Bu içerikle regl düzensizliğinin nedenleri arasında çölyak hastalığının da yer alabileceğini, bu ilişkinin nasıl ortaya çıktığını ve çözümlerine dair güncel bilimsel bilgileri öğreneceksiniz.
Öncelikel regl düzensizliği yaşıyorsanız, yalnız değilsiniz…
Kadınların çoğu hayatının bir döneminde regl düzensizliği yaşar. Kimi zaman adetler gecikir, kimi zaman beklenmedik ara kanamalar olur, bazen de regl tamamen durur. Genellikle stres, kilo değişimi ya da hormonal nedenlerle açıklanır bu durum.
Ama ya sebep daha derinde, daha az bilinen bir hastalıkla ilgiliyse?
Çölyak hastalığı gibi…
Evet, genellikle bağırsakla ilişkilendirilen çölyak hastalığı aslında sadece sindirim sistemini değil; hormon dengesini, doğurganlığı ve regl düzenini de etkileyebilen sistemik bir hastalıktır. Özellikle teşhis edilmemiş çölyak hastalarında, kadın sağlığını etkileyen belirtiler oldukça yaygındır.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı, gluten adı verilen bir proteine (buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunur) karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkan otoimmün bir hastalıktır. Bu tepki sonucunda ince bağırsaklardaki villuslar (besinlerin emilimini sağlayan yapılar) zarar görür. Emilim bozukluğu sadece vitamin ve minerallerin değil, hormon üretimi için gerekli yapı taşlarının da eksik alınmasına neden olur.
Regl Düzensizliği ve Çölyak Arasındaki Bilimsel Bağlantı
Araştırmalar, çölyak hastası kadınlarda adet döngüsünün sağlıklı bireylere göre daha sık bozulduğunu göstermektedir.
Bir çalışmada, çölyak hastası kadınların %39’unda regl düzensizliği tespit edilmiştir. Bu oran, genel popülasyondaki %10-15’lik oranla kıyaslandığında oldukça yüksektir.
Başka bir çalışmada ise çölyak hastası kadınların regl dönemlerinde gecikmeler, oligomenore (seyrek regl), amenore (reglin tamamen durması) gibi belirtiler yaşadığı belirtilmiştir.
Reglin yanı sıra, erken menopoz, infertilite ve düşük riski de çölyak hastalarında daha sık görülmektedir.
Regl Düzensizliği Nasıl Ortaya Çıkıyor?
Çölyak hastalığı, regl döngüsünü aşağıdaki mekanizmalarla etkileyebilir. Bunlar;
Besin Emilim Bozukluğu
Demir, çinko, folik asit, D vitamini gibi mikrobesinlerin eksikliği hormonal üretimi ve yumurtlamayı bozar.
Bağışıklık Sistemi
Otoimmün süreçler, yumurtalık fonksiyonlarını baskılayabilir.
Kronik Stres ve Yorgunluk
Tanı almamış çölyak hastaları sıklıkla halsizlik, yorgunluk ve sinirlilik hali yaşar. Bu durum vücutta kortizol gibi stres hormonlarını artırarak adet döngüsünü bozar.
Düşük Vücut Kitle İndeksi (VKİ)
Çölyak nedeniyle kilo kaybı yaşayan kadınlarda vücut yağ oranı düşer. Bu da östrojen üretimini azaltarak regli durdurabilir.
Regl Düzensizliği Yaşıyorsanız Ne Yapmalısınız?
Eğer sık sık regl gecikmeleri yaşıyor, adet düzeninizde değişiklikler fark ediyor ve beraberinde sindirim sorunları, kilo kaybı, demir eksikliği, kemik ağrısı yaşıyorsanız, çölyak hastalığı açısından değerlendirilmeniz önemlidir.
Tanı basit bir kan testi (anti-tTG ve EMA antikorları) ile konulabilir ve gerekirse biyopsi ile kesinleştirilir. Tedavi ise ömür boyu glutensiz diyettir.
Glutensiz Diyetle Regl Düzeni Geri Gelebilir mi?
Evet!
Araştırmalar, tanı aldıktan sonra glutensiz diyete başlayan kadınların çoğunda adet düzeninin normale döndüğünü göstermektedir. Bu diyet sadece bağırsakları değil, tüm hormonal sistemi iyileştirir.
Regl, kadın vücudunun önemli bir biyolojik göstergesidir. Düzensizlikler her zaman basit nedenlerle açıklanamayabilir. Eğer adetlerinizde anormallikler yaşıyorsanız, çölyak gibi sistemik nedenleri de göz önünde bulundurmak hayati önem taşır.
Vücudunuzun sesini dinleyin ve bir uzmandan destek almaktan çekinmeyin. Belki de sadece bir diyet değişikliği, hayat kalitenizi baştan sona değiştirecek ilk adım olabilir.
Schar markası sadece glutensiz ürünler üretmektedir. Güvenle glutensiz ürünleri indirimli olarak buradan alabilirsiniz.
İlişkili Kategoriler: Gluten, Gluten Alerjisi, Gluten İntoleransı, Glutensiz Ürünler
Kaynaklar
Thompson, C. M., & Glasgow, S. D. (2021). Menstrual irregularities and celiac disease: A systematic review. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, 34(2), 147–154.
Alzahrani, A. A., Alharbi, R. R., Alqahtani, M. A., et al. (2020). Celiac disease and reproductive health disorders: A review on the association and implications. Saudi Journal of Gastroenterology, 26(4), 177–183.
Lionetti, E., Catassi, C. (2019). The role of environmental factors in the development of celiac disease: What is new? Diseases, 7(1), 21.
Kale, M., & Swerdlow, A. (2022). Celiac disease and risk of reproductive health disorders: Evidence from population-based cohort studies. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 20(5), e1083–e1090.
Tersigni, C., Castellani, R., de Waure, C., Fattorossi, A., De Spirito, M., Gasbarrini, A., & Scambia, G. (2019). Celiac disease and reproductive disorders: Meta-analysis of epidemiologic associations and potential underlying mechanisms. Human Reproduction Update, 25(2), 245–261.
