Yaşamakta olduğumuz dünya üzerindeki toprak, tükettiğimiz besinler, içtiğimiz su ve soluduğumuz hava, insan sağlığı için kritik bir öneme sahiptir. Hayvanlar ve bitkiler, kayaçların ayrışması sonucu oluşan topraklarda gelişir. İçme suyu, toprak ve kaya katmanları arasından geçer. İnsan vücuduna giren elementlerin büyük bir kısmı hava, su ve yiyecekler yoluyla alınır. Bu nedenle, jeoloji insan sağlığı açısından oldukça önemlidir.
Jeofaji ya da diğer adıyla pika, besleyici değeri olmayan bir maddeyi düzenli veya aşırı miktarda tüketme eğilimi olarak tanımlanır. Bu alışkanlık genellikle “toprak yeme hastalığı” olarak bilinir.
Bu alışkanlığın en önemli sorunu, toprağın pişirilmeden tüketilmesidir. Bu durum, içinde bulunan birçok sağlığa zararlı kirletici maddenin doğrudan vücuda girmesine neden olabilir. Jeofaji, ülkemizin çeşitli bölgelerinde görülebilmektedir. Örneğin, Ihlara Vadisi’nde yapılan bir araştırma, 149 kişinin çeşitli nedenlerle toprak tükettiğini ortaya koymuştur. Jeofaji, özellikle çocukluk yaş grubunda olmak üzere tüm toplumlarda ve yaş gruplarında karşılaşılan bir durumdur.
Bu tür vakalarda, tüketilen madde ve miktarı göz önünde bulundurularak anemi, beslenme bozukluğu, büyüme geriliği, parazit enfeksiyonları ve zehirlenmeler gibi komplikasyonlar sıkça görülebilir. Jeofajinin tam olarak neden kaynaklandığı bilinmemekle birlikte, özellikle demir ve çinko eksikliğiyle ilişkilendirilmektedir. Demir eksikliği ile jeofaji arasındaki ilişki bilinse de, demir eksikliğinin jeofajiye mi yoksa jeofajinin demir eksikliğine mi neden olduğu konusunda sürekli bir tartışma bulunmaktadır. Jeofaji, genellikle demir eksikliğinin bir belirtisi olarak kabul edilmektedir.
Tedavide, ilk olarak temel neden bulunmalıdır. Kişinin sistem muayenesinden sonra besin eksiklikleri, psiko-sosyal ve nörolojik durumu iyi değerlendirilmelidir. Gerektiğinde kansızlık, mineral ve besin eksikliği açısından testler yapılabilir. Çoğu zaman, yeme alışkanlıkları düzeltildiğinde ve eksik olan mineraller ile besinler yerine konulduğunda, durum düzelebilir.
Demir eksikliği tespit edildiğinde, pekmez, karaciğer, kırmızı et, yumurta, baklagiller ve yeşil yapraklı sebzeler tüketilmesi önerilir. Eğer davranışlar beslenme tedavisinden sonra devam ediyorsa, davranış müdahaleleri gerekebilir.
Simbians’ta yer alan diğer hastalıkları keşfedin.
Kaynaklar
Çakar, G., Şener, M., (2009). Geophagy And Geology: A Case Study From Middle Anatolia Niğde Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Niğde 1.Tıbbi Jeoloji Çalıştayı
Yılmaz, İ., Yoldaş, R., Dağlı, Ş., (1971). Arguvan İlçesi Jeolojik Etüd Raporu, S. 1-2.
