
Dokulara yeterli kan gönderilememesine bağlı halsizlik, yorgunluk, efor kapasitesinde azalma ve kalbin kendine
gelen kanı geri çevirememesine bağlı akciğerlerde ve vücutta sıvı birikir. Nefes darlığı, bacaklarda/ karında/ vücutta şişme ve yakınmalar ortaya çıkar. Kalp yetmezliği belirtileri, hastalığın şiddeti arttıkça şiddetlenen ve birçok hastada
benzer şekilde görülen belirtilerdir. En yaygın görülen belirtiler çabuk yorulma, iştah kaybı, nefes darlığı, mide
bulantısı, ani kilo artışı, göğüs ağrısı, öksürük, pembe veya beyaz renkli balgam çıkarma, nabızda düzensizlik, kalp
çarpıntısı; ayak bilekleri bacaklar ve karında şişme (ödem), sürekli uyku hali ve konsantrasyon güçlüğü, geceleri sık idrara çıkma, boyundaki kan damarlarının belirginleşmesi şeklinde ortaya çıkar.
Kalp yetmezliği üç şekilde görülür.
Sol Kalp Yetmezliği
Hastada nefes darlığı ve kuru öksürük belirtileri görülür. Geceleri zor nefes alırlar. Çarpıntı, baygınlık ve terleme
görülür. En önemli bulgusu akciğer ödemi olmasıdır. Sol kalp yetmezliğinin nedenleri olarak iskemik kalp hastalığı, hipertansiyon, aort/ mitral kapak bozuklukları, doğumsal kalp hastalıkları, kansızlık, hipertiroidizm, yüksek ateş, akciğer ödemi sayılabilir.
Kalp Yetmezliği Tedavisi
Kalp yetmezliği teşhisi konan hastalarda tedavi süreci için öncelik; mevcut sağlık durumunu korumak ve hastalık evresinin ilerleyişini önlenmek, diğer yandan hastanın günlük yaşamını olumsuz etkileyebilecek istenmeyen sonuçların azaltılmasıdır. Bu doğrultuda uygulanabilir olan bazı cerrahi müdahaleler ve ilaç tedavileri, tedavide yaygın olarak kullanılan yöntemler arasında yer almaktadır.
Kalp yetmezliğine sebep olan, hastalığa zemin hazırlayan veya hastalığın şiddetini arttıran yüksek tansiyon, nabız düzensizliği, koroner arter hastalığı, şeker hastalığı gibi durumlarda gerekli ilaç tedavileri, yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi beslenme tedavisi uygulanmalıdır. Kalp yetmezliği vakalarının birçoğunda hekim tarafından uygun doz ve kullanım sıklığıyla kalp yetmezliği ilaçlarının kullanımı önerilmektedir. Bu ilaçlar kalp fonksiyonlarının iyileştirilmesine yardımcı olur ve kalbin yükünü hafifletir, destek olur, nefes darlığı ve ödem gibi sorunların hafiflemesini sağlar. Bazı durumlarda hastanın durumu ve hastalığın evresi göz önüne alınıp birkaç ilacın birlikte kullanımı şeklinde oluşturulacak bir ilaç tedavi planı da tercih edilebilir. Tedavide hastalığın ilerleme düzeyine göre ilaç uygulamaları ve çeşitli cerrahi girişimler vasıtasıyla vücuttaki kan dolaşımının sağlıklı şekilde devam ettirilmesi sağlanmalıdır.
Kalp Yetmezliğinde Cerrahi Tedaviler
Kalp yetmezliğinde ilaç tedavisinin yanında kullanılan bir diğer tedavi seçeneği de cerrahi girişimlerdir. Koroner bypass ameliyatı, kalp kapakçığı değişimi ve onarımına ilişkin operasyonlar, kalp pili yerleştirme operasyonu, kalp nakli ve damarlarında tıkanıklık ve darlıklar söz konusu olan hastalarda uygulanan stent ve balon operasyonları kalp
yetmezliği tedavisinde kullanılan cerrahi operasyon türlerinde birkaçıdır. Bu operasyonların temel sebebi kalpte bulunan yapısal bozukluk, sertlik gibi sorunların mümkün olduğunca tedavi edilerek hastalığın kötüleşmesine neden olabilecek faktörlerin ortadan kaldırılmasıdır.
Sonuç olarak; sağlıklı bir kalp, vücudun tüm kısımlarına yeterli düzeyde kan ve oksijenin ulaşabilmesi için olması gerektiği şekilde çalışarak tüm vücuda gerekli kanı pompalamaktadır. Kalp yetmezliğindeyse vücuda yeterli kanın pompalanamaması durumu söz konusudur. Kalp, bu durumu tolere edebilmek için büyümeye ve genişlemeye başlar. Bu olaylar sonucunda kan damarlarında daralmalar oluşur ve bu önemli doku ve organlara yeterince kanın ulaşmasını engeller.
Kalp yetmezliğine neden olan birçok faktör bulunmaktadır. Kalp yetmezliği yaşamı tehdit eden ciddi bir hastalıktır ama erken teşhis, hekim önerilerine uyum sağlanması ve tedavi yapılan hastalarda hastalığın oluşturduğu riskleri minimuma indirmek ve hastanın günlük yaşamını kolaylaştırmak oldukça mümkündür.
Hastalığın teşhisini almanız durumunda erken dönemde gereken önlemleri alarak sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsiniz. Sağlıcakla kalın.
