Yüksek tansiyon, genellikle diyabet ve obezite ile birlikte ortaya çıkar ve kalp damar hastalıkları için risk altındadırlar.   Yüksek tansiyon ve diyabet, bir çok yaygın nedeni ve risk faktörünü ortak olarak paylaşır. Aşağıda detaylı bahsedeceğimiz risk faktörleri birbirlerinin oluşmalarına sebebi olabilir. Bu yazımızda, her bir durumun nasıl tanımlandığı, önleneceği ve tedavi edileceği de dahil olmak üzere yüksek tansiyon ve diyabet arasındaki bağlantıyı açıklayacağız. 

Yüksek Tansiyonun Belirlenmesi

Amerikan Kalp Derneği (AHA), yüksek tansiyonu olan çoğu insanın herhangi bir belirti yaşamadığını belirtir. İnsanlar genellikle rutin bir kan basıncı kontrolünün ardından yüksek tansiyona sahip olduklarını keşfederler.

Bir kan basıncı okuması, sistolik ve diyastolik olarak isimlendirilen iki farklı kan basıncı göstergesiyle okunur. 

Sistolik: Bu sayı en üstte görünür. Kalbin atarken uyguladığı maksimum basıncı temsil eder.

Diyastolik: Bu sayı altta görünür. Kalp atışları arasındaki arterlerdeki basınç miktarını temsil eder.

Amerikan Kalp Derneği’ne göre, kan basıncı okumalarını aşağıdaki parametrelere göre sınıflandırır:

Normal: Sistolik 120’nin altında ve diyastolik 80’in altında.

Yüksek: Sistolik 120-129 ve diyastolik 80’in altındadır.

üksek Tansiyon  Evre 1: Sistolik 130-139 veya diyastolik 80-89’dur.

Yüksek Tansiyon Evre 2: Sistolik 140 veya daha yüksek veya diyastolik 90 veya daha yüksektir.

Hipertansif Kriz: Sistolik 180’den yüksek veya diyastolik 120’nin üzerindedir.

Hipertansif kriz tıbbi bir acil durumdur ve ciddi yan etkileri önlemek için acil tıbbi müdahale gerektirir.

Diyabetin Belirlenmesi

Amerikan Diyabet Birliği’ne (ADA) göre, diyabet tanısı konmuş herkes hastalığın semptomlarını yaşamamaktadır.

Yüksek kan şekeri seviyesinin semptomlarını sıralayacak olursak:

• Aşırı susuzluk
• Aşırı açlık
• Sık idrara çıkma ihtiyacı
• Aşırı yorgunluk
• Bulanık görme
• Gecikmiş yara iyileşmesi

Diyabet tanısı konmuş bir kişi ayrıca aşağıdaki gibi enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale geldiğini görebilir:

• İdrar yolu enfeksiyonları (İYE)
• Mantar
• Üst solunum yolu enfeksiyonları

İnsanlar genel olarak diyabetin tanımlanmasına yardımcı olmak için açlık şeker testi yapabilirler. Amerikan Diyabet Birliği’ne göre, en az 8 saatlik bir açlık süresinin ardından kan şekeri seviyeleri için aşağıdaki parametreleri incelenir:

Normal: Bu, desilitre başına 100 miligramdan (mg / dl) azdır.

Prediyabet: Bu 100-125 mg / dl arasındadır.

Diyabet: Bu, 126 mg / dl veya üzeri bir okumadır.

Diyabet için yapılan diğer testler, şekerli bir içecek içtikten sonra kan şekeri seviyelerini gösterebilir.

Diyabet ve Yüksek Tansiyon Arasındaki Bağlantı Nedir?

Yapılan çalışmalara göre, diyabet ve yüksek tansiyonun sıklıkla birlikte ortaya çıktığını ve bazı yaygın nedenleri paylaşabileceğini belirtiyor. 

Bunlar;

• Aşırı kalori alımı ile hareketsiz yaşam tarzı
• Obezite
• Yangı
• Oksidatif stres (Oksijenin solunumda fazla alınması ve antioksidanların görevini yeterince yerine getirmemesi ile oluşan durum)
• İnsülin direnci

Diyabet Yüksek Tansiyona Neden Olabilir Mi?

Diyabetli bir kişi glikozu işlemek için ya yeterli insüline sahip değildir ya da insülini etkili bir şekilde çalışmaz. İnsülin, vücudun gıdalardan gelen glikozu işlemesini ve enerji olarak kullanmasını sağlayan hormondur. Bir kişinin insülin sorunları olduğunda, glikoz enerji sağlamak için hücrelerine giremez, bunun yerine kan dolaşımında birikir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, doku ve organlarda yaygın hasara neden olabilir. 

Diyabetli Kişilerde Yüksek Tansiyon Oranları Daha Mı Yüksek?

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinlerin yaklaşık %47’sinin yüksek tansiyona sahip olduğunu veya durumu yönetmek için ilaç aldığını belirtmektedir. Buna karşılık ADA, diyabetli 3 kişiden 2’sinin ya yüksek tansiyon bildirdiğini ya da kan basıncını düşürmek için reçeteli ilaç aldığını belirtiyor.

Yukarıdaki istatistikler, diyabetli kişilerin genel popülasyona kıyasla daha yüksek hipertansiyon oranlarına sahip olduğunu göstermektedir.

Yüksek Tansiyon Diyabete Neden Olabilir Mi?

Yapılan araştırmalara göre, yüksek tansiyonu olan kişilerde genellikle insülin direncine sahiptir ve tipik tansiyonu olanlara kıyasla diyabet geliştirme riski artar. Bu, her iki durumu birbirine bağlayan bedensel süreçlerden kaynaklanıyor olabilir, örneğin:

• Yangı
• Oksidatif stres
• Bağışıklık sisteminin aktivasyonu
• Kan damarlarının hastalığı veya kalınlaşması
• Obezite
• Bu nedenle yüksek tansiyon doğrudan diyabete neden olmayabilir ama  yüksek tansiyonu varsa birinin diyabet geliştirme riskini artırabilir.

Diyabet ve Yüksek Tansiyon Komplikasyonları

Diyabet ve yüksek tansiyonun birleşik etkisi; kalp-damar hastalıkları , böbrek hastalığı ve diğer sağlık sorunlarınıi beraberinde getirebilir. 

Tedavisi yapılmayan diyabet ve yüksek tansiyon, ciddi sonuçlara yol açabilir;

• Göz problemleri
• Böbrek yetmezliği
• Kalp krizi
• İnme

Kan şekeri seviyelerini ve kan basıncını yönetmek yan etkileri önlemeye yardımcı olabilir.

Risk Faktörleri

Yüksek tansiyon ve tip 2 diyabet benzer risk faktörlerine sahiptir. 

Bunlar;

• Fazla kilolu olmak veya obez olmak
• Hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olmak
• Sağlıksız bir diyetin ardından
• Kronik stres yaşamak
• Kötü uyku alışkanlıklarına sahip olmak
• Sigara tütünü
• Hava kirliliğine maruz kalmak

Önleme

Yaşam tarzı faktörleri hem kan şekeri seviyelerini hem de kan basıncını yönetmek için çok önemlidir.

Sağlıklı Bir Kiloyu Korumak

Fazla kilolu kişiler için biraz kaybetmek bile hem yüksek tansiyon hem de diyabet riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Ulusal Kalp, Akciğer ve Kan Enstitüsü (NHLBI), %3-5 oranında kaybedilen bir vücut ağırlığı kaynağının kan basıncı okumalarını iyileştirebileceğini belirtiyor.

• Benzer şekilde, CDC’ye göre, % 5-7’lik bir vücut ağırlığı kaybının prediyabetin diyabete dönüşmesini durdurmaya yardımcı olabileceğini belirtiyor. Bu, 200 kilo ağırlığındaki bir kişi için 10-14 kilo kaybına eşittir.

Fiziksel Olarak Aktif Olmak

Düzenli fiziksel aktivite, sağlığa olumlu etkisinin yanı sıra kan basıncını düşürebilir ve kan şekeri seviyelerinin yönetilmesine yardımcı olabilir.

Mevcut CDC, her hafta en az 150 dakika orta yoğunlukta aerobik egzersiz veya her hafta 75 dakika şiddetli yoğunlukta egzersiz önermektedir. Orta derecede egzersiz, tempolu yürüyüş ve yüzmeyi desteklerken ayrıca kas güçlendirme egzersizleri de yapılmalıdır.

Sağlıklı Bir Diyetin Ardından

Diyabet ve yüksek tansiyonu olan kişiler, doktorlarından uygun bir diyet planı hakkında bilgi ve tavsiye isteyebilirler.

• Bol miktarda taze meyve ve sebze yemek
• Kepekli tahıllar da dahil olmak üzere yüksek lifli gıdalara odaklanmak
• Eklenen tuz ve şekerin sınırlandırılması
• Trans yağlar ve hayvansal yağlar gibi sağlıksız yağlardan kaçınmak veya sınırlamak

Diyabetli bir kişinin karbonhidrat alımını izlemesi ve kan şekerinin sağlıklı aralıkta kalmasını sağlamak için kan şekeri seviyelerini kontrol etmesi gerekecektir.

Sonuç olarak;

Yüksek tansiyon ve diyabet genellikle birlikte ortaya çıkar ve birden fazla risk faktörünü beraber paylaşırlar. Bir risk faktörüne sahip olmak, diğer risk faktörlerinin gelişme olasılığını artırır.

Yüksek tansiyon ve diyabetin tespiti ve tedavisi ciddi etkilerin önlenmesine yardımcı olur. Yaşam tarzı değişikliği, kan basıncını ve kan şekeri seviyelerini yönetmeye yardımcı olabilir. 

Bireyler, sağlık uzmanlarıyla uygun bir tedavi planını yaparak kan basıncının ve kan şekerinin güvenli seviyelerde olduğundan emin olmak için düzenli kontrollere katılmaları önemlidir.