Son günlerde Türkiye’nin üç farklı ilinde hayvan pazarlarının kapatılmasıyla tekrar gündeme gelen şap hastalığı, özellikle hayvancılıkla uğraşan vatandaşlar arasında büyük bir endişe yaratmış durumda. Bu yazımda, şap hastalığı hakkında bilinmesi gereken temel bilgileri sade ve anlaşılır bir dille ele alacağım.
Şap Hastalığı Nedir?
Şap hastalığı, çift tırnaklı hayvanlarda görülen, akut seyreden, bulaşıcılığı son derece yüksek ve zoonotik yani hayvandan insana bulaşabilen bir hastalıktır. Özellikle büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda görülen bu hastalık, hem ekonomik hem de sağlık açısından ciddi sonuçlara yol açabilir.
Şap Hastalığının Etkeni Nedir?
Şap hastalığının etkeni, Picornaviridae familyasına ait olan Apthovirüs alt türüdür. Bu virüs, hayvanlar arasında hızla yayılır ve salgınlara yol açabilir.
Şap Virüsünün Özellikleri Nelerdir?
Şap virüsünün dikkat çeken iki önemli özelliği şunlardır.
Fiziksel etkenlere karşı duyarlılığı değişkendir.
Yüksek ısıya karşı dayanıksız, ancak düşük sıcaklıklara karşı oldukça dayanıklıdır. Bu nedenle soğuk ortamlarda virüsün yaşama süresi artar.
Hayvanlarda Şap Hastalığının Belirtileri
Şap hastalığına yakalanan hayvanlarda ilk 24 saat içinde aşağıdaki belirtiler görülmeye başlar.
- Ateş
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Depresyon hali
- Süt veriminde düşüş
Ayrıca, ağız bölgesinde yoğun salya akışı, dil ve diş eti çevresinde kesecikler oluşur. Bu kesecikler yırtıldığında ülseratif yaralar meydana gelir. Eğer bu yaralar enfekte olursa, iyileşme süreci uzar ve hayvanda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Koyun ve keçilerde hastalık daha hafif seyreder. Genellikle topallık ve kısa süreli ağız yaraları ile atlatılabilir.
Şap Hastalığı İnsana Bulaşır Mı?
Evet, şap hastalığı insanlara da bulaşabilir. Bu durum nadir görülse de riskli temas ve özellikle çiğ süt ve et tüketimi bulaşma riskini artırır. Hasta hayvanın sütüyle veya çiğ etle doğrudan temas, ciddi semptomlara yol açabilir.
Bu nedenle;
- Hayvansal ürünler iyi pişirilmeli,
- Hasta hayvanlara koruyucu ekipman olmadan temas edilmemeli,
- Şüpheli durumlarda veteriner kontrolü ihmal edilmemelidir.
Şap Hastalığında Araştırmalar ve Tedavi Süreci
Şap hastalığına yönelik araştırmalar devam etmektedir. Şu an için etkili aşılar bulunsa da, virüsün çeşitli alt tipleri nedeniyle sürekli güncellenen aşı programlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Tedavide ise destekleyici yöntemler kullanılmaktadır; hastalığın kendisine yönelik net bir antiviral tedavi henüz mevcut değildir.
Şap hastalığı hem hayvan sağlığı hem de halk sağlığı açısından ciddiyetle ele alınması gereken bir konudur. Özellikle hayvancılıkla uğraşan bireylerin dikkatli olması, belirtileri göz ardı etmemesi ve veteriner kontrollerini aksatmaması büyük önem taşımaktadır.
Simbians Platformu‘nda sizin daha iyi olmanız için içerikler üretiyorum. Platformumuza kayıt olarak hastalıkları ve yazarları takip edebilir ve kişisel sağlık duvarınızı oluşturabilirsiniz.
