Bu içerikle kızarmış patatesin tip 2 diyabet riskini nasıl artırabileceğini ve sağlıklı pişirme alternatiflerini öğreneceksiniz.

Hadi gelin hep beraber dürüst olalım…

Kızarmış patatesin kokusu mutfaktan yayıldığında dayanamayan kaç kişiyiz? İster fast food paketinden gelsin, ister evde tavadan çıksın—hepimiz o çıtır çıtır, altın sarısı patatesleri seviyoruz.

Ama Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu’ndan gelen yeni bir araştırma, bu sevdamıza biraz “fren” koymamız gerektiğini söylüyor. Çünkü patatesin kendisi değil ama nasıl pişirdiğimiz, tip 2 diyabet riskimizi doğrudan etkiliyor.

Kızarmış Patates Yemek Diyabet Riskini Artırır mı?

Harvard ekibi, 205.000’den fazla sağlık profesyonelini kapsayan büyük bir veri grubunu 36 ila 40 yıl boyunca takip etmiş. Amaç, patates tüketim alışkanlıkları ile tip 2 diyabet arasındaki ilişkiyi görmek.

Ve işte çarpıcı sonuç;

• Haftada 3 porsiyon patates (tür fark etmeden) tüketmek, tip 2 diyabet riskini %5 artırıyor.

• Eğer bu patates kızartılmış şekilde tüketiliyorsa risk %20’ye kadar çıkabiliyor!

Yani, patatesin “suçu” yok—ama kızartma tavasına girince işler değişiyor.

Pişirme Şekli Her Şeydir

Araştırma, haşlanmış, fırınlanmış veya püre şeklinde hazırlanmış patateslerde riskin kızartma kadar yüksek olmadığını gösteriyor. Özellikle kabuğuyla pişirilen fırın patates, lif ve vitamin açısından da güçlü bir seçenek.

Kızartma sırasında yüksek ısı ve fazla yağ, hem glisemik yükü hem de vücutta iltihaplanma riskini artırıyor. Üstelik kızartmalarda kullanılan yağların tekrar tekrar ısıtılması, sağlığımız açısından ekstra zararlı bileşiklerin oluşmasına neden oluyor.

Ne Yersek Daha İyi Olur?

Araştırmaya göre, haftada üç porsiyon kızarmış patates yerine tam tahıllar tüketmek diyabet riskini %19 azaltabiliyor. Aynı şekilde;

• Genel patates yerine tam tahıllar: %8 daha az risk

• Haşlanmış/fırınlanmış patates yerine tam tahıllar: %4 daha az risk

• Kızartma yerine tam tahıllar: %19 daha az risk

Tam tahıllı ekmek, yulaf, kahverengi pirinç veya bulgur gibi seçenekler, kan şekeri kontrolünde çok daha dengeli bir etki sağlıyor.

Günlük Hayatta Küçük Değişiklikler

Bu noktada “Tamam da kızartmayı bırakalım mı?” diye soruyor olabilirsiniz. Bence cevap şu: tamamen bırakmak zorunda değilsiniz, ama tüketim sıklığını azaltmak ve pişirme şeklini değiştirmek, sağlığınız için büyük bir iyilik olur.

Şimdi uygulanabilir öneriler paylaşmak istiyorum.

1. Air fryer kullanın – Çok az yağla çıtır patates keyfi mümkün.

2. Fırında kabuklu pişirin – Lif ve potasyum kazanırsınız.

3. Tatlı patatesi deneyin – Daha düşük glisemik indeksi ve yüksek beta-karoten içeriği ile harika bir alternatif.

4. Tam tahılları sofraya ekleyin – Kahvaltıda yulaf, öğle yemeğinde kepekli ekmek, akşam yemeğinde bulgur gibi.

Porsiyon Kontrolü Unutulmamalı

Bir diğer önemli nokta da miktar. Araştırmada bahsedilen porsiyonlar yaklaşık bir avuç içi kadar. Patates, karbonhidrat açısından zengin bir besin olduğundan, fazla tüketimi kan şekeri dengesini bozabiliyor. Yanına sebze, protein ve sağlıklı yağ eklemek hem daha dengeli hem de daha doyurucu bir öğün sağlar.

Patatesi Tamamen Suçlamayalım.

Patates, aslında C vitamini, potasyum ve lif içeren besleyici bir kök sebze. Yani mesele patates değil, bizim onu nasıl pişirdiğimiz. Onu derin yağda kızartıp her gün tüketmek yerine, farklı pişirme teknikleriyle sofraya koyarsak hem lezzet hem de sağlık açısından kazanırız.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

Mousavi, S. M., Gu, X., Imamura, F., AlEssa, H. B., Devinsky, O., Sun, Q., … & Willett, W. C. (2025). Total and specific potato intake and risk of type 2 diabetes: results from three US cohort studies and a substitution meta-analysis of prospective cohorts. bmj, 390.

https://www.harvardmagazine.com/health-medicine/harvard-study-potatoes-fries-diabetes-risk Erişim Tarihi: 12.082025