Diz ağrısı günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Basit bir yürüyüş, merdiven çıkmak hatta gece uyumak bile zorlaşabilir. Bu noktada birçok kişi diz protezi ameliyatını düşünmeye başlar. Ancak özellikle 60 yaşın altındaysanız, bu karar sandığınızdan daha karmaşık olabilir.
Peki, diz protezi ameliyatı için doğru zaman ne zaman?
Diz Protezi Ameliyatı Nedir?
Diz protezi ameliyatı, diz ekleminin hasar görmüş bölümlerinin yapay bir eklemle değiştirilmesidir. Genellikle ileri derecede kireçlenme (osteoartrit), romatoid artrit veya travmalara bağlı olarak eklem kıkırdağının aşınması sonucunda önerilir. Bu ameliyat, dünyada en sık yapılan hastanede yatış gerektiren ameliyatlardan biridir. Türkiye’de de her yıl binlerce kişi diz protezi ameliyatı oluyor.
Genç Yaşta Diz Protezi Ameliyatı Olmak Ne Anlama Geliyor?
Eğer 40’lı veya 50’li yaşlardaysanız ve diz ağrılarınız dayanılmaz bir noktaya geldiyse, ameliyat fikri cazip gelebilir. Ancak uzmanlar, bu yaş grubundaki bireylerin mümkünse diz protezi ameliyatını geciktirmesini öneriyor. Neden mi?
Çünkü yapay diz eklemleri ömür boyu dayanacak şekilde tasarlanmış değildir. Ortalama bir aktivite düzeyine sahip bir kişide 15-20 yıl arasında dayanırlar. Ancak fazla kiloluysanız veya fiziksel olarak çok aktifseniz, bu süre kısalabilir. Bu da sizi ileride ikinci bir ameliyatla, yani revizyon cerrahisiyle karşı karşıya bırakabilir. Revizyon cerrahileri ilk ameliyattan daha karmaşık, riskli ve iyileşme süresi daha uzun olabilir.
Ertelemek Mi, Yoksa Hemen Mi?
Bu noktada bir ikilem doğar: Ağrıya katlanmak mı yoksa erken müdahale etmek mi daha iyidir? Uzmanlar bu kararın tamamen bireysel olduğunun altını çiziyor. Eğer ağrınız artık yaşam kalitenizi ciddi şekilde düşürüyor, gece uykularınızı bölüyor ve günlük aktiviteleri yapmanızı engelliyorsa, ameliyat zamanını beklemek çok da mantıklı olmayabilir.
Ancak çok fazla beklemek de iyi bir seçenek olmayabilir. Diz ekleminde ciddi bozulmalar (örneğin dizin eğilmesi, içe veya dışa dönük hale gelmesi) oluştuğunda, ameliyat daha karmaşık hale gelebilir ve sonuçları daha az tatmin edici olabilir. Ayrıca, uzun süreli hareketsizlik kas zayıflıklarına ve başka sağlık sorunlarına yol açabilir.
Paylaşımlı Karar Alma Süreci Önemli
Diz protezi ameliyatı kararı, yalnızca bir tetkik sonucu verilmemeli. Hekiminizle birlikte, yaşam tarzınızı, genel sağlık durumunuzu, ağrınızın şiddetini ve beklentilerinizi değerlendirerek karar vermelisiniz. Bu sürece “paylaşımlı karar alma” deniyor ve modern tıbbın en önemli ilkelerinden biri haline gelmiş durumda.
Diz protezi ameliyatı, doğru kişi için hayat kalitesini ciddi ölçüde artıran bir çözüm olabilir. Ancak bu kararı verirken yaş, aktivite düzeyi, kilo, genel sağlık durumu ve yaşam beklentisi gibi birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır. Ne çok erken ne de çok geç — karar zamanı size, dizinize ve yaşam hedeflerinize özel olmalıdır.
En doğru karar, sizi en iyi tanıyan hekimle birlikte alınan karardır. Vücudunuzu dinleyin ve gerekirse bir ikinci uzman görüşü alın.
Uzmana Soru Sor
Diz protezi ameliyatı ile ilgili merak ettiklerinizi sorun.
Opr. Dr. Mesut Sançmış
