Bu içerikle oyun terapisinin ne olduğunu, hangi durumlarda kullanıldığını ve çocukların gelişimine nasıl katkı sağladığını öğreneceksiniz.

Oyun oynamanın bir tedavi yöntemi olabileceğini hiç düşündünüz mü?

Bu konu hiç aklınıza bile gelmediyse, şimdi bu yazımda oyun terapisi hakkında tüm merakınızı gidereceğim.

Oyun Terapisi Nedir?

Oyun terapisi, 2 yaş ve üzeri çocukların duygularını, yaşadıkları travmaları, korkuları ya da içsel çatışmalarını oyun yoluyla ifade etmelerine olanak tanıyan özel bir terapi yöntemidir. Çocukların kelimelerle ifade edemedikleri duyguları, oyuncaklar, kuklalar, kum, resimler ve hayal gücünü kullanarak açığa çıkarabildikleri bir terapi şeklidir.

Bu terapi, çocukların gelişimsel seviyelerine uygun olarak tasarlanır. Yani çocuğun yaşına, ilgi alanlarına ve ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş bir oyun ortamı sunulur. Terapist, bu ortamda çocuğun oyununu dikkatle gözlemler, yönlendirir ve çocuğun yaşadığı zorlukları oyun diliyle çözmesine yardımcı olur.

Neden Oyun?

Çocuklar için oyun, yalnızca eğlence değil; aynı zamanda öğrenmenin, keşfetmenin, anlamlandırmanın ve iletişim kurmanın doğal bir yoludur. Henüz duygularını tam olarak ifade edecek kelimelere sahip olmayan bir çocuğun iç dünyasını anlayabilmek için oyuna kulak vermek gerekir.
Nasıl ki biz yetişkinler sıkıntılarımızı konuşarak çözmeye çalışıyorsak, çocuklar da oyun aracılığıyla benzer bir duygusal rahatlama yaşar.

Oyun Terapisinin Faydaları Nelerdir?

Duygusal İfade Becerisi Gelişir

Çocuklar bazen yaşadıkları olumsuz duyguları bastırabilir. Bu duygular öfke, kaygı, kıskançlık, korku ya da değersizlik hissi olabilir. Oyun terapisi, çocuğun bu duyguları sağlıklı bir şekilde dışa vurmasını sağlar.

Travmalarla Baş Etmeyi Öğretir

Boşanma, hastalık, kardeş kaybı, kazalar, istismar ya da taşınma gibi travmatik yaşam olayları çocukları derinden etkileyebilir. Oyun terapisi, bu tür olayların çocuğun iç dünyasında yarattığı karmaşayı hafifletir, travmalarla baş etme becerisi kazandırır.

Davranış Problemlerini Azaltır

Aşırı öfke, saldırganlık, alt ıslatma, içine kapanma, tırnak yeme gibi davranışlar çocuğun içsel sıkıntısının dışa vurumudur. Oyun terapisi, bu davranışların altında yatan nedenleri oyun diliyle ortaya çıkarır ve çözüme ulaşılmasına yardımcı olur.

Kendilik Değeri Gelişir

Oyun terapisi süreci, çocuğun kendisini kabul etmesine, sevilmeye layık olduğunu hissetmesine yardımcı olur. Bu da özgüvenin temellerini atar.

Sosyal Beceriler Gelişir

Bazı çocuklar ya çok çekingen ya da sosyal ortamlarda uygun olmayan tepkiler veren bir yapıda olabilir. Oyun terapisiyle çocuk, sağlıklı iletişim kurmayı, paylaşmayı, sıra beklemeyi ve empati kurmayı deneyimleyerek öğrenir.

Hangi Durumlarda Oyun Terapisine Başvurulmalı?

Aşağıdaki durumlar söz konusuysa bir oyun terapistiyle görüşmek faydalı olabilir.

• Yoğun öfke nöbetleri

• Konuşma geriliği veya kekemelik

• Alt ıslatma ya da dışkı kaçırma (tuvalet eğitimi sonrası)

• Aşırı içe kapanıklık veya sosyal ortamlardan kaçınma

• Travmatik bir olay sonrası davranış değişiklikleri

• Boşanma süreci yaşayan çocuklar

• Kardeş kıskançlığı

• Uyku sorunları

• Okul reddi veya akademik gerileme

Unutmayın, bu davranışlar çoğu zaman çocuğun “bir şeyler yolunda değil” demesinin bir yoludur.

Oyun Terapisi Süreci Nasıl İşler?

Oyun terapisi genellikle haftada bir seans şeklinde yapılır. İlk görüşmede terapist, anne-babayla görüşerek çocuğun gelişim öyküsünü ve mevcut durumu değerlendirir. Sonrasında terapi süreci başlar.
Her seans yaklaşık 45 dakika sürer. Çocuk terapistle oyun odasında vakit geçirirken, anne-babalar bekleme alanında kalır. Terapi sürecinde gizlilik esastır. Terapist, düzenli aralıklarla ebeveynlerle görüşerek sürecin gidişatı hakkında bilgi verir.

Süreç, her çocuğun ihtiyacına göre değişir. Kimi çocuk 6-8 seansla toparlarken, bazı durumlar daha uzun sürebilir. Burada önemli olan sabırlı olmak ve çocuğun ritmine saygı göstermektir.

Oyun Terapisine Başlamadan Önce Anne-Baba Olarak Ne Yapmalısınız?

• Yargılamayın: Çocuğunuzun davranışlarını bir “hata” olarak değil, bir “mesaj” olarak değerlendirin.

• Kıyaslamayın: Her çocuk özeldir. Komşunun çocuğu böyle yapmıyor diye kendi çocuğunuzu suçlamayın.

• Sabırlı Olun: Terapi süreci zaman ister. Hemen sonuç beklemek, çocuğun üzerindeki baskıyı artırabilir.

• Süreci Destekleyin: Terapistin önerilerine açık olun. Evde oyun oynarken çocuğunuzun duygularını konuşmasına fırsat verin.

• Güven İlişkisini Destekleyin: Çocuğunuzun terapistine güvenmesini engelleyecek açıklamalardan kaçının. “Orada her şeyi anlatmamalısın” gibi cümleler çocuğun güvenini sarsabilir.

Oyun Terapi Odasında Ne Tür Oyuncaklar Kullanılır?

Her oyuncağın bir anlamı vardır. Şimdi oyun odasında sıkça karşılaşılan bazı oyuncaklar ve sembolik anlamlarını paylaşmak istiyorum.

• Kuklalar: İfade edilmesi zor olan duyguları dolaylı şekilde dile getirmek için kullanılır.

• Kum havuzu ve figürler: Travmatik olayları canlandırmak için güvenli bir ortam sağlar.

• Hayvan figürleri: Duygusal durumların sembolize edilmesinde kullanılır.

• Bebekler ve evcilik setleri: Aile içi rolleri ve ilişkileri ifade etmede etkilidir.

• Sanat malzemeleri: Resim, boyama gibi aktiviteler çocuğun iç dünyasını dışa yansıtır.

Sevgili anneler, unutmayın ki oyun, çocuğun dilidir. Oyun terapisi ise bu dili duymamıza yardımcı olan bir köprüdür. Eğer çocuğunuzun bir süredir farklılaştığını, içe döndüğünü, ağlamalarının arttığını ya da açıklayamadığınız davranışları olduğunu gözlemliyorsanız, oyun terapisi onun için yeni bir nefes olabilir.

Her çocuk anlaşılmak ister. Bazen bir söze değil, sadece bir oyuncak ayının omzuna yaslanmaya ihtiyacı vardır.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

Ray, D. C., & McClintock, M. L. (2023). Child-Centered Play Therapy: A Practical Guide to Developing Therapeutic Relationships with Children. Routledge.

Bratton, S. C., Landreth, G. L., Kellam, T., & Blackard, S. (2023). Child Parent Relationship Therapy (CPRT): An Evidence-Based 10-Session Filial Therapy Model. Routledge.