Çocuğunuzun süt dişlerinin neden döküldüğünü, hangi yaşlarda başladığını, bu sürecin nasıl işlediğini ve ebeveynlerin bu dönemde nelere dikkat etmesi gerektiğini öğreneceksiniz.

Süt Dişleri Nedir ve Neden Önemlidir?

Süt dişleri, bebeklik döneminde çıkan ve toplamda 20 adet olan geçici dişlerdir. Yaklaşık 6 ay civarında ağızda belirmeye başlarlar ve 2,5-3 yaşına kadar tamamlanırlar. “Geçici” olmalarına rağmen sanıldığından çok daha önemlidirler. Çünkü;

• Beslenme: Çocuğun katı gıdaları çiğnemesini sağlar.

• Konuşma: Dilin doğru sesleri çıkarabilmesi için süt dişleri bir rehberdir.

• Estetik: Güzel bir gülüş çocuğun özgüvenini destekler.

• Yer tutucu: Kalıcı dişlerin çıkacağı alanı korur ve yönlendirir.

Yani süt dişleri olmasa, kalıcı dişler için doğru konumda boşluklar korunamaz ve dişlerde çapraşıklık veya kayma sorunları yaşanabilir.

Süt Dişleri Neden Dökülmeye Başlar?

Çocuğun büyümesiyle birlikte alttan kalıcı dişler gelişir. Bu kalıcı dişler, çene kemiğinde yavaş yavaş yukarıya doğru ilerlerken süt dişlerinin köklerine baskı yapar. Bu baskı sonucunda rezorpsiyon adı verilen doğal bir süreç başlar.

Rezorpsiyon sürecinde, süt dişlerinin kökleri özel hücreler tarafından yavaş yavaş çözülür. Kökleri eriyen diş artık kemik içinde tutunamaz ve sallanmaya başlar. Bir süre sonra tamamen düşer. Böylece kalıcı dişe yer açılır.

Bu yüzden süt dişlerinin dökülmesi aslında doğanın çok akıllıca tasarlanmış bir değişim mekanizmasıdır.

Süt Dişleri Hangi Yaşlarda Dökülmeye Başlar?

Süt dişleri genellikle 6 yaş civarında dökülmeye başlar. Ancak bu süreç her çocukta farklılık gösterebilir. Genetik, beslenme, ağız sağlığı ve gelişim hızı gibi faktörler bu süreci etkileyebilir.

Genel olarak aşağıdaki sıralama izlenir.

1. 6–7 yaş: Ön kesici dişler (ön taraftaki küçük dişler) düşer.

2. 7–9 yaş: Yan kesici dişler dökülür.

3. 9–11 yaş: Köpek dişleri sallanmaya başlar.

4. 10–12 yaş: Süt azı dişleri dökülür.

12 yaş civarında süt dişlerinin dökülme süreci genellikle tamamlanır. Çocuğun ağzında artık kalıcı dişler yerini almıştır.

Süt Dişleri Dökülme Yaşları Tablosu

Bu yaşlar ortalama değerlerdir. Çocuğunuzda birkaç yıl ileri ya da geri olabilir. Eğer süt dişleri çok erken düşerse ya da beklenenden uzun süre ağızda kalırsa, diş hekimi kontrolü önerilir.

Süt Dişleri Neden Bazen Geç Dökülür?

Bazı çocuklarda süt dişleri beklenenden daha uzun süre ağızda kalabilir. Bu durumun birkaç nedeni olabilir.

• Kalıcı dişin gelişiminde gecikme: Alttaki diş henüz çıkmaya hazır değildir.

• Süt dişinin kök yapısının güçlü olması: Rezorpsiyon süreci yavaş ilerleyebilir.

• Yer darlığı: Çene küçükse kalıcı diş yukarı çıkmakta zorlanır.

• Doğal farklılıklar: Her çocuğun gelişim saati farklıdır.

Bu tür durumlarda paniğe gerek yoktur. Ancak süt dişi çok uzun süre düşmez ve alttan kalıcı diş çıkmaya başlarsa bir diş hekimine danışmak gerekir. Aksi halde çapraşıklık oluşabilir.

Süt Dişleri Erken Dökülürse Ne Olur?

Bazen süt dişleri travma, çürük veya başka nedenlerle olması gerekenden önce düşebilir. Bu durumda alttaki kalıcı diş henüz çıkmaya hazır değilse, boşluk uzun süre açık kalır. Bu boşluğa yan dişler kayabilir ve kalıcı diş için yeterli alan kalmayabilir.

Erken süt dişi kayıplarında diş hekimleri genellikle yer tutucu adı verilen özel apareyler kullanır. Bu sayede boşluk korunur ve kalıcı diş zamanı geldiğinde rahatlıkla çıkabilir.

Süt Dişlerinin Dökülme Sürecinde Çocuğun Yaşadığı Hisler Nelerdir?

Süt dişi dökülme süreci her çocuk için farklı deneyimlere yol açar.

• Diş sallanmaya başladığında çocuk parmağıyla oynayabilir.

• Sallanan dişte hafif ağrı veya rahatsızlık hissi olabilir.

• Düşme sırasında çok küçük bir kanama görülebilir.

• Çocuklarda bu dönemde heyecan ve bazen de kaygı olabilir.

Ebeveynlerin bu süreci doğal ve eğlenceli bir şekilde anlatması önemlidir. Örneğin “diş perisi” gibi hikâyeler çocuğun kaygısını azaltır.

Süt Dişleri Dökülürken Ebeveynler Nelere Dikkat Etmeli?

• Hijyen: Sallanan dişlerle oynarken çocuk ellerini temiz tutmalı.

• Zorlamamak: Diş kendiliğinden düşmeli, ebeveynin zorla çekmesi önerilmez.

• Beslenme: Sert yiyecekler bazen dişin daha kolay düşmesine yardımcı olabilir.

• Diş hekimi kontrolü: Çok uzun süre düşmeyen ya da erken düşen dişlerde mutlaka uzman görüşü alınmalı.

Süt Dişleri Neden Aslında Bir “Geçiş Köprüsü”dür?

Süt dişlerini düşen çocuk, aslında bir büyüme evresini tamamlamış olur. Bu sadece biyolojik değil, psikolojik bir geçiştir. Çocuk artık “bebeklikten” biraz daha uzaklaşır, “büyümenin” somut işaretlerinden birini yaşar.

Bu yüzden birçok çocuk için diş dökülmesi, hem gurur verici hem de bazen hüzünlü bir süreçtir. Ebeveynlerin çocuğun duygularını anlaması ve desteklemesi bu dönemde çok değerlidir.

Süt Dişlerinin Dökülmesi Neden Doğal ve Gerekli Bir Süreçtir?

Süt dişleri, hayatın ilk yıllarında çok önemli görevler üstlenir. Ancak kalıcı dişlere yer açmak için bir süre sonra görevini tamamlar ve düşer. Bu döngü, doğanın mükemmel bir düzenidir.

Çocuğunuzun süt dişleri dökülmeye başladığında endişelenmenize gerek yoktur. Tam tersine bu süreci birlikte kutlayabilir, sağlıklı ve güçlü kalıcı dişler için ona destek olabilirsiniz.

Kısaca özetlersem;

• Süt dişleri çocuğun gelişiminde önemli bir görev üstlenir.

• Kalıcı dişlere yer açmak için kökleri erir ve dökülür.

• 6–12 yaş arasında kademeli bir şekilde değişim gerçekleşir.

• Ebeveynlerin sabırlı, destekleyici ve bilinçli olması bu süreci kolaylaştırır.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

American Academy of Pediatric Dentistry. (2024). Guideline on management of the developing dentition and occlusion in pediatric dentistry. Pediatric Dentistry, 46(6), 357–370.

Koch, G., Poulsen, S., Espelid, I., & Haubek, D. (2017). Pediatric dentistry: A clinical approach (3rd ed.). Wiley-Blackwell.

Mosby, A., & Garcia-Godoy, F. (2021). McDonald and Avery’s Dentistry for the Child and Adolescent (11th ed.). Elsevier.

Noble, J., Karaiskos, N., & Wiltshire, W. A. (2020). Timing of exfoliation of primary teeth: A contemporary review. Journal of the Canadian Dental Association, 86(1), 1–8.

World Health Organization. (2022). Oral health fact sheet. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/oral-health