Klinik Eczacılık Nedir?

Amerikan Klinik Eczacılık Koleji klinik eczacılığı; akılcı ilaç kullanımının bilimi ve uygulamasıyla ilgili eczacılık alanı olarak tanımlamıştır. Klinik eczacılık; hastaya yöneliktir, kanıta dayalıdır ve hastaların yaşam kalitesini iyileştirmek için sağlığı, zindeliği ve hastalıkların önlenmesini desteklemek üzere tasarlanmıştır.

Klinik Eczacı Kimdir?

Klinik eczacı, hastaların sağlık sonuçlarını optimize etmek için ilaç kullanımıyla hasta bakımını birleştirerek bir farmasötik bakım uygulayan sağlık profesyonelidir.

Farmasötik Bakım Nedir?

Farmasötik bakım, terapötik (tedavi edici) planların tasarlanması, uygulanması ve izlenmesi de dâhil olmak üzere hasta bakım dağıtım sistemlerinin felsefesidir. Amaç, hastanın yaşam kalitesini iyileştiren kesin sonuçlara ulaşmaktır. Klinik eczacılık, farmasötik bakımın sağlanmasında önemli bir bileşendir.

Klinik Eczacı Ne İş Yapar?

Bir klinik eczacının odağında her zaman hasta yararı vardır.
Hastanın sağlık durumunu değerlendirir, aile öyküsünü, yaşam tarzını ve alışkanlıklarını gözetir.
Reçete edilen ilaçların hastanın ihtiyaçlarını ve bakım hedeflerini en iyi şekilde karşılayıp karşılamadığını belirler.
Hastanın ilaçlarının uygunluğunu ve etkinliğini değerlendirir.
Hastanın laboratuvar sonuçlarını gözetir.
Hastanın ilaçları arasındaki etkileşimi, takviye gıda-ilaç ve besin-ilaç etkileşimini inceler.
İlaçların doğru kullanım şekli ve yan etkileri yönünden hastayı bilgilendirir. İlaçların dozunun hastanın ihtiyacına göre arttırılması veya azaltılması hususunda ve eğer gerekli görülürse ilaç değişikliğine gidilmesi konusunda hastanın doktoru ile görüşür.

Bir klinik eczacı, yukarıda yazılan tüm sorumlulukları hekim, hasta ve diğer sağlık profesyonelleri ile iş birliği içerisinde gerçekleştirir.

Klinik Onkoloji Eczacısı Ne Yapar?

Klinik onkoloji eczacıları;

Kanserden oluşabilecek yan etkileri, olumsuz durumları ve kanser tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkilerini yönetmek konusunda gerçek uzmanlardır.
Onkologlar, hematologlar ve diğer klinik meslektaşları ile yakın iş birliği içinde çalışır. Ayakta tedavi gören veya hastaneye kabul edilen kanser hastaları için ilaçları yönetirler. Kemoterapi ilaç dozunu hazırlama ve güvenlik kontrollerinden hastaları yan etkiler konusunda eğitmeye ve ilaç geliştirme araştırmalarına kadar kanser tedavisinin tüm yönleriyle aktif olarak ilgilenmektedirler.
Hastalara ilaçlarının nasıl alınması gerektiğini tam olarak açıklayabilirler. Herhangi bir endişe verici ilaç etkileşimini belirlemek için hastanın mevcut ilaç listesine bakabilir ve ardından bu etkileşimlerin yönetimi konusunda rehberlik sağlayabilirler.
Onkologlar; radyolog ve patolog ile çalışarak kanser türüne ve kanserin ne boyutta olduğuna karar verirler.
Bir kişiye kanser teşhisi konduktan sonra, mevcut olan uluslararası protokollerden hasta için en iyi kişiselleştirilmiş tedavi seçeneğinin ne olacağına onkolog tarafından karar verilir. Bir tedavi planlandıktan sonra klinik onkoloji eczacıları, kemoterapi ilaçlarını doğru şekilde hazırlamak ve doğru ilaç ve dozun verilmesini sağlamak için sağlık uzmanları ile ekip halinde çalışır.
Klinik onkoloji eczacıları ayrıca kanser tedavilerinin doğru dozlandığından emin olmak için laboratuvar testleri ve organ fonksiyonlarını da değerlendirir. Bir kişinin karaciğeri, kalbi ve böbreklerinin ne kadar iyi çalıştığına bağlı olarak, örneğin karaciğer ve böbrek fonksiyonundaki problemler kemoterapinin vücut tarafından nasıl işlendiğini etkileyebileceğinden, kemoterapi doz ayarlamaları çok önemlidir.

Aynı zamanda bir enfeksiyonun nasıl tedavi edileceği, mide bulantısı ve kusmayı tedavi etmek, ağrının nasıl tedavi edileceğini bulmak, kan pıhtısı geliştiren bir kişi için hangi tedavinin en iyi olduğuna karar vermek ve çok daha fazla konuda destekleyici terapiler için oldukça etkin rol oynarlar.

Onkoloji kliniğinde yatan veya ayaktan tedavi gören her hasta çok hassas, dikkatli ve özenli bir bakım gerektirir. Tedavi aşamalarında, ilaç uygulamalarından önce, uygulama esnasında ve uygulama sonrasında çok doğru ve etkin bir şekilde hastayı yönlendirmek, bilgilendirmek, olası yan etkileri en aza indirebilmek ve yaşam kalitesini en iyi haline getirebilmek; bir klinik eczacının asıl amacıdır. Bu aşamalarda Klinik onkoloji eczacıları, mümkün olan en iyi tedavi sonucunu elde etmek için hastanın onkoloğuyla ve diğer sağlık uzmanları ile mutlaka iş birliği içerisinde tam bir ekip olarak çalışırlar.

Kanser Tedavisinin Olumsuz Etkilerinden Korkulmamalı

Kanser tedavisine başladığınızda yan etkilerden korkmanız elbette normaldir. Kansere yakalanmış aile ve arkadaşlarınızdan deneyimleri hakkında hikâyeler duymuş olabilirsiniz. Ayrıca, tedavinin ne kadar zor olabileceği hakkında filmler izlemiş veya okumuş olabilirsiniz. Ancak kanser tedavisinin herkes için farklı olduğunu ve tedaviye dâhil olan birçok faktör olduğunu hatırlamak önemlidir. En önemlisi de hekim, eczacı, hemşire, radyolog, hematolog gibi birçok sağlık uzmanından oluşan sağlık ekibinizin yan etkileri önlemek ve hafifletmek için her zamankinden daha fazla yolu olduğunu ve size tedavinin yan etkilerini yönetmek konusunda yardımcı olacağını unutmamak gerekir.

Tedavinin uzun vadeli amacının size zarar vermek değil, size yardımcı olmak olduğunu lütfen unutmayın. Günümüzde kullanılan birçok kanser tedavisi geçmişe göre daha az yoğun ve daha az zaman almaktadır ve birçok yan etki, genel olarak sadece kısa bir süre devam eder. Genellikle tedaviyi bitirdikten birkaç hafta veya ay sonra geçerler. Tedavi sürecinden neler bekleyeceğinizi, bu süre içerisinde neler yaşayacağınızı bilmek ve bunları sağlık ekibinizle konuşarak bir plan oluşturmanız kontrol hissini yeniden kazanmanıza yardımcı olabilir.

Yazının yukarısında sizlere onkoloji kliniğinde sizler için çok hassas ve özveri ile çalışan büyük bir sağlık ekibi mevcut olduğundan bahsettim. Teşhis ve tedavinizde onkolog ve birçok sağlık uzmanı birlikte çalışır, kemoterapi ilaçlarınız eczacı/klinik eczacı desteği ve hassasiyeti ile çok büyük ilgi, özen ve dikkatle hazırlanır.

Tedavi sürecinizin ne kadar süreceği, hangi ilaçların kullanılacağı, bu ilaçların olası yan etkileri, bu yan etkileri önlemek ya da en aza indirebilmek için kullanacağınız ilaçlar, tedavi esnasında beslenme alışkanlıklarınızın nasıl olması gerektiği, hangi tıbbi çayların sakıncalı olacağı veya hangilerinin size iyi geleceği, hangi durumların acil müdahale gerektirdiği gibi birçok hususta onkoloğunuz ve eczacınız/klinik eczacınız ile konuşmaktan lütfen çekinmeyin.

Sizin kendinizi daha rahat ve güvende hissetmeniz bizim için önemlidir ve kanser tedavisinin ana odak noktasıdır.

Kaynaklar

Accp.com- About Clinical Pharmacists. accp.com 10.04.2022 Retrieved from: https://www.accp.com/about/clinicalpharmacists.aspx#:~:text=What%20is%20a% 20clinical%20pharmacist, the%20best%20possible%20health%20outcome

Cancer.net – (2021, February 24). How to Get More Support From Your Oncology Pharmacist During Cancer. cancer.net 12.04.2022 Retrieved from: https://www.cancer.net/blog/2021-02/how-get-more-support-your-oncologypharmacist-during-cancer

Cancer.net – (2022, February). Managing the Fear of Side Effects Caused by Cancer Treatment. cancer.net 30.04.2022 Retrieved from: https://www.cancer.net/coping-with-cancer/managing-emotions/managing-fearside-effects-caused-cancer-treatment

Cancer.net – (2014, June 10). Spotlight On: Oncology Pharmacists – Part I, a Q&A. cancer.net 11.04.2022 Retrieved from: https://www.cancer.net/blog/2014- 06/spotlight-oncology-pharmacists-%E2%80%93-part-i-qa

Eider.org – (2015). Onkoloji Eczacılığına Genel Bakış. eider.org 11.04.2022 tarihinde erişim adresi: http://eider.org/index.php?ks=390&sayfa=434

England.nhs.uk – (2016, December 7). What is a clinical pharmacist? england.nhs.uk. 11.04.2022 Retrieved from: https://www.england.nhs.uk/commissioning/wpcontent/uploads/sites/12/2016/07/easy-read-clncl-pharm.pdf

News-medical.net – (2019, February 27). Clinical Pharmacy. news-medical.net 11.04.2022 Retrieved from: https://www.news-medical.net/health/ClinicalPharmacy.aspx