Bu içerikte, diyabetin tanımı, insülin tedavisinin önemi, insülin türleri, uygulama yöntemleri ve dikkat edilmesi gereken noktalar ele alınmaktadır.

Diabetes Mellitus (DM), pankreastan salınan insülin hormonunun salınımı, etkisi veya bu şekilde her ikisinde de bozulma sonucu ortaya çıkar, hiperglisemi ile kronik ve metabolik bir hastalık ortaya çıkar. Diyabet, yaşam kalitesini düşüren ve ölümü artıran, yol açan karmaşık bir multisistem metabolik bozulmadır. Diyabetin patofizyolojisi beta belirtileri, yağ dokusu, kalp kası ve hastalığın fonksiyon bozukluğunu içerir.

Diabetes Mellitus (DM), tip 1 (T1D) ve tip 2 (T2D) olmak üzere iki türdür. T1D, dayanıklılığın beta verimi hedef alarak yıkılması sonucunda gelişir. T2D ise insülin direnciyle birlikte beta çözünürlüğü fonksiyon bozukluğu ile değişen heterojen bir bozulmadır.

Diyabet tedavisinde kullanılan temel miktarlardan biri insülin tedavisidir. İnsülin, Yediğimiz besinler sindirildikten sonra enzimler sayesinde glukoza (şekere) dönüştürülür. Glukoz, kan yoluyla vücut hücrelerine (kas, yağ ve karaciğer hücreleri) taşınır. Hücrelerin enerji kaynağı olan glukozun hücre içine alınmasını, pankreasın beta hücrelerinden salgılanan insülin hormonu sağlar. Bu sayede kan şekeri seviyesi dengede tutulur.

Bu yazıda, diyabet, insülin, insülin türleri ve uygulama sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar ele alınacaktır.

İnsülin Tedavisinin Önemi

Diyabetli bireylerde insülin tedavisinin temel amacı, kan şekeri seviyesini kontrol ederek komplikasyonları engellemektir. Çünkü bu bireylerde kan şekerinin regülasyonu sağlanmazsa, bazı komplikasyonlar ortaya çıkar.

Diyabetin Komplikasyonları

Akut Komplikasyon

• Hipoglisemi
• Diyabetik ketoasidoz
• Hiperozmolar non-ketotik hiperglisemi

Kronik Komplikasyonlar

1. Makrovasküler Komplikasyonlar
   • Koroner Arter Hastalığı
   • Serebrovasküler Hastalık
   • Periferik Damar Hastalığı
   • Diyabetik Ayak

2. Mikrovasküler Komplikasyonlar
   • Retinopati
   • Nefropati
   • Nöropati

İnsülin, pankreasın beta hücrelerinden salgılanan, kandaki glukozun hücre içine girmesini sağlayan bir hormondur. Bu sayede kan şekeri regülasyonunu sağlar. Sağlıklı bireylerde her gıda alımı sonrası, besinlerden enerji elde etmek için insülin devreye girer; yani her birey insüline ihtiyaç duyar. Diyabetli bireylerde yeterli miktarda insülini üretmez veya üretilen insülin hedef hücreler (kas, yağ ve karaciğer hücreleri) tarafından kullanılmaz.

İnsülin, T1D’li bireylerin vücutları tarafından üretemediğinden, dışarıdan takviyesi hayati öneme sahiptir. Bireylerde, mutlak veya göreceli bir insülin yetersizliği olduğundan ömür boyu insülin hormonunu dışardan (enjeksiyon yoluyla) almak zorundandırlar. Bu nedenle Tip 1 Diyabet, İnsüline Bağımlı Diyabet (Insulin Dependent Diabetes Mellitus=IDDM) olarak da isimlendirilmektedir.

T2D’li bireylerde birinci basamak tedavi planı  yaşam tarzı değişikliği ve düzenli egzersiz programlarını içerir.  Bu tedavi yaklaşımıyla kan şekeri regülasyonu sağlanamazsa  oral antidiyabetik ilaçlar da tedaviye eklenir.  Ancak, hastalığın prognozuna bağlı olarak ilerleyen aşamalarda insülin tedavisi de tercih edilebilir.

İnsülin Türleri

Doğru İnsülinin Seçimi

İnsülin seçimi, hastanın bireysel ihtiyaçlarına ve yaşam koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Aşağıdaki faktörler insülin türünün belirlenmesinde önemlidir.

Bireysel Yaşam Tarzı: Çalışma saatleri, yemek düzeni ve fiziksel aktivite seviyeleri, insülin türünün seçimini etkileyebilir.

Kan Şekeri Düzeyi: Açlık ve yemek sonrası glikoz seviyelerindeki dalgalanmalar dikkate alınmalıdır.

Hipoglisemi Riski: Bazı insülin türleri, hipoglisemi riskini azaltma açısından daha avantajlı olabilir.

Yaş ve Genel Sağlık Durumu: Yaşlı bireyler veya başka sağlık sorunları olan hastalar için bazı insülin türleri daha uygun olabilir.

Hastalar arasında bireysel farklılıklar olabileceği için bir kişiye uygun olan insülin tipi başka bir kişi için ideal olmayabilir. İnsülin türlerini anlamak ve sağlık profesyonellerinin rehberliğinde bir tedavi planı oluşturmak, diyabetin etkili bir şekilde yönetilmesi için önemlidir.

İnsülin Uygulama Yöntemleri

İnsülin tedavisi enjeksiyon, insülin pompası veya insülin kalemi ile uygulanır.

Enjeksiyon: İnsülin, deri altına enjekte edilir ve enjeksiyon noktaları düzenli olarak değiştirilmelidir.

İnsülin Pompası: Sürekli insülin sağlayan cihazlar, tedaviyi esnek hale getirir ve kan şekeri kontrolünü iyileştirir.

İnsülin Kalemi: Pratik ve taşınabilir bir yöntemdir, hasta tarafından kolayca kullanılabilir.

İnsülin Uygularken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Doz Ayarlamaları: Doğru doz, hiperglisemi ve hipoglisemi risklerini önlemek için önemlidir.

Enjeksiyon Teknikleri: Enjeksiyon bölgesi temizlenmeli ve enjeksiyon doğru teknikle yapılmalıdır.

Beslenme Düzeni: Yemek saatleri ve insülin dozlarının uyumu kan şekeri kontrolünde belirleyicidir.

Egzersiz: Egzersiz sırasında hipoglisemi riski göz önünde bulundurularak insülin dozları ayarlanmalıdır.

Hastalık Durumları: Sağlık sorunlarında insülin dozları yeniden düzenlenmelidir.

İnsülin tedavisi, diyabetli hastaların yaşam kalitesini artırmada hayati öneme sahiptir. Tedavinin kişiselleştirilmesi, komplikasyonların önlenmesi ve genel sağlık yönetiminin entegrasyonu, diyabet yönetiminde başarıyı artıracaktır.

Simbians Platformu‘nda daha iyi olmanız ve verimliliğinizi artırmak için sağlık profesyonelleri olarak sağlık içerikleri üretiyoruz. Platformumuza kayıt olarak hastalıkları ve tıbbi yazarları takip edebilirsiniz.

Kaynaklar

Karaca, E. (2024). Obez tip2 diyabetes mellitus tanılı hastalarda veya sağlıklıerişkinlerde sSt2, galectin-3 seviyelerinin yangısal süreçlerle ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.

Abel, E. D., Gloyn, A. L., Evans-Molina, C., Joseph, J. J., Misra, S., Pajvani, U. B., … & Drucker, D. J. (2024). Diabetes mellitus Progress and opportunities in the evolving epidemic. Cell, 187(15), 3789-3820.

Türkiye Diyabet Vakfı., https://www.turkdiab.org/index.asp

NIDDK. (2024). Insulin and Diabetes. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Retrieved from https://www.niddk.nih.gov.

Korytkowski, M. T. (2023). Insulin Therapy in Diabetes Management. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 108(9), 1799-1807.