Kan toplama, modern tıbbın temel taşlarından biridir. Ancak, geleneksel venipunktur yöntemleri invazivdir ve özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde uygulama zorlukları barındırır. Bu ülkelerdeki sağlık hizmetlerinin yeterli düzeyde olabilmesi için daha az invaziv, maliyet etkin ve kolay uygulanabilir kan toplama yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu gereksinimler doğrultusunda, son zamanlarda geliştirilen mikrosampling cihazları umut verici bir çözüm olarak öne çıkmaktadır. Bu makalede, kan toplama sürecini yeniden tanımlayan ve sanguivor (kanla beslenen) sülüklerin anatomisinden ilham alan yenilikçi bir mikrosampling cihazı incelenmektedir.
Mikrosampling Cihazlarının Gelişimi ve İhtiyaçlar
Konvansiyonel venipunktur işlemi, damar yoluyla kan örneği alınması sürecidir ve invaziv olduğu kadar ağrılı ve komplikasyon riski yüksek bir yöntemdir. Özellikle çocuklar ve hassas hasta grupları için bu yöntem, ciddi bir stres kaynağıdır. Bu nedenle, daha az invaziv yöntemler arayışı, tıp dünyasında önemli bir araştırma konusu olmuştur. Bu kapsamda, parmak delme yöntemi ile kullanılan nokta bakım (point-of-care) cihazları geliştirilmiş olsa da, bu yöntemler yüksek değişkenlik ve düşük kan hacmi toplama sorunlarıyla karşı karşıya kalmaktadır.
Yeni nesil mikrosampling cihazları, bu sorunlara çözüm sunmayı amaçlasa da, çoğu cihazın yüksek maliyetleri, kaynakları sınırlı sağlık sistemleri için ulaşılabilirliğini zorlaştırmaktadır. Bu bağlamda, maliyet etkin ve minimal invaziv mikrosampling cihazlarının geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Yenilikçi Mikrosampling Cihazının Tasarımı ve Çalışma Prensibi
Bu çalışmada tanıtılan mikrosampling cihazı, sanguivor sülüklerin kan emme mekanizmasından esinlenerek tasarlanmıştır. Tek kullanımlık olan bu cihaz, kan toplama işlemini minimal invaziv bir şekilde gerçekleştirirken, yeterli hacimde kan örneği toplayabilmektedir. Cihazın temel bileşenleri arasında kan toplama için bir depolama bölmesi ve bir emiş kabı içinde gizlenmiş mikro iğne yaması yer almaktadır.
Cihazın tasarımı ve malzeme seçimi, Sonlu Elemanlar Yöntemi simülasyonları ve mekanik analizlerle optimize edilmiştir. Bu analizler, cihazın hem güvenli hem de etkili bir şekilde çalışmasını sağlamaktadır. Cihazın etkinliği, pigletlerde yapılan deneylerle doğrulanmış ve yaklaşık 195 µL kan toplama kapasitesine sahip olduğu belirlenmiştir. Bu miktar, laboratuvar analizleri veya anında nokta bakım testleri için yeterli bir hacimdir.
Kullanım ve Entegrasyon Kolaylığı
Cihaz, özel olarak tasarlanmış bir kapak ve adaptör ile güvenli sıvı taşıma ve ticari olarak temin edilebilen nokta bakım sistemleriyle entegrasyon imkanı sunmaktadır. Bu özellikler, cihazın pratik kullanımını ve sağlık hizmetlerinde geniş bir uygulama alanı bulmasını sağlamaktadır. Özellikle çocuk hastalarda hasta uyumunu artırmakta ve iğne batması yaralanmalarını azaltmaktadır.
Kaynakları Sınırlı Sağlık Sistemleri İçin Önemi
Belki de en önemli nokta, bu mikrosampling cihazının maliyet etkin üretim sürecidir. Açık kaynak olarak sunulan bu cihaz, düşük maliyetle üretilebilmekte ve kaynakları sınırlı sağlık sistemlerinde bile geniş çapta kullanılabilme potansiyeline sahiptir. Böylece, gelişmekte olan ülkelerde kan toplama süreçlerinin iyileştirilmesine ve sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılmasına büyük katkı sağlayabilir.
Sonuç ve Gelecek Perspektifler
Sanguivor sülüklerin anatomisinden ilham alan bu yenilikçi mikrosampling cihazı, kan toplama süreçlerini yeniden tanımlayarak, invaziv yöntemlerin yerini alabilecek pratik bir çözüm sunmaktadır. Hem minimal invazivliği hem de maliyet etkinliği ile dikkat çeken bu cihaz, özellikle çocuk hastalar ve kaynakları sınırlı sağlık sistemleri için büyük bir umut vadetmektedir.
Gelecekte, bu tür yenilikçi cihazların daha da geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, global sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesinde önemli bir rol oynayacaktır. Özellikle açık kaynak olarak sunulan ve maliyet etkin üretim süreçlerine sahip olan bu tür cihazlar, sağlık hizmetlerine erişimin artmasına ve genel halk sağlığının iyileştirilmesine yönelik önemli adımlar atılmasını sağlayacaktır.
Simbians’ta yer alan diğer hastalıkları ve sağlık durumlarını keşfedin.
Kaynaklar
Zoratto, N., Klein‐Cerrejon, D., Gao, D., Inchiparambil, T., Sachs, D., Luo, Z., & Leroux, J. C. (2024). A Bioinspired and Cost‐Effective Device for Minimally Invasive Blood Sampling. Advanced Science, 2308809.
