Akciğer hastalıkları, özellikle akciğer kanseri, günümüzde hem Türkiye’de hem de dünyada ciddi bir sağlık sorunu haline geldi. Erken tanı konulamadığında veya tümörün yayılımı belirli bir noktaya ulaştığında, bazı durumlarda akciğerin tamamının alınması gerekebilir. Tam bu noktada devreye pnömonektomi girer. Tıbbi olarak kulağa biraz karmaşık gelse de, pnömonektomi aslında oldukça net bir cerrahi işlemdir: Bir akciğerin tamamının cerrahi olarak çıkarılması.
Bu yazımda, pnömonektominin ne olduğunu, neden yapıldığını, nasıl gerçekleştirildiğini ve sonrasında hastayı nasıl bir iyileşme sürecinin beklediğini anlatacağım. Eğer sizin ya da bir yakınınızın gündeminde böyle bir ameliyat varsa, bu yazı kafanızdaki birçok soruya ışık tutabilir.
Pnömonektomi Nedir?
Pnömonektomi, akciğerin bir bütün olarak çıkarılması anlamına gelir. İnsan vücudunda sağ akciğerde üç, sol akciğerde iki lob bulunur. Bazı hastalıklarda sadece bir lob alınması yeterliyken, daha yaygın ya da merkezi yerleşimli durumlarda tüm akciğerin çıkarılması gerekebilir.
Bu ameliyat genellikle aşağıdaki durumlarda gündeme gelir. Bunalr;
- Akciğer kanseri (en sık neden)
- Geniş yayılım gösteren tüberküloz
- Ciddi akciğer enfeksiyonları (apseler, gangren gibi)
- Travmatik akciğer hasarları
- Akciğer damarı veya hava yolu anomalileri
Özellikle kanserli dokunun tamamını temizlemek için tercih edilir. Cerrahın amacı, hastalıklı dokunun etrafa yayılmadan tamamen vücuttan çıkarılmasıdır.
Pnömonektomi Neden Yapılır?
Pnömonektomi, son çare olarak uygulanan bir ameliyattır. Daha az invaziv yöntemlerin (kemoterapi, radyoterapi, lobektomi gibi) yeterli gelmediği durumlarda, hastalığın yayılımını önlemek ve yaşam süresini uzatmak için yapılır.
En yaygın neden akciğer kanseri olmakla birlikte, aşağıdaki durumlarda da pnömonektomi gerekebilir.
- Kanserin birden fazla loba yayılmış olması
- Tümörün büyük hava yollarına (ana bronşlara) yakın olması
- Bronşiektazi gibi ileri derecede hasar yapmış kronik hastalıklar
- Travma sonrası onarılamaz doku kaybı
Doktorlar genellikle bu kararı, detaylı görüntüleme (BT, PET-CT) ve solunum fonksiyon testleri sonrası verirler.
Pnömonektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Pnömonektomi, göğüs cerrahisi uzmanları (torasik cerrahlar) tarafından yapılır. İşlem genel anestezi altında, steril ameliyathane koşullarında gerçekleştirilir.
Ameliyat aşamaları kısaca şöyledir.
- Göğüs kafesi açılır. Bu genellikle hastanın yan tarafından yapılan büyük bir kesiyle olur.
- Hastalık yayılan akciğer gözlemlenir.
- Akciğere giden damarlar ve hava yolları dikkatlice bağlanır ve kesilir.
- Akciğer dokusu çıkarılır.
- Göğüs boşluğu temizlenir ve gerekirse diren yerleştirilir.
Ameliyat süresi genellikle 3-5 saat arasında değişebilir.
Kimler Pnömonektomi Olabilir?
Pnömonektomi, ciddi bir cerrahi işlem olduğu için her hasta bu ameliyata uygun değildir. Özellikle;
- Genel sağlık durumu iyi olmalı
- Diğer akciğerin sağlıklı çalışıyor olması gerekir
- Kalp ve solunum kapasitesi yeterli olmalı
Bu nedenle ameliyat öncesi detaylı tetkikler ve değerlendirmeler yapılır. Doktorlar risk ve yarar analizini birlikte değerlendirerek karar verir.
Pnömonektomi Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Ameliyat sonrası iyileşme süreci hastadan hastaya değişse de, bazı ortak noktalar vardır.
Hastanede Kalış Süresi
Hastalar genellikle 7-10 gün hastanede kalır. Bu sürede;
- Solunum desteği sağlanabilir
- Ağrı kontrolü yapılır
- Enfeksiyon riski için antibiyotik verilir
- Göğüs drenleri takip edilir
Evde İyileşme Süreci
Evde iyileşme süreci birkaç ay sürebilir. Bu sürede dikkat edilmesi gerekenler;
- Yavaş yavaş egzersizlere başlamak
- Doktorun önerdiği solunum egzersizlerini yapmak
- İlaçları düzenli kullanmak
- Kontrolleri aksatmamak
Bazı hastalar başlangıçta nefes darlığı yaşayabilir ama zamanla diğer akciğer bu yükü telafi etmeye başlar.
Psikolojik Destek
Bir organın kaybı fiziksel olduğu kadar psikolojik olarak da zorlayıcı olabilir. Bu süreçte psikolojik destek ve hasta yakınlarının sabırlı ve anlayışlı yaklaşımı çok önemlidir.
Pnömonektomi Sonrası Yaşam Kalitesi
Bir akciğerle yaşamak mümkün mü? Evet, mümkün. Ancak bazı kısıtlamalar olabilir. Özellikle fiziksel aktivite kapasitesi bir miktar azalabilir. Fakat birçok kişi, bu yeni duruma uyum sağlayarak kaliteli bir yaşam sürebilir.
- Sigara içiliyorsa kesinlikle bırakılmalıdır.
- Solunum yolu enfeksiyonlarına karşı dikkatli olunmalıdır.
- Düzenli doktor kontrolleri ihmal edilmemelidir.
Pnömonektomi kulağa korkutucu gelebilir. Sonuçta bir organın tamamen alınması söz konusu. Ancak doğru hasta seçimi, iyi bir cerrah ve dikkatli bir iyileşme süreci ile pnömonektomi, hayat kurtarıcı bir müdahale olabilir.
Eğer sizin ya da bir yakınınızın bu ameliyat gündemindeyse, en önemli şey süreci anlamak ve doğru bilgiyle ilerlemektir. Bu yazıda anlattıklarımız, size yol gösterici bir çerçeve sunmayı amaçlıyor.
Uzmana Soru Sor
Pnömonektomi ile ilgili merak ettiklerinizi sorun.
Doç. Dr. Hasan Ersöz- Trope, W. L., Kapula, N., Elliott, I. A., Guenthart, B. A., Lui, N. S., Backhus, L. M., Berry, M. F., Shrager, J. B., & Liou, D. Z. (2025). Factors and outcomes associated with successful minimally invasive pneumonectomy. JTCVS Open, 24, 423–437.
- Aggarwal, M., Kohli, M., Kushwaha, N. K., & Darlong, L. M. (2025). Is pneumonectomy obsolete? Our experience in the current era. Indian Journal of Surgical Oncology, 16(2), 123–130.
