Gözlüklerden veya lenslerden sonsuza dek kurtulma fikri kulağa nasıl geliyor?

Tam bu noktada devreye LASIK, yani halk arasında bilinen adıyla “göz çizdirme ameliyatı” giriyor. Modern lazer teknolojilerinin sunduğu bu yöntem, milyonlarca insanın hayatını değiştirdi. Ancak unutulmamalıdır ki her cerrahi işlem gibi LASIK de bilgi, hazırlık ve doğru aday seçimi gerektirir.

Bu rehberde; LASIK’in ne olduğundan kimlere uygun olduğuna, işlem öncesi muayenelerden iyileşme sürecine, olası risklerden hasta memnuniyetine kadar merak ettiğiniz tüm detayları sade, anlaşılır ve bilimsel bir dille sizin için derledim.

Göz sağlığınızı emanet etmeden önce bilinçli bir karar vermek istiyorsanız, bu rehber tam size göre!

LASIK Nedir?

LASIK yani (Laser‐Assisted in Situ Keratomileusis) diye ifade ettiğimiz cerrahi işlemin kısaltması göz çizdirme olarak bildiğimiz operasyonun birkaç yönteminden birisidir. Korneanın yani gözün ön kısmındali saydam tabakadan çok ince bir “flap” yani ince bir dokunun lazer ya da mikroskopik bir bıçak yardımıyla kaldırılmasında sonra lazer ile dokuyu şekillendirilerek miyop, hipermetrop ve astigmatizm gibi görme kusurlarını kalıcı olarak düzelten bir refraktif cerrahidir. Yani gözlükten kalıcı kurtulmak isteyen kişiler için gözün saydam kısmında bazı kalıcı ve cerrahi işlemler yapmak da denilebilir. Son 30 yılda dünya çapında yaklaşık 40 milyon gözde uygulanmış, modern lazer ve görüntüleme teknikleriyle güvenlik profili oldukça iyileştirilmiş bir yöntemdir.

LASIK Neden Tercih Edilir?

Hızlı Görsel İyileşme: Çoğu hasta ilk 24 saatte %80‑90 fonksiyonel görme keskinliğine ulaşır, ortalama 1 haftada görme olması gereken son haline ulaşır. Tabi hastada hastaya bu sürede ufak farklılıklar oluşabilir.

Yüksek Tatmin Oranı: Yapılan anket çalışmalarında memnuniyet ortalaması %95 üzerindedir.

Ağrısız ve Kısa Süreli: Operasyon yaklaşık 10‑15 dk sürmekte, ağrı genellikle yok denecek kadar azdır.

LASIK Ameliyatı İçin Kimler Uygun Adaydır?

LASIK işlemi, her isteyen kişiye uygulanabilen bir yöntem değildir. Sağlıklı ve güvenli bir sonuç için belirli kriterlerin karşılanması gerekir.

Yaş: Adayın en az 18 yaşında olması gerekir. Ancak göz numarasının tamamen oturmuş olması gerektiği için 21 yaş ve üzeri kişiler genellikle daha uygun kabul edilir. Refraksiyon dediğimiz göz numarasında son bir yılda değişiklik olmaması önemlidir.

Göz numaraları belirli sınırlar içinde olmalı;

• Miyop (uzağı görememe) için: –10 dereceye kadar,
• Hipermetrop (yakını görememe) için: +5 dereceye kadar,
• Astigmatizm için: 6 dereceye kadar olan gözler ameliyat için uygundur.

Bu değerlerin üzerinde olan kişilerde güvenli sonuçlar alınması mümkün olmayabilir.

Bu değerler ortalama değerlerdir ve kafanızda fikir oluşması için yazılmıştır tam ve kesin karar kapsamlı bir hasta muayenesi sonra verilir.

Korneanın kalınlığı ve yapısı uygun olmalı: Korneanın (gözün şeffaf ön tabakası) belirli bir kalınlıkta olması gerekir. Ayrıca korneanın şekli ve haritası (topografisi) dikkatlice incelenir. Eğer “keratokonus” veya başka bir zayıf doku hastalığı şüphesi varsa, işlem önerilmeyebilir.

Göz kuruluğu kontrol altında olmalı: Ameliyat öncesinde kuru göz belirtileri varsa, öncelikle tedavi edilmeli, kontrol altına alınmalıdır. Aksi takdirde işlem sonrası kuruluk şikâyetleri artabilir.

LASIK Kimlere Önerilmez? (Meslek & Yaşam Tarzı)

Yüksek Darbe Riski (boks, MMA, askeri özel birlikler)

‘Flap’ dediğimiz korneanın şeffaf yerine yaptımız işlemle kaldırıp lazer işlemi sonrasında geri eski pozisyonuna koyup iyileşmeye bıraktığımız kısım her ne kadar iyileşse de eski gücünde olmaz göz gelecek darbelerden dolayı işlemi hiç olmamış kişilere göre bu ‘flep’ yerinden oynama olasılığı daha yüksektir.

Gece Görüşünün Kritik Olduğu Meslekler (sivil & askeri pilotlar, gece sürücülüğü zorunlu profesyonel şoförler)

Erken dönemde parlama ve halo riski mevcuttur. Geceleri göze gelen ışıklar bu bulguları yaratıp kişiyi rahatsız edebilir

Aşırı Kuru Ortamda Çalışanlar (fırın, çöl iklimi)

Bahsettiğim ‘flap’ işlemi gözün duyularında ufak azaltmalar yaratabilir bu da göz yaşı salgısını etkiler yani kuru gözü olanlar ya da kuru göze neden olabilecek ortamlarda bulunan kişiler için rahatsız edici sonuçları olabilir.

Hamilelik ve emzirme dönemi, romatizma hastalıkları, gözde aktif hastalık bulunması durumlarında da doktor muayenesi sonrası LASİK önerilmeyebilir.

LASIK Öncesinde Hangi Muayeneler Yapılır?

Bahsettiğim gibi LASIK ameliyatına karar vermeden önce, gözlerinizin bu işleme uygun olup olmadığını anlamak için detaylı bir göz muayenesi gerekir. Bu ön kontrol hem güvenliğiniz hem de ameliyatın başarısı açısından çok önemlidir. Aşağıda bu muayenelerin neler olduğunu açıklıyorum.

Göz numarası ölçümü (Refraksiyon ve damlalı muayene)

Gözünüzdeki bozukluk (miyop, hipermetrop, astigmat) hem normal yöntemle hem de göz bebeğini büyüten damlalarla ölçülür. Böylece göz numaranızın gerçekten sabit olup olmadığı anlaşılır ve en doğru değer elde edilir.

Kornea haritası ve yapısal değerlendirme (Topografi ve Tomografi)

Kornea, gözün ön yüzeyini oluşturan saydam tabakadır. Bu yapının şekli, kalınlığı ve dayanıklılığı özel cihazlarla detaylı şekilde incelenir. Keratokonus veya benzeri bir zayıflık varsa, ameliyat yapılmaz çünkü bu durum ciddi görme problemlerine yol açabilir.

Kornea kalınlığı ölçümü (Pakimetri)

Bu ölçümde, korneanızın ne kadar kalın olduğu belirlenir. Çünkü lazerle doku buharlaştırılırken geride güvenli bir kalınlık kalması şarttır.

Gözyaşı testi

LASIK işlemi sonrası geçici olarak göz kuruluğu görülebilir. Eğer işlem öncesi zaten gözünüzde kuruluk varsa, bu durum daha da artabilir. Bu yüzden gözyaşı kalitesi ve miktarı, Schirmer testi veya göz kırpmadan ne kadar süre yüzeyin ıslak kaldığını ölçen TBUT testi ile değerlendirilir.

Göz bebeği çapı (Pupil ölçümü)

Özellikle karanlıkta göz bebeğiniz çok büyüyorsa, işlem sonrası gece ışıklarda saçılma veya parlama gibi şikâyetler daha belirgin olabilir. Bu yüzden özel cihazlarla mezopik (loş ışıkta) göz bebeği çapı ölçülür.

Göz dibi muayenesi (Retina kontrolü)

Gözünüzün arka kısmı (retina) damlalı muayene ile değerlendirilir. Özellikle miyop gözlerde retina incelmiş olabilir ve yırtık, delik gibi durumlar varsa, lazerle önceden güçlendirilmesi gerekebilir. Bu kontrol, işlem sonrası ciddi görme sorunlarını önlemek için hayati öneme sahiptir.

Bu muayeneler, bir göz hekiminin sizin için en güvenli kararı vermesini sağlar. Unutulmamalıdır ki her hasta göz çizdirme için uygun olmayabilir ve bu ön testler, hem sizin güvenliğiniz hem de işlemden alınacak verimin yüksek olması için gereklidir.

LASIK Sonrası İyileşme Süreci

LASIK işlemi sonrası görme hızla toparlansa da tam iyileşme aşamalı olarak gerçekleşir. Aşağıda, genel bir iyileşme takvimi bulacaksınız; ancak bu süreler kişiden kişiye değişebilir.

İlk 6–12 saat

Görme genellikle bulanık ve sisli olur. Işık hassasiyeti olabilir. Gözlerde batma, sulanma ya da hafif yanma hissi sık görülür.

24–48 saat

Çoğu kişi bu süre içinde günlük aktivitelerine (örneğin bilgisayar kullanmak, televizyon izlemek) geri dönebilir. Hekim onayıyla araç kullanmak da genellikle mümkün hale gelir.

1 hafta içinde

Kuru göz hissi ve ışıklarda saçılma gibi şikâyetler belirgin şekilde azalır. Gözler daha az hassas hale gelir.

3–6 ay arasında

Göz sinirleri zamanla iyileşir, bu da kontrast duyarlılığının artmasına ve daha net bir görme deneyimine katkı sağlar.

12 ay ve sonrası

Görme genellikle tam olarak oturur ve numara değişimi olmaz. Çok az sayıda kişide uzun süren şikâyetler olabilir, fakat bu nadirdir.

Her göz farklıdır. Bu iyileşme süreci geneldir, ancak bazı kişilerde daha hızlı, bazılarında ise biraz daha yavaş ilerleyebilir. Düzenli kontrol muayeneleri bu süreci güvenli ve sağlıklı şekilde takip etmek için gereklidir.

LASIK Sonrası Olası Yan Etkiler

Her cerrahi işlemde olduğu gibi, LASIK sonrası da bazı yan etkiler görülebilir. Çoğu geçici ve hafif olmakla birlikte, çok nadir ama ciddi sorunlar da yaşanabilir.

Sık görülenler (%10’dan fazla)

İlk birkaç hafta gözde kuruluk hissi, ışıktan rahatsızlık veya parlama olabilir. Genellikle 1–3 ay içinde azalır.

Ara sıra görülenler (%1–10)

Gece ışıklarda saçılma (halo), kontrast azalması gibi şikâyetler olabilir. Bunlar da genellikle 3–6 ayda düzelir.

Nadir görülenler (%0.1–1)

‘Flap’ kayması (yüzey tabakasında oynama), ince zarların yanlış iyileşmesi gibi durumlar görülebilir. Gerekirse ek müdahale yapılır.

Çok nadir (%0.1’den az)

Göz enfeksiyonu, toksik reaksiyon veya kalıcı görme azalması gibi ciddi sorunlar gelişebilir. Acil tedavi gerektirir.

En korkulan ama çok nadir bir durum

Ektazi, yani korneanın zamanla incelip bombeleşmesi. Aylar ya da yıllar sonra ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda korneayı güçlendiren “cross-linking” (CXL) tedavisi gerekebilir.

Bu yan etkiler her hastada görülmemekle birlikte Uygun adaylarda ve deneyimli bir cerrahla yapılan işlemlerde riskler son derece düşüktür.

LASIK İçin Hasta Memnuniyeti ve En Sık Şikâyetler

Genel memnuniyet çok yüksektir: Yapılan araştırmalarda LASIK geçiren hastaların %95–97’si işlemi tekrar yaptırabileceğini belirtmiştir.

En sık görülen şikâyetler

• Göz kuruluğu (geçici)
• Gece ışıklarında parlama
• Işığa karşı hassasiyet

Bu şikâyetler genellikle ilk birkaç ayda kendiliğinden azalır.

Nadir şikâyetler

• Gözde yanıcı/ağrılı his (nöropatik ağrı)
• Kalıcıya yakın kuru göz
• Hafif çift görme hissi

Çok nadir ama ciddi riskler

• Ektazi (kornea zayıflığı),
• Ciddi enfeksiyon,
• Kalıcı görme azalması

Bu ciddi komplikasyonlar 1.000 kişide 1’den az oranda görülür.

Özetlemek gerekirse LASIK, doğru adayda yüksek başarı ve memnuniyet oranına sahip, hızlı iyileşen bir cerrahidir. Bununla birlikte ayrıntılı ön muayene, gerçekçi beklenti ve titiz cerrah seçimi komplikasyon riskini en aza indirmenin altın anahtarıdır. LASIK dışında da yöntemler vardır: PRK, SMILE ve ICL gibi. Hepsi farklı göz yapılarına göre tercih edilir. Bazıları ‘flap’ içermez, bazıları göz içine mercek yerleştirilerek yapılır. İyileşme süresi, ağrı düzeyi ve kuru göz riski yöntemlere göre değişir. Bu yöntemleri detaylı olarak ilerleyen yazılarda ele alacağım.

O zaman bir özlü sözle yazıyı bitirelim 🙂

Gözlerimiz parmak izi kadar özeldir; lazer kadar güçlü bir teknoloji bile doğru hastayı doğru yöntemle eşleştirildiğinde değerlidir.