Sağlık sektörü, insan hayatını doğrudan etkileyen en önemli alanlardan biri. Ancak bu kutsal meslek gruplarında çalışanların maruz kaldığı en büyük sorunlardan biri de mobbing, yani psikolojik tacizdir. Mobbing, iş yerinde sistematik şekilde uygulanan baskı, dışlama, aşağılama ve yıldırma gibi eylemlerle kişiyi işinden, motivasyonundan ve sağlığından eden bir durumdur. Ne yazık ki, sağlıkta mobbing oldukça yaygındır ve hem çalışanların ruhsal sağlığını hem de hasta bakım kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Sağlıkta Mobbing: Nedenleri ve Çözüm Önerileri

Sağlıkta Mobbing Neden Yaygın?

Yoğun Çalışma Koşulları ve Stres

Sağlık çalışanları, uzun çalışma saatleri, ağır mesai yükü ve insan hayatını doğrudan etkileyen kararlar alma zorunluluğu nedeniyle sürekli stres altındadır. Bu durum, iş yerinde gerilimi artırarak mobbingin ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir.

Hiyerarşik Yapı ve Otoriter Yönetim

Sağlık sektöründe otoriter bir yönetim anlayışı yaygındır. Üst düzey yöneticiler, doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık personeli arasında kesin sınırlar bulunur. Bu hiyerarşi içerisinde güç sahipleri, bazen bilerek bazen de farkında olmadan astlarına psikolojik baskı uygulayabilirler.

Kariyer Yarışı ve Rekabet

Sağlık sektöründe terfi ve kariyer fırsatları sınırlıdır. Bu nedenle çalışanlar arasında yoğun bir rekabet ortamı oluşabilir. Rekabetin sağlıksız hale gelmesi, çalışanların birbirine karşı mobbing uygulamasına sebep olabilir.

Ekip Çalışmasında İletişim Sorunları

Sağlık sektöründe ekip çalışması hayati öneme sahiptir. Ancak, iletişim kopuklukları, yanlış anlamalar ve kişisel çatışmalar, mobbingin doğmasına yol açabilir.

Cinsiyet Ayrımcılığı ve Ön Yargılar

Kadın sağlık çalışanları, erkek meslektaşlarına kıyasla daha fazla mobbinge maruz kalabilir. Özellikle kadınların yönetici pozisyonlarına yükselmesinin zor olduğu alanlarda, ayrımcılık ve psikolojik baskı daha sık görülmektedir.

Yeni Mezun ve Deneyimsiz Çalışanlara Baskı

Sağlık sektörüne yeni katılan genç çalışanlar, deneyimli meslektaşlarının baskısı altında kalabilir. “Biz de böyle öğrendik” düşüncesiyle yapılan sert tutumlar, mobbingin bir parçası olabilir.

Mobbing Nelere Yol Açar?

Mobbing, sadece bireyi değil, tüm sağlık sistemini olumsuz etkiler ve aşağıdaki sonuçlara yol açabilir.

Tükenmişlik Sendromu

Mobbinge maruz kalan kişiler, zamanla motivasyonlarını ve işlerine karşı ilgilerini kaybedebilirler.

Psikolojik ve Fiziksel Sağlık Sorunları

Sürekli stres, kaygı bozuklukları, depresyon, mide rahatsızlıkları ve baş ağrıları gibi sorunlara yol açabilir.

Hasta Güvenliğinin Tehlikeye Girmesi

Mobbinge uğrayan bir sağlık çalışanı, işine odaklanmakta zorlanabilir ve hata yapma riski artabilir.

İşten Ayrılmalar

Mobbing, çalışanların işten ayrılmasına yol açarak sağlık kuruluşlarında tecrübeli personel kaybına neden olabilir.

Mobbing ile Mücadelede Çözüm Önerileri

Mobbingin önüne geçmek için bireysel, kurumsal ve hukuki düzeyde önlemler alınmalıdır.

Bireysel Çözümler

Haklarınızı Bilin: İşyerinde psikolojik tacizle mücadelede en önemli adım, haklarınızı bilmektir. İş Kanunu’na ve sağlık sektöründeki etik kurallara hâkim olmak mobbingle mücadelede güçlü olmanızı sağlar.

Kendinizi İfade Edin: Mobbinge maruz kaldığınızı düşündüğünüzde, durumu açık ve net bir şekilde ifade edin. Karşınızdaki kişiye bu davranışın kabul edilemez olduğunu söylemek bazen sorunu çözebilir.

Destek Alın: Mobbingle tek başınıza mücadele etmek zor olabilir. Birlikte çalıştığınız kişilerden, sendikalardan veya psikolojik danışmanlardan destek alın.

Dokümantasyon Tutun: Yaşadığınız mobbing olaylarını tarihleriyle birlikte not alın. E-postalar, mesajlar veya tanık beyanları gibi kanıtlar toplayarak gerektiğinde yasal yollara başvurabilirsiniz.

Kurumsal Çözümler

Eğitim Programları: Sağlık kuruluşları, çalışanlarına mobbingin ne olduğunu, nasıl önlenebileceğini anlatan eğitimler düzenlemelidir.

Şikayet Mekanizmaları: Çalışanların mobbing durumlarını rahatça bildirebileceği şeffaf ve gizli bir şikayet mekanizması oluşturulmalıdır.

Destek Grupları: Mobbing mağdurlarına destek olabilecek psikolojik danışmanlık hizmetleri sunulmalıdır.

Adil Yönetim Anlayışı: Hiyerarşik düzenin baskıcı değil, destekleyici bir yapıda olması sağlanmalıdır.

Hukuki Çözümler

Yasal Haklardan Faydalanın: Türkiye’de İş Kanunu ve Borçlar Kanunu kapsamında mobbing mağdurları yasal yollarla haklarını arayabilirler. Çalışanlar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na veya CİMER’e şikayette bulunabilir.

Dava Açma Hakkı: Mobbinge uğrayan kişiler, gerekli delilleri topladıktan sonra hukuki yollara başvurabilir ve tazminat talep edebilirler.

Sağlıkta mobbing, hem çalışanların ruhsal sağlığını hem de hizmet kalitesini olumsuz etkileyen ciddi bir sorundur. Yoğun çalışma temposu, otoriter yönetim anlayışı ve iletişim sorunları, bu durumun yaygınlaşmasına neden olmaktadır. Ancak bireysel farkındalık, kurumsal destek mekanizmaları ve hukuki önlemler ile mobbingin önüne geçmek mümkündür. Sağlık çalışanlarının huzurlu ve güvenli bir iş ortamında çalışması, hem onların mutluluğunu hem de toplum sağlığını olumlu yönde etkileyecektir.

Mobbing ile mücadelede en önemli adım, sessiz kalmamaktır. Sağlık çalışanları, birbirlerine destek olmalı ve haklarını koruma konusunda bilinçlenmelidir.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

• Einarsen, S., Hoel, H., Zapf, D., & Cooper, C. L. (2020). Bullying and harassment in the workplace: Developments in theory, research, and practice. CRC Press.
• Namie, G., & Namie, R. (2018). The bully at work: What you can do to stop the hurt and reclaim your dignity on the job. Sourcebooks.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.