Bu içerikle fiziksel açlık ve duygusal açlığı nasıl ayırt edeceğinizi, vücudunuzun verdiği gerçek açlık sinyallerini ve duygusal yemek yeme alışkanlığını fark etmek için hangi soruları kendinize sorabileceğinizi öğreneceksiniz.
Açlık mı?
Yoksa sadece canınız mı sıkıldı?
Mutfağa doğru yürürken kendinize bu soruyu kaç kez sordunuz?
Hemen hemen hepimiz, özellikle stresli, sıkıcı ya da duygusal yoğunluk taşıyan zamanlarda yemekle avunmaya meylederiz. Ancak yemeğe yönelmeden önce sormamız gereken çok önemli bir soru var.,
Gerçekten aç mıyım?
Bu yazımızda, fiziksel açlık ile duygusal açlığı ayırmanın yollarını, özellikle de fiziksel açlığın bize gönderdiği dört temel sinyali detaylı şekilde ele alacağız. Böylece ne zaman gerçekten besine ihtiyacınız olduğunu, ne zaman ise sadece bir boşluğu doldurmaya çalıştığınızı ayırt etmeniz kolaylaşacak.
Hazırsanız başlayalım…
Fiziksel Olarak Aç Olduğunuzu Gösteren 4 Temel İşaret
Fiziksel Açlık Yavaş Yavaş Ortaya Çıkar
Fiziksel açlık, aniden değil, zamanla gelişir. Sabah kahvaltınızı yaptıktan birkaç saat sonra midenizde bir hafiflik hissi başlar. Ardından saatler geçtikçe yavaş yavaş açlık sinyalleri belirir. Mide kazınması, halsizlik, enerji düşüklüğü gibi belirtiler ortaya çıkmaya başlar.
Bu açlık türü, sabırlıdır. Yani, birkaç dakika daha bekleyebilirsiniz, öylece bir anda bastırmaz. Oysa duygusal açlık çoğu zaman anidir. Az önce hiç aklınızda yokken, bir anda çikolata, cips ya da pizza yemek için büyük bir istek duyabilirsiniz. İşte bu ayrım, kendinizi tanımanız için ilk adımdır.
İpucu: Açlığınız aniden ve yoğun şekilde geliyorsa, büyük olasılıkla duygusaldır. Yavaşça artan ve zamanla güçlenen açlık fiziksel olanıdır.
Vücudunuz Sinyaller Gönderir: Mide Guruldaması, Enerji Düşüklüğü, Konsantrasyon Kaybı
Fiziksel açlık, sadece mideden gelen bir sesle değil, tüm bedenin diliyle konuşur.
- Mide Guruldaması: Mideniz kazınır, ses çıkarır. Bu, sindirim sisteminin yeni bir öğüne hazır olduğunu gösteren doğal bir işarettir.
- Enerji Düşüklüğü: Aç kaldığınızda kan şekeri düşer. Bu da kendinizi yorgun, halsiz ve keyifsiz hissetmenize neden olabilir.
- Konsantrasyon Kaybı: Beyin, enerji kaynağı olarak glikozu kullanır. Yeterli enerji gelmediğinde odaklanmak zorlaşır, düşünceler dağılır.
Bu fiziksel belirtiler, bedeninizin yakıta ihtiyaç duyduğunu açıkça gösterir. Bu tür açlıkta, yemek yediğinizde tüm bu belirtiler kısa sürede kaybolur.
İpucu: Kendinize “En son ne zaman yemek yedim? Şu an yorgunluğum açlıktan mı yoksa uykusuzluktan mı?” sorularını sormak, ihtiyacınızın gerçekten yemek olup olmadığını anlamanızı sağlar.
Her Tür Yiyeceğe Açsınızdır
Fiziksel açlıkta sadece tek bir yiyeceğe değil, genellikle ne varsa ona açıksınızdır. Tabağınıza konan çorba, sebze, et, pilav fark etmez…
Vücudunuzun amacı sadece enerji ve besin almak olduğu için seçici davranmaz.
Duygusal açlıkta ise işler farklıdır. Genelde canınız “bir şeyler” çeker. Çoğu zaman bu şey ya tatlıdır, ya da karbonhidratlı ve yağlı yiyeceklerdir. Mesela, “Dondurma yemeliyim!”, “Çikolata olmadan olmaz!” gibi istekler duygusal açlık göstergesidir.
İpucu: Eğer canınız sadece çikolata istiyorsa ama yemek fikri sizi cezbetmiyorsa, bu muhtemelen fiziksel değil duygusal bir açlıktır.
Yemekten Sonra Doygunluk ve Tatmin Hissedersiniz
Gerçekten fiziksel aç olduğunuzda yemek yedikten sonra doygunluk hissedersiniz. Bedeniniz rahatlar, enerjiniz yerine gelir, mideniz “tamam, yeter” der. Bu his, genellikle tatmin edici ve huzur vericidir.
Duygusal açlıkta ise doyum hissi genellikle ya hiç oluşmaz ya da çok geç gelir. Ne kadar yerseniz yiyin, bir şeyler eksik gibidir. Bazen tıkanırcasına yersiniz ama tatmin olmazsınız. Bu nedenle yemek sonrası pişmanlık hissi de duygusal açlığın karakteristik bir parçasıdır.
İpucu: Yemek yedikten sonra kendinize “Gerçekten doyduğumu hissediyor muyum, yoksa hâlâ bir boşluğu doldurmaya mı çalışıyorum?” sorusunu sormayı alışkanlık haline getirin.
Fiziksel ve Duygusal Açlığı Ayırt Etmek İçin Ne Yapmalı?
Fiziksel ve duygusal açlığı ayırt etmek için kendinize şu 5 soruyu sorun.
- Açlık yavaş yavaş mı başladı, bir anda mı bastırdı?
- Vücudum fiziksel belirtiler veriyor mu (gurultu, baş ağrısı, yorgunluk)?
- Her tür yiyeceğe açık mıyım yoksa belli bir şeyi mi istiyorum?
- Yemekten sonra tatmin olacak mıyım yoksa pişmanlık duyacağımı mı hissediyorum?
- En son ne zaman yemek yedim?
Bu sorulara verdiğiniz cevaplar, sizi kendinizle ilgili daha derin bir farkındalığa götürebilir. Böylece yemekle olan ilişkiniz daha sağlıklı, daha bilinçli bir hale gelir.
Fiziksel açlığı tanımak, yalnızca kilo kontrolü için değil, duygularımızla baş etme biçimimizi değiştirmek için de önemlidir. Yemek yemenin sadece bir ihtiyaç değil, aynı zamanda bir davranış olduğunu kabul ettiğimizde, duygularımızı tanımayı ve başka yollarla rahatlamayı da öğrenmiş oluruz.
Fiziksel açlık bedensel bir ihtiyaçtır; duygusal açlık ise genellikle sevgi, ilgi, stres boşaltımı gibi başka bir ihtiyacın yerine geçer. Gerçek açlığı tanıdığınızda, yemeği hayatınızda sağlıklı bir yere oturtmak çok daha kolay olur.
Eczacıbaşı Evital, online psikolojik ve beslenme danışmanlarından ve sağlık profesyonellerinden randevu almanızı sağlar. Hizmetlere indirimli olarak buradan ulaşabilirsiniz.
