Bu içerikte, internette karşılaştığımız sağlık içeriklerinin güvenilir olup olmadığını nasıl anlayabileceğimizi, doğru kaynakları nasıl ayırt edebileceğimizi ve sağlık içeriklerini değerlendirirken dikkat etmemiz gereken kriterleri bulabilirsiniz.

Her gün internette sağlıkla ilgili yeni bilgiler görüyoruz. Bazen bu sağlık haberleri umut verici, bazen ise endişe yaratıyor.

Peki, gördüğümüz her bilgiye inanmalı mıyız?

Güvenilir sağlık bilgilerini nasıl ayırt edebiliriz?

Gelin, birlikte inceleyelim!

Sağlık İçerikleri Arasında Kayboluyor Muyuz?

Özellikle COVID-19 sürecinde, “Bu besin bağışıklık sistemini güçlendiriyor!”, “Şu yöntemi uygulayarak hastalıklardan korunabilirsiniz!” gibi sağlık haberleriyle sıkça karşılaştık. Kimi zaman bu bilgiler bize mantıklı geliyor ve hemen uygulamak istiyoruz.

Ancak her duyduğumuz doğru mu?

Yoksa yanıltıcı mı?

İnternette bilgi bolluğu var ama bu bilgilerin hepsi doğru olmayabilir. Sağlığımız için en güvenilir kaynakları bulmayı öğrenmeliyiz.

Güvenilir Bir Web Sitesini Nasıl Ayırt Edebiliriz?

Bir sağlık sitesine rastladınız ve bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek istiyorsunuz. Şimdi dikkat etmeniz gereken bazı önemli kriterleri paylaşmak istiyorum.

Site Kime Ait?

• .gov ve .edu uzantılı siteler genellikle güvenilirdir çünkü devlet kurumları ve üniversiteler tarafından yönetilir.
• .org ve .com uzantılı siteler de güvenilir olabilir ama dikkatle incelenmelidir.
• “Hakkımızda” bölümünde siteyi kimin yönettiği açıkça belirtilmeli.
• Yazarların sağlık alanında uzman olup olmadığını kontrol edin.
• İletişim bilgileri (e-posta, telefon, adres) net bir şekilde paylaşılmalı.

Sitenin Finans Kaynağı Ne?

• Siteyi kim finanse ediyor? Eğer sponsor veya finans kaynağı hakkında bilgi yoksa, şüpheci olun.
• İçerik bir ürünü pazarlıyorsa, tarafsızlığı sorgulamak gerekir.
• Reklamlar açıkça belirtilmeli, sağlık bilgilerinin arasına gizlenmemeli.

Amacı Ne?

• Bilgi vermek mi amaçlanıyor, yoksa bir ürüne yönlendirmek mi?
• Sitenin bir şeyler satmaya çalışıp çalışmadığını gözlemleyin.
• Üyelik veya kayıt için ücret isteniyor mu?

Güvenilir Sağlık Bilgisinin Sunumuna Dair İpuçları

İçerikler Uzmanlar Tarafından Gözden Geçiriliyor mu?

• Sayfada bir editör veya uzman kontrolü var mı?
• Kaynaklar belirtilmiş mi?
• Bilgiler bilimsel çalışmalarla desteklenmiş mi?

Yazarlar Kim?

• İçeriği kimin yazdığı belli mi?
• Yazarın tıbbi bir uzmanlığı var mı? (Doktor, hemşire, profesör vb.)
• Kaynağın finansal bağı olup olmadığı açıkça belirtilmiş mi?

Aşırı İddialar Var mı?

• “Mucizevi çözüm!”, “Bu yöntemi uygulayan herkes iyileşiyor!” gibi iddialar varsa dikkatli olun.
• Sadece faydalar anlatılıp, risklerden hiç bahsedilmiyorsa şüphelenin.
• Tek bir kaynakta geçiyor ve başka yerlerde doğrulanmıyorsa doğru olmayabilir.

Güncellik Önemli mi?

• Sağlık bilgileri sürekli güncellenir. Makalede veya sitede bir tarih var mı?
• Kaynakların güncelliğini kontrol edin. Eski bir bilgi artık geçerli olmayabilir.
• Eğer site çok fazla kırık link içeriyorsa, güncellenmiyor olabilir.

Bilimsel Çalışmalarla İlgili Sağlık İçeriklerinde Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Bazen bilimsel araştırmalara dayandırılan sağlık içerikleri görüyoruz. Ancak her araştırma aynı güvenilirlikte değildir. Sormamız gereken bazı sorular…

• Araştırma insanlar üzerinde mi, yoksa hayvanlar üzerinde mi yapıldı?
• Çalışma kaç kişi ile gerçekleştirildi? Küçük bir grup üzerinde yapılan deneyler genelleştirilemez.
• Klinik bir çalışma mı? Randomize kontrollü çalışmalar daha güvenilirdir.
• Kim finanse etti? Eğer bir ilaç firması kendi ürününü tanıtıyorsa, sonuçlar taraflı olabilir.
• Sonuçlar gerçekten anlamlı mı? “İstatistiksel olarak anlamlı” ifadesi kullanılmalı.

Sağlık İçeriklerinde Şüpheci Olmak Gerek!

İnternette karşılaştığımız sağlık içeriklerini ve haberlerini hemen doğru kabul etmek yerine, araştırmalı ve güvenilir kaynaklardan teyit etmeliyiz. Şüphecilik, sağlığımızı korumanın en önemli yollarından biridir.

Unutmayın, sağlık bilgisi bir hazine avı gibidir: Doğru kaynakları bulursanız sağlığınıza katkı sağlar, yanlış yerlere saparsanız zarar görebilirsiniz!

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır.