Bu içerikle metabolizma hastalıklarının belirtilerini, teşhis yöntemlerini ve erken tanıyla nasıl önlem alabileceğinizi öğreneceksiniz.
Metabolizma, vücudumuzun yiyecekleri enerjiye dönüştürme, kullanma ve zararlı maddeleri dışarı atma sürecidir. Bu sistem bozulduğunda, ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Diyabet, obezite, yüksek kolesterol, gut hastalığı, osteoporoz ve çölyak gibi metabolizma hastalıkları oldukça yaygın olsa da çoğunlukla belirtileri önemsenmeyen sağlık sorunlarıdır.
Metabolizma Hastalıkları Neden Önemlidir?
Metabolizma hastalıkları sinsi bir şekilde ilerleyebilir ve belirtileri genellikle hafife alınabilir. Bu durum tanı ve tedavi süreçlerini geciktirir. Bu yüzden belirtileri tanımak ve erken müdahale etmek önemlidir.
Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nedir?
Osteoporoz, kemik yoğunluğunun azalması sonucu kemiklerin zayıflaması ve kırılmaya yatkın hale gelmesidir. Özellikle kadınlarda menopoz sonrası dönemde daha sık görülür.
Osteoporozun Belirtileri Nelerdir?
- Sırt ve bel bölgesinde sürekli ağrı
- Boyda zaman içinde kısalma
- Küçük darbelerle bile meydana gelen kırıklar
Osteoporoz Nasıl Teşhis Edilir?
- Kemik yoğunluğu ölçümü (DEXA testi)
- Kan testleri: Kalsiyum, fosfor, D vitamini ve kemik yıkımıyla ilgili alkalen fosfataz (ALP)
Tiroid Hastalıkları Nelerdir?
Tiroid bezi, vücudumuzdaki enerji seviyesini, kilo kontrolünü ve ruh halini düzenleyen hormonları üretir. Bu hormonların dengesizliği, birçok sağlık sorununa neden olabilir.
Tiroid Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?
- Ani kilo değişimleri (artış veya azalma)
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Saç dökülmesi ve kuru cilt
- Duygu durumunda dalgalanmalar (sinirlilik, depresyon)
Tiroid Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?
- Kan testleri: TSH, Serbest T3 ve T4, Anti-TPO ve Anti-TG antikorları
- Ultrason ile tiroid bezinin incelenmesi
İyot Eksikliği ve Guatr Nedir?
Yeterli miktarda iyot alınmadığında, tiroid bezi aşırı çalışarak büyür ve guatr denen bir hastalığa neden olur. Çocuklarda büyüme ve zihinsel gelişim sorunlarına yol açabilir.
İyot Eksikliği ve Guatrın Belirtileri Nelerdir?
- Boyunda belirgin şişlik (guatr)
- Enerji düşüklüğü ve yorgunluk
- Ani kilo artışı
- Çocuklarda büyüme geriliği ve öğrenme güçlüğü
İyot Eksikliği ve Guatr Nasıl Teşhis Edilir?
- Kan testleri: TSH ve Serbest T4
- İdrarda iyot seviyesinin ölçümü
- Tiroid ultrasonu ve fiziksel muayene
Gut Hastalığı Nedir?
Gut, kandaki ürik asit seviyesinin yükselmesi sonucu eklemlerde kristallerin birikmesiyle oluşur. Genellikle ayak başparmağı ekleminde ani ve şiddetli ağrı ataklarıyla ortaya çıkar.
Gut Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
- Eklemde aniden başlayan şiddetli ağrı
- Eklem çevresinde kızarıklık ve şişme
- Dokunmaya karşı hassasiyet
Gut Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
- Kan testleri: Ürik asit, Kreatinin ve BUN
- Eklem sıvısından ürat kristallerinin varlığına bakılması
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı, gluten (buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein) tüketildiğinde bağışıklık sisteminin ince bağırsaklara zarar vermesidir.
Çölyak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
- Sürekli karın ağrısı ve şişkinlik
- Kronik ishal veya kabızlık
- Nedensiz kilo kaybı ve vitamin eksiklikleri
- Yorgunluk ve halsizlik
Çölyak Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
- Kan testleri: Anti-tTG, EMA antikorları ve toplam IgA seviyesi
- İnce bağırsak biyopsisi ile kesin teşhis
Metabolizma Hastalıklarından Korunmak İçin Ne Yapmalı?
- Dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlığı edinmek
- Düzenli egzersiz yapmak ve aktif bir yaşam sürmek
- Rutin sağlık taramaları yaptırmak
- Vücudunuzun verdiği sinyalleri önemseyip erken teşhis için doktora başvurmak
Erken teşhis hayat kurtarır! Vücudunuzun verdiği işaretlere dikkat edin ve onları ihmal etmeyin.
Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır.
Kaynaklar
Erişkin Bazı Metabolizma Hastalıkları (Tiroid, Osteoporoz, Gut) ve Çölyak Hastalığı Kontrol Programı” Sağlık Bakanlığı, Ankara 2019. Son görülme tarihi: 14.03.2025. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/Yayinlarimiz/Programlar/Eriskin_Bazi_Metabolizma_Hastaliklari_Tiroid_Osteoporoz_Gut_ve_Colyak_Hastaligi_Kontrol_Programi_2019-2023.pdf
