Bu içerikte meme kanserinin ne olduğu, nedenleri, belirtileri, tanısı, tedavisi ve önlemi için alınması gereken öneriler yer almaktadır.

Meme Kanseri Nedir?

“Meme kanseri” terimi, meme dokusundaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp bölünmesi sonucu oluşan bir tür kanseri ifade eder. Meme kanseri, genellikle memenin süt kanallarında veya lobüllerinde başlar.

Meme kanserinin çeşitli türleri ve aşamaları olabilir. Bazı yaygın meme kanseri türleri şunlardır.

Duktal Karsinom

Meme kanserinin en yaygın türüdür ve süt kanallarında başlar.

Lobüler Karsinom

Meme lobüllerinde (süt üreten bezlerde) başlar.

İnvaziv Duktal Karsinom

Süt kanallarından meme dokusunun diğer kısımlarına yayılmış kanser türüdür.

İnvaziv Lobüler Karsinom

Lobüllerden çevre meme dokusuna yayılan kanser türüdür.

Meme Kanseri Görülme Sıklığı Nedir?

Meme kanseri, dünya genelinde kadınlarda en yaygın görülen kanser türüdür. Her yıl milyonlarca kadın meme kanseri teşhisi alıyor. Görülme sıklığı, yaş, coğrafi bölge ve genetik faktörlere göre değişiklik gösterebilir.

Dünya Genelinde Görülme Sıklığı

Kadınlarda: Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, meme kanseri, kadınlar arasında en yaygın kanser türüdür. 2020 yılında dünya genelinde yaklaşık 2.3 milyon yeni meme kanseri vakası bildirildi.

Erkeklerde: Meme kanseri erkeklerde çok daha nadirdir, ancak yine de görülmektedir. Erkeklerde meme kanseri riski kadınlara kıyasla oldukça düşüktür.

Türkiye’de Durum

Kadınlarda: Türkiye’de de meme kanseri, kadınlar arasında en yaygın kanser türüdür. Türk Kanser Derneği ve Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de her yıl binlerce yeni meme kanseri vakası görülmektedir.

Erkeklerde: Erkeklerde meme kanseri daha nadir olmakla birlikte, vakalar zaman zaman bildirilmektedir.

Meme Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Meme kanserinin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, kanserin gelişiminde etkili olabilecek çeşitli risk faktörleri ve etmenler belirlenmiştir. Bu faktörler genetik, hormonal, çevresel ve yaşam tarzı ile ilgili olabilir. Meme kanserinin nedenlerine ve risk faktörlerine dair detayları paylaşıyorum.

Genetik Faktörler

Aile Öyküsü: Ailede meme kanseri öyküsü, kişinin riskini artırabilir. BRCA1 ve BRCA2 genlerinde meydana gelen mutasyonlar, meme kanseri riskini önemli ölçüde artırabilir.

Genetik Mutasyonlar: BRCA1 ve BRCA2 dışındaki diğer genetik mutasyonlar da risk faktörü olabilir. Örneğin, PALB2 ve TP53 genlerindeki mutasyonlar da risk oluşturabilir.

Hormonal Faktörler

Östrojen ve Progesteron: Meme kanseri, östrojen ve progesteron hormonlarına duyarlı olabilir. Uzun süreli hormon tedavileri veya östrojenin yüksek olduğu durumlar (örneğin erken adet görme veya geç menopoza girme) risk faktörü olabilir.

Menstrüasyon ve Menopoz Yaşı: Erken adet görme (12 yaşından önce) ve geç menopoza girme (55 yaş ve sonrası), östrojenin uzun süreli etkileri nedeniyle risk faktörleri arasında yer alır.

Yaş

Meme kanseri riski yaşla birlikte artar. Özellikle 50 yaş ve üzerindeki kadınlarda risk daha yüksektir.

Cinsiyet

Meme kanseri, kadınlarda erkeklere kıyasla çok daha yaygındır. Erkeklerde meme kanseri riski daha düşüktür.

Ailevi Yatkınlık ve Genetik Bozukluklar

Lynch sendromu ve Cowden sendromu gibi genetik bozukluklar meme kanseri riskini artırabilir.

Yaşam Tarzı ve Çevresel Faktörler

Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi meme kanseri riskini artırabilir.

Obezite ve Fiziksel Aktivite: Obezite ve fiziksel hareketsizlik, meme kanseri riskini artırabilir. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda bu risk daha belirgindir.

Sigara Kullanımı: Sigara içmenin meme kanseri ile doğrudan ilişkisi kesin olarak kanıtlanmamış olsa da, genel sağlık üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle risk faktörlerinden biri olarak görülür.

Radyasyon Maruziyeti

Daha önce göğüs bölgesine radyasyon tedavisi görmüş olmak, meme kanseri riskini artırabilir.

Sosyal ve Ekonomik Faktörler

Sosyoekonomik durum ve eğitim seviyesinin, sağlık hizmetlerine erişimi ve erken teşhisi etkileyebilir, bu da dolaylı yoldan risk faktörü olabilir.

Benign Meme Hastalıkları

Meme Kistleri ve Fibroadenomlar: Bu benign (iyi huylu) hastalıkların bazı türleri, meme kanseri riskini artırabilir, ancak bu durum her zaman geçerli olmayabilir.

Meme kanseri riskini anlamak ve azaltmak için düzenli tarama ve erken teşhis önemlidir. Risk faktörleri bulunan kişilerin, doktorlarıyla birlikte risklerini değerlendirmesi ve gerekli önlemleri alması önerilir.

Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Meme kanseri belirtileri, kanserin türüne, evresine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Herhangi bir belirti gözlendiğinde, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir, çünkü erken teşhis tedavi şansını artırabilir. Meme kanserinin yaygın belirtilerini paylaşmak istiyorum.

Meme de Kitle veya Şişlik

Meme dokusunda veya koltuk altı bölgesinde hissedilen sert veya pürüzlü bir kitle. Kitle, ağrısız olabilir ancak bazen hassasiyet veya ağrı da olabilir.

Meme Şeklinde veya Boyutunda Değişiklik

Memede şekil veya boyut değişiklikleri, örneğin bir memenin diğerinden belirgin şekilde farklı görünmesi.

Meme Derisinde Değişiklikler

Meme cildinde kırmızı, pürüzlü veya “portakal kabuğu” görünümünde değişiklikler. Meme cildinde yaralar veya kızarıklıklar.

Meme Başında Değişiklikler

Meme başında içe çekilme veya ters dönme. Meme başında yara veya ülserler.

Meme Başından Akıntı

Meme başından kanlı, berrak veya yeşilimsi bir akıntı olabilir. Akıntı, memeden sık sık veya yalnızca belirli bir bölgede olabilir.

Koltuk Altında Şişlik veya Kitle

Koltuk altında, memeye yakın bölgelerde şişlik veya kitle hissi. Bu, meme kanserinin koltuk altı lenf düğümlerine yayıldığını gösterebilir.

Meme Bölgesinde Ağrı veya Rahatsızlık

Meme bölgesinde sürekli veya aralıklı ağrı, rahatsızlık veya hassasiyet olabilir. Ancak, birçok meme kanseri ağrısız olabilir.

Meme Üzerinde Değişiklikler

Memede ani bir değişiklik, örneğin ciltte kalınlaşma, deri altında anormal sertlik veya topaklanma.

Genel Sağlık Sorunları

İlerlemiş durumlarda, genel sağlık sorunları, kilo kaybı, yorgunluk, gece terlemeleri veya ateş gibi belirtiler de görülebilir.

Meme kanserinin belirtileri, çoğu zaman diğer benign (iyi huylu) meme hastalıklarıyla da benzerlik gösterebilir. Örneğin, meme kistleri veya fibrokistik değişiklikler de memede şişlik veya kitle hissine yol açabilir. Bu nedenle, herhangi bir anormal belirti fark ettiğinizde veya meme sağlığınızda değişiklikler gözlemlediğinizde bir doktora başvurmak önemlidir.

Meme Kanseri Tanısı Nasıl Konur?

Meme kanseri tanısı, çeşitli yöntemlerle konulur ve genellikle birkaç aşamadan oluşur. Bu aşamalar, şüpheli belirtiler veya kitlelerin değerlendirilmesinden, kesin tanıya kadar olan süreci kapsar. Meme kanseri tanısının nasıl konulduğuna dair detaylı bir genel bakış sunuyorum.

Klinik Değerlendirme

Aile ve Tıbbi Geçmiş: Doktor, kişisel ve ailevi sağlık geçmişini gözden geçirir. Meme kanseri öyküsü veya genetik risk faktörleri olup olmadığı değerlendirilir.

Fiziksel Muayene: Doktor, memeleri ve koltuk altı bölgelerini fiziksel olarak muayene eder. Kitleler, şişlikler veya diğer anormallikler arar.

Görüntüleme Testleri

Mammografi: Meme dokusunu x-ray ile inceleyen bir tarama testidir. Genellikle düzenli tarama amaçlı kullanılır ve meme kanserini erken aşamalarda tespit edebilir. Şüpheli bir kitle veya anormallik bulunursa, ek testler yapılabilir.

Ultrasonografi: Yüksek frekansta ses dalgaları kullanarak meme dokusunun görüntülenmesini sağlar. Kitlelerin sıvı mı yoksa katı mı olduğunu belirlemeye yardımcı olabilir.

Meme MR (Manyetik Rezonans): Meme dokusunu detaylı bir şekilde görüntülemek için kullanılır. Genellikle diğer testlerle birlikte kullanılır ve bazı durumlarda, özellikle yoğun meme dokusu olan kadınlarda faydalı olabilir.

Biyopsi

Biyopsi, kesin tanı koymak için en kritik adımdır ve memeden bir örnek alınarak laboratuvar incelemesi yapılır.

Patolojik İnceleme

Mikroskopik İnceleme: Alınan biyopsi örneği bir patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Patolog, hücrelerin kanserli olup olmadığını, kanser türünü (örneğin duktal veya lobüler) ve hücresel özelliklerini değerlendirir.

Ek Testler ve Moleküler Analizler

Reseptör Testleri: Kanser hücrelerinin hormon reseptörleri (östrojen ve progesteron) olup olmadığını belirlemek için yapılır. Bu bilgiler, tedavi yöntemlerini belirlemede yardımcı olabilir.

HER2 Testi: Kanser hücrelerinde HER2 adlı bir proteinin aşırı üretimini ölçer. Bu, kanserin agresifliğini ve tedavi seçeneklerini etkileyebilir.

Evrelendirme ve Sınıflama

Evrelendirme: Kanserin yayılımını ve evresini belirlemek için yapılan işlemdir. Evrelendirme, kanserin ne kadar yayılmış olduğunu ve tedavi planını belirlemede yardımcı olur.

Sınıflama: Kanser hücrelerinin ne kadar anormal olduğunu ve tümörün büyüklüğünü değerlendirir. Bu bilgiler tedavi planını şekillendirir.

Bu adımlar, meme kanseri tanısının konulmasında ve uygun tedavi planının belirlenmesinde önemli rol oynar. Erken teşhis ve kapsamlı değerlendirme, tedavi şansını artırabilir ve hastanın genel prognozunu iyileştirebilir.

Meme Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Meme kanseri tedavisi, kanserin türüne, evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve kişisel tercihine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tedavi genellikle birden fazla yöntemi içerir ve hedef, kanseri kontrol altına almak veya iyileştirmektir. Meme kanserinin tedavi yöntemleri paylaşacağım.

Cerrahi Tedavi

Lumpektomi: Kanserli tümör ve çevresindeki küçük bir doku parçasının çıkarılmasıdır. Genellikle erken evre meme kanseri için tercih edilir ve memeyi korumayı hedefler.

Mastektomi: Meme dokusunun tamamen çıkarılmasıdır. İki türü vardır:

Tek Taraflı Mastektomi: Bir memenin tamamının çıkarılması.

Çift Taraflı Mastektomi: Her iki memenin de çıkarılması (genellikle yüksek riskli durumlarda veya her iki memede de kanser varsa).

Koltuk Altı Lenf Düğümleri Diseksiyonu: Kanserin lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını kontrol etmek ve gerektiğinde bu düğümlerin çıkarılması.

Radyoterapi

Dış Radyoterapi: Memeye dışarıdan yüksek enerjili ışınlar verilerek kanser hücrelerinin yok edilmesi. Genellikle cerrahi sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için kullanılır.

İç Radyoterapi (Brakiterapi): Kanserli bölgeye yakın içerdikleri radyoaktif materyallerle tedavi edilir. Genellikle lumpektomi sonrası uygulanır.

Kemoterapi

Neoadjuvan Kemoterapi: Cerrahiden önce verilen kemoterapidir. Tümörü küçültmek ve cerrahi müdahaleyi kolaylaştırmak amacıyla kullanılır.

Adjuvan Kemoterapi: Cerrahiden sonra verilen kemoterapidir. Kanserin geri gelmesini önlemek için kullanılır.

Kemoterapi İlaçları: Genellikle intravenöz olarak verilir ve tüm vücutta dolaşarak kanser hücrelerini hedef alır.

Hormon Tedavisi (Endokrin Tedavi)

Östrojen ve Progesteron Reseptörleri: Kanser hücrelerinin hormonlara duyarlı olup olmadığını belirlemek için yapılır. Östrojen ve progesteron reseptörleri pozitif olan kanserlerde hormon tedavisi uygulanır.

Hormon Blokajı: Östrojen ve progesteron seviyelerini azaltarak veya hormon reseptörlerini bloke ederek tedavi edilir. Yaygın ilaçlar arasında aromataz inhibitörleri (letrozol, anastrozol), SERM’ler (tamoksifen) ve SERM/SNRI kombinasyonları yer alır.

Hedefe Yönelik Tedavi

HER2 Pozitif Kanserler: HER2 proteinini aşırı üreten kanser hücrelerini hedef alır. Bu tedavi genellikle trastuzumab (Herceptin) gibi ilaçlarla yapılır.

Diğer Hedefe Yönelik İlaçlar: Kanser hücrelerinin belirli genetik veya moleküler hedeflerini hedef alır. Örneğin, CDK4/6 inhibitörleri gibi ilaçlar, hücre döngüsünü kontrol eden genleri hedef alabilir.

İmmunoterapi

Kanser hücrelerinin bağışıklık sistemi tarafından tanınmasını ve yok edilmesini sağlamak amacıyla kullanılır. Bu tedavi genellikle klinik araştırmalarda kullanılmakta olup, bazı meme kanseri türlerinde faydalı olabilir.

Deneysel ve Araştırma Tedavileri

Klinik Araştırmalar: Yeni tedavi yöntemleri, ilaçlar veya tedavi kombinasyonlarını test eden çalışmalardır. Hastalar, bu tür araştırmalara katılarak daha yeni ve potansiyel olarak etkili tedavi seçeneklerini deneyebilir.

Palyatif Bakım ve Destekleyici Tedavi

Palyatif Bakım: Tedavi sürecinde hastanın yaşam kalitesini artırmaya yönelik destekleyici tedavi yöntemleri. Ağrı yönetimi, psikolojik destek ve diğer rahatlatıcı yöntemler içerir.

Destekleyici Tedavi: Hastanın genel sağlık durumunu desteklemek ve tedaviye yanıtını artırmak için kullanılan yöntemlerdir. Beslenme danışmanlığı ve fiziksel terapi gibi destekleyici hizmetler içerir.

Tedavi planı genellikle bir onkolog, cerrah, radyasyon onkoloğu ve diğer sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip tarafından belirlenir. Tedavi süreci, hastanın özel durumuna göre özelleştirilir ve ilerleme ile yan etkiler düzenli olarak değerlendirilir. Erken teşhis ve uygun tedavi, meme kanserinin başarılı bir şekilde yönetilmesinde önemli rol oynar.

Meme Kanseri Nasıl Önlenir?

Meme kanserini tamamen önlemek mümkün olmasa da, riski azaltmak ve erken teşhis şansını artırmak için çeşitli stratejiler ve yaşam tarzı değişiklikleri uygulanabilir. Meme kanserinin riskini azaltmaya yönelik önerilerimi paylaşacağım.

Düzenli Tarama ve Kontroller

Mamografi Taraması: 40 yaş ve üzerindeki kadınlar için düzenli mamografi taramaları önerilir. Mamografi, meme kanserini erken aşamalarda tespit edebilir.

Klinik Meme Muayenesi: Düzenli olarak bir sağlık profesyoneli tarafından yapılan fiziksel muayeneler, meme değişikliklerini erken aşamada fark etmeye yardımcı olabilir.

Kendi Kendine Meme Muayenesi: Kendi kendine düzenli meme muayeneleri, memede anormalliklerin fark edilmesine yardımcı olabilir. Bu uygulama hakkında bilgi almak ve doğru yöntemleri öğrenmek için bir sağlık profesyoneline danışabilirsiniz.

Sağlıklı Yaşam Tarzı

Dengeli Beslenme: Lif açısından zengin, düşük yağlı ve işlenmiş gıdalardan kaçınarak dengeli bir diyet sürdürmek. Meyve, sebze ve tam tahıllar gibi sağlıklı gıdaları tercih etmek.

Düzenli Fiziksel Aktivite: Haftada en az 150 dakika orta şiddetli veya 75 dakika yüksek şiddetli egzersiz yapmak. Egzersiz, kilo kontrolüne yardımcı olabilir ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler sağlar.

Kilo Kontrolü: Obezite ve aşırı kilo, meme kanseri riskini artırabilir. Sağlıklı bir kiloyu korumak için dengeli beslenme ve düzenli egzersiz önemlidir.

Alkol ve Sigara Kullanımını Sınırlama

Alkol tüketimini sınırlamak. Günlük bir içki veya daha fazlası meme kanseri riskini artırabilir. Sigara içmenin meme kanseri ile doğrudan ilişkisi kesin olarak kanıtlanmamış olsa da, genel sağlık üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle sigara içmemek veya bırakmak önemlidir.

Hormonal Faktörler ve Doğum Kontrolü

Hormonal Tedaviler: Uzun süreli hormon tedavisi, meme kanseri riskini artırabilir. Hormonal tedavi gerektiren durumlarda riskleri doktorla tartışmak ve alternatif seçenekleri değerlendirmek önemlidir.

Doğum Kontrolü: Doğum kontrol hapları ve diğer hormon içeren doğum kontrol yöntemlerinin risk faktörlerini doktorunuzla konuşun.

Genetik Yatkınlık ve Ailevi Risk

Genetik Testler: Ailede meme kanseri öyküsü olan veya BRCA1, BRCA2 gibi genetik mutasyonlar taşıyan kişiler için genetik testler yaptırmak. Pozitif sonuçlar durumunda, risk azaltıcı stratejiler ve düzenli tarama programları uygulamak.

Risk Azaltıcı Cerrahi: Ailede genetik risk faktörleri bulunan bireyler için, bazı durumlarda risk azaltıcı cerrahi (profilaktik mastektomi) gibi seçenekler değerlendirilebilir.

Emzirme

Emzirmenin, meme kanseri riskini azaltabileceğine dair bazı çalışmalar bulunmaktadır. Emzirme süresi uzadıkça, riskin azalabileceği öne sürülmektedir.

Sosyal ve Çevresel Faktörler

Çevresel kirlilikler ve kimyasallarla sınırlı maruziyet risk faktörlerinden biri olabilir. Bu konuda bilgi edinmek ve maruziyeti azaltmak önemlidir.

Rutin Sağlık Kontrolleri

Genel sağlık durumunu izlemek ve erken uyarı işaretlerini takip etmek için düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak.Bu stratejiler, meme kanseri riskini azaltabilir ve genel sağlık durumunu iyileştirebilir. Kişisel risk faktörlerine bağlı olarak, bazı önlemler daha fazla önem taşıyabilir. Riskler hakkında bilgi almak ve kişisel sağlık planınızı oluşturmak için bir sağlık profesyoneline danışmak her zaman en iyisidir.

Meme Kanseri ile Hangi Uzmanlık İlgilenir?

Meme kanseri tedavisi ve yönetimi genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir, çünkü kanserin tanı ve tedavisinde birden fazla uzmanlık alanının bir arada çalışması gerekebilir. Meme kanseri ile ilgilenen başlıca uzmanlık alanları;

Onkolog

Medikal Onkolog: Kanser tedavisinde ilaç kullanımı, kemoterapi, hormon tedavisi ve hedefe yönelik tedaviler gibi sistemik tedavi yöntemleriyle ilgilenir. Medikal onkologlar, kanserin genel tedavi planını oluşturur ve tedavi sürecini yönetir.

Radyasyon Onkoloğu: Radyoterapi (ışın tedavisi) uygulamalarıyla ilgilenir. Meme kanseri tedavisinde radyoterapi kullanımı konusunda uzmanlaşmıştır. Genellikle cerrahiden sonra kalan kanser hücrelerini hedef alır.

Cerrah

Genel Cerrah: Meme kanserinin cerrahi tedavisi ile ilgilenir. Lumpektomi, mastektomi gibi ameliyatları gerçekleştirir. Ayrıca koltuk altı lenf düğümlerinin çıkarılması gibi işlemleri de yapar.

Plastik Cerrah: Mastektomi sonrası meme onarımı (rekonstrüksiyon) konusunda uzmanlaşmıştır. Meme rekonstrüksiyonu, estetik ve fonksiyonel sonuçları iyileştirmek amacıyla yapılır.

Patolog

Biyopsi ve ameliyat sırasında alınan doku örneklerini mikroskop altında inceleyerek kanser teşhisi koyar. Patologlar, kanserin türünü, evresini ve moleküler özelliklerini belirler.

Genetik Danışman

Genetik risk faktörlerini değerlendirir ve genetik testler konusunda bilgi verir. Aile öyküsü olan veya genetik mutasyon taşıyan bireylerle çalışır ve risk azaltma stratejileri sunar.

Onkoloji Hemşiresi

Kanser tedavisi sürecinde hastalara destek verir. Tedaviye bağlı yan etkileri yönetir, hastanın genel sağlık durumunu izler ve tedavi sürecinde bilgi sağlar.

Psikolojik Danışman ve Sosyal Çalışmacı

Kanser teşhisi ve tedavisi sürecinde hastanın psikolojik desteğe ihtiyaç duyabileceği durumlarla ilgilenir. Stres, anksiyete ve depresyon yönetimi konusunda yardımcı olur.Hastanın sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını ele alır, destek hizmetlerine erişim sağlar ve tedavi sürecinde yaşanan pratik sorunları çözmeye yardımcı olur.

Diyetisyen

Kanser tedavisi sırasında ve sonrasında uygun beslenme planları hazırlamak ve diyetle ilgili önerilerde bulunmak için hastalarla çalışır. İyi beslenme, genel sağlık ve tedavi sürecinin iyileştirilmesinde önemli bir rol oynar.

Fiziksel Terapist

Meme kanseri tedavisinin yan etkileri, özellikle ameliyat sonrası fiziksel rehabilitasyon konusunda hastalara yardımcı olur. Hareketliliği artırmak ve kas güçlendirme egzersizleri yapmak konusunda rehberlik eder.

Bu uzmanlar, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre bir tedavi planı oluşturur ve tedavi sürecinde hastayı destekler. Multidisipliner bir yaklaşım, meme kanseri tedavisinde en iyi sonuçları elde etmek için önemli bir stratejidir.

Simbians Platformu‘nda daha iyi olmanız için içerikler üretiyoruz. Platformumuza kayıt olarak hastalıkları ve yazarları takip edebilir ve kişisel sağlık duvarınızı oluşturabilirsiniz.

Kaynaklar

Breas Cancer: A Family Guide to Diagnosis, Treatment, and Recovery”: Karolyn A. Gazella ve David S. Jones, Dr. Susan Love’s Breast Book

American Cancer Society. https://www.cancer.org/ Erişim Tarihi:30.08.2024