Son yıllarda market raflarında “glutensiz” etiketli ürünler hızla çoğaldı. Ünlü isimler glutensiz beslendiğini söylüyor, sosyal medyada “glutensiz” tarifler alıp başını gidiyor.
Peki bu gerçekten herkesin denemesi gereken sihirli bir beslenme biçimi mi?
Yoksa sadece bazı sağlık durumlarında mı işe yarıyor?
Bu yazımızda glutensiz beslenmenin hem faydalarını hem de göze çok çarpmayan zararlarını birlikte ele alacağız. Eğer siz de “Gluteni kesmeli miyim?” diye düşünüyorsanız, bu yazı tam size göre.
Glutensiz Beslenme Nedir?
Önce kısaca neyi kestiğimizi anlayalım. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein. Hamurun elastikiyetini sağlayan, ekmeğe o güzel kıvamı veren şey aslında gluten. Ama bazı insanlar için bu protein, sindirim sisteminde ciddi sorunlara yol açabiliyor.
Glutensiz Beslenmenin Faydaları
Çölyak Hastaları İçin Olmazsa Olmaz
Çölyak hastalığı, glutenin bağışıklık sisteminde hasara yol açtığı otoimmün bir hastalık. Bu kişiler gluten tükettiklerinde ince bağırsaklarında iltihaplanma oluşuyor ve besin emilimi bozuluyor. Bu nedenle çölyak hastalarının yaşam boyu glutenden tamamen uzak durması gerekiyor.
Gluten Hassasiyeti Olanlarda Belirtileri Hafifletir
Bazı insanlar çölyak hastası olmasa da gluten tükettiklerinde karın ağrısı, şişkinlik, baş ağrısı, yorgunluk gibi belirtiler yaşayabiliyor. Bu duruma “gluten intoleransı” veya “non-çölyak gluten hassasiyeti” deniyor. Bu bireyler glutensiz beslendiklerinde sindirim sistemleri rahatlayabiliyor, enerji seviyeleri artabiliyor.
Bazı Cilt Sorunlarında İyileşme Sağlayabilir
Bazı çölyak hastalarında ya da hassasiyeti olan bireylerde gluten, egzama benzeri cilt sorunlarına neden olabiliyor. Glutensiz beslenme, ciltteki bu tarz reaksiyonların da azalmasını sağlayabilir.
Schar markası sadece glutensiz ürünler üretmektedir. Güvenle glutensiz ürünleri indirimli olarak buradan alabilirsiniz.
Glutensiz Beslenmenin Zararları
Ne yazık ki her moda diyetin olduğu gibi glutensiz beslenmenin de bazı riskleri var. Özellikle doktor kontrolü olmadan sadece “trend” diye uygulanıyorsa…
Lif ve Besin Eksiklikleri
Gluten içeren tam tahıllar, lif açısından oldukça zengindir. Glutensiz beslenmeye geçildiğinde, lif alımı azalabilir. Bu da kabızlık gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Aynı zamanda demir, folik asit, B vitaminleri gibi bazı mikrobesinlerin eksikliği de görülebilir.
Glutensiz Ürünler Sağlıklı Anlamına Gelmez
“Glutensiz” ibaresi genellikle sağlıklı çağrışımı yapar ama bu her zaman doğru değildir. Glutensiz unlar ya da paketli ürünler bazen daha fazla şeker, yağ veya katkı maddesi içerebilir. Yani etiket sağlıklı beslenmeyi garanti etmez.
Sosyal Hayatta Kısıtlamalar
Dışarıda yemek yerken menüden bir şey seçmek zorlaşabilir. Arkadaş toplantılarında ya da aile yemeklerinde herkesin yediğini yiyememek, sosyal hayatta bir miktar izolasyona yol açabilir.
Maliyet Artışı
Glutensiz ürünlerin fiyatları, geleneksel ürünlere göre genellikle daha yüksektir. Özellikle özel glutensiz unlar, ekmekler veya makarnalar bütçeyi zorlayabilir.
Kimler Glutensiz Beslenmeli?
Eğer çölyak hastasıysanız ya da gluten hassasiyetiniz tıbbi olarak doğrulanmışsa, glutensiz beslenmek sizin için olmazsa olmaz. Ancak sadece kilo vermek için ya da sağlıklı yaşamak adına glutensiz beslenmeye geçmek istiyorsanız, mutlaka bir beslenme uzmanıyla görüşmelisiniz.
Glutensiz beslenme bazı kişiler için adeta bir hayat kurtarıcıyken, bazıları için gereksiz bir sınırlamaya dönüşebilir. Her şey gibi bu da kişisel. Unutmayın, sağlıklı beslenmenin temelinde denge, yeterlilik ve sürdürülebilirlik var.
Gluteni kesmeden önce, vücudunuz ne söylüyor ona bir kulak verin. Belki ihtiyacınız olan şey, glutensiz değil, daha bilinçli ve doğal bir beslenme tarzıdır.
İlişkili Kategoriler: Gluten, Gluten Alerjisi, Gluten İntoleransı, Glutensiz Ürünler
İlişkili Forum: Çölyak Hastalığı
Kaynaklar
Skodje, G. I., Sarna, V. K., Minelle, I. H., Rolfsen, K. L., Muir, J. G., Gibson, P. R., … & Lundin, K. E. A. (2018). Fructan, rather than gluten, induces symptoms in patients with self-reported non-celiac gluten sensitivity. Gastroenterology, 154(3), 529-539.e2.
Kim, H., Demyen, M. F., Mathew, J., Kothari, N., Feurdean, M., & Tamer, T. M. (2021). The Gluten-Free Diet: Recognizing Fact, Fiction, and Fad. The American Journal of Medicine, 134(3), 334–340.
