Geçtiğimiz 13. Cuma’dan ilham alan bir grup araştırmacı, ABD Miami Üniversitesi’nde batıl inançların kökenlerini ve nedenlerini inceleyen ilginç bir araştırma yürüttü. Batıl inançlar birçok insan için günlük yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Kimi ayna kırmaktan, kimi merdiven altından geçmekten kaçınır.
Türkiye’de yaygın olarak inanılan batıl inançlara baktığımda aşağıdakileri buldum.
Nazara inanmak: Birçok insan kötü bakışların ya da kıskançlık enerjisinin negatif etkiler yaratabileceğine inanır. Bunu önlemek için nazar boncuğu kullanımı çok yaygındır.
Ayna kırılması: Ayna kırmanın 7 yıl boyunca uğursuzluk getirdiğine inanılır. Bu, kötü şansla ilişkilendirilen en yaygın batıl inançlardan biridir.
Merdiven altından geçmek: Bir merdivenin altından geçmenin kötü şans getirdiğine inanılır, çünkü bu, şeytanı çağıran bir hareket olarak kabul edilir.
Ayakkabının ters dönmesi: Ters dönmüş bir ayakkabı gördüğünüzde hemen düzeltmek gerekir, çünkü ters ayakkabının ölüm veya hastalık getireceğine inanılır.
Gece tırnak kesmek: Geceleri tırnak kesmenin kötü şans getireceği düşünülür. Bu, özellikle yaşlılar arasında oldukça yaygın bir inanıştır.
Küçük bir çocuğun üstünden atlanması: Eğer birinin üzerinden atlanırsa, o kişinin kısa kalacağına inanılır. Bu yüzden bu davranıştan kaçınılır.
Küçük kağıtlara dilek yazıp ateşe atmak: Birçok kişi, bir dileği kağıda yazıp yakmanın dileğin gerçekleşmesini sağlayacağına inanır.
Eşik üzerinde durmak veya konuşmak: Birçok insan kapı eşiğinde durmanın veya burada sohbet etmenin uğursuzluk getireceğine inanır.
Baykuş sesi duymak: Baykuş sesinin ölüm ya da kötü olayları haber verdiğine inanılır. Bu yüzden baykuşun sesi uğursuz kabul edilir.
Cenaze sonrası eve tuz serpmek: Bir cenazeden dönerken eve uğursuzluk gelmemesi için eve girerken kapının önüne tuz serpilir.
Ancak bu inançlar neye dayanır?
Araştırmanın sonuçlarına göre, batıl inançlar genellikle tehlikeli ve kötü olayları bertaraf etme, kendini güvende hissetme ve doğaüstü olayları kontrol altına alma ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Bu yazımda bu araştırmadan yola çıkarak insanların neden batıl inançlara inandığını madde madde açıklıyorum.
Batıl İnançlara İnanmanın 10 Nedeni
Kendini Güvende Hissetme İhtiyacı
İnsanlar, belirsizliklerle dolu dünyada kendilerini daha güvende hissetmek için batıl inançlara yönelirler. Örneğin, bir sınavdan önce şans getirdiğine inanılan bir eşyayı yanlarında bulundurmak, onların kendilerini daha rahat hissetmelerine yardımcı olabilir. Bu, bireylerin kendi kontrolünde olmayan durumlarla başa çıkma stratejisidir.
Kötü Olayları Engelleme Çabası
Batıl inançlar, tehlikeli veya kötü olasılıkları önlemek için bir savunma mekanizması olarak görülür. Örneğin, 13 sayısının uğursuz olduğuna inanmak, o gün dikkatli olma ya da önemli kararlar almaktan kaçınma gibi davranış değişikliklerine yol açar. İnsanlar, bu tür inançlarla olası kötü sonuçlardan kaçınacaklarını düşünürler.
Doğaüstü Güçleri Kontrol Etme Arzusu
Araştırmanın bir başka bulgusu da insanların doğaüstü olayları kontrol etme arzusuyla batıl inançlara yöneldikleridir. Örneğin, nazar boncuğu takmanın kötü enerjileri uzaklaştıracağına inanmak, bireylere doğaüstü güçler üzerinde bir kontrol hissi verir. Bu tür inançlar, insanlar arasında bir tür güvence sağlayarak hayatın belirsizliklerini yönetmeye yardımcı olur.
Toplumsal Normlar ve Geleneklerin Etkisi
Birçok batıl inanç, nesilden nesile aktarılan gelenekler ve toplumun normlarıyla şekillenir. Aile büyüklerinden öğrenilen bu inançlar, bireylerin sosyal çevrelerinde kabul görmek adına devam ettirdikleri ritüeller haline gelir. Örneğin, bir düğünde gelin ve damadın şans getirmesi için pirinç atılması gibi gelenekler, zamanla batıl inançlar olarak kökleşir.
Belirsizlikle Baş Etme Stratejisi
Araştırma, insanların belirsizlik karşısında kendilerini daha güçlü hissetmek için batıl inançlara sarıldığını ortaya koyuyor. İş bulma, yeni bir ilişkiye başlama ya da gelecekle ilgili önemli bir karar alırken, batıl inançlar bir tür rahatlama sağlar. Bu inançlar, belirsizliği ortadan kaldırma arzusunun bir yansımasıdır.
Psikolojik Rahatlama
Batıl inançlar, bireylere bir tür psikolojik rahatlama sağlar. İnsanlar, ellerinde olmayan durumlar karşısında stres yaşadıklarında, bu inançlara yönelerek kendilerini rahatlatırlar. Örneğin, “tahtaya vurmak” gibi ritüeller, kötü bir durumla karşılaşma korkusunu hafifletir ve kişilere kontrol duygusu kazandırır.
Başarılı Deneyimlerin Tekrarı
Araştırmaya göre, bazı insanlar batıl inançlarını geçmişte yaşadıkları olumlu deneyimlere bağlarlar. Bir şans getirdiğine inanılan bir eşyanın, geçmişte önemli bir başarıyla ilişkilendirilmesi, bu batıl inancın devam etmesine neden olur. Bu nedenle insanlar, başarıyı yeniden elde etmek umuduyla benzer inançları ve ritüelleri tekrarlamaya devam ederler.
Kültürel ve Dini Etkiler
Bazı batıl inançlar, dini ya da kültürel öğelerden beslenir. İnsanlar, inanç sistemlerine uygun olan batıl inançları günlük yaşamlarına entegre ederler. Özellikle dini ritüellerin ve inançların şekillendirdiği bu batıl inanışlar, bireylerin hayatlarını yönetirken referans aldıkları önemli birer yol gösterici haline gelir.
Kontrol Hissi Kaybıyla Başa Çıkma
İnsanlar, hayatlarında kontrolü kaybettiklerini hissettiklerinde batıl inançlara daha fazla başvururlar. Bu, özellikle hayatın stresli dönemlerinde daha belirgin hale gelir. Örneğin, iş yerinde yaşanan bir kriz ya da aile içinde çıkan bir problemle başa çıkmak için belirli ritüellere başvurmak, kişilere bir tür kontrol hissi kazandırır.
Sosyal Bağlar Kurma
Batıl inançlar, aynı zamanda insanlar arasında sosyal bağlar kurmanın bir yolu olarak da işlev görür. Ortak batıl inançlara sahip insanlar, bu inançlar etrafında birleşerek bir tür topluluk oluştururlar. Bu topluluklar, bireylerin kendilerini daha güvende hissetmelerine yardımcı olur ve sosyal olarak kabul görme ihtiyacını karşılar.
Miami Üniversitesi’nin bu araştırması, batıl inançların psikolojik, kültürel ve sosyal boyutlarını anlamamıza büyük katkı sağlamıştır. Batıl inançların kökenleri, insanların kendilerini güvende hissetme, kötü ihtimalleri bertaraf etme ve doğaüstü olayları kontrol etme ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Bu inançlar, bireylere hem psikolojik rahatlama sağlar hem de sosyal bir bağ kurma aracı olarak işlev görür. Hayatın belirsizlikleri karşısında, insanlar bu inançlara yönelerek bir tür kontrol ve güvenlik hissi kazanmaktadır.
Simbians Türkiye, tüm sağlık içeriklerini bütüncül olarak ele alan bir içerik platformudur. Simbians’ta yer alan diğer hastalıkları keşfedin.
Kaynaklar
https://news.miami.edu/stories/2024/09/friday-the-13th-do-you-freak-out.html Erişim Tarihi: 22.09.2024
https://www.futurity.org/superstitions-friday-the-13th-3248292/ Erişim Tarihi: 22.09.2024
