Günlük hayatın koşturmacasında çoğu zaman farkına bile varmadığımız ama bir o kadar da ciddi bir sağlık sorunu var: hipertansiyon, yani yüksek tansiyon. “Bende bir şey yok” diye düşünmek kolay ama gerçek şu ki, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre dünyada 30-79 yaş arasındaki 1,28 milyar insan bu rahatsızlıkla yaşıyor. Üstelik neredeyse yarısı bunun farkında bile değil!

Hipertansiyon Nedir?

Kısaca anlatmak gerekirse, hipertansiyon kan damarlarımızdaki basıncın normalden fazla yükselmesi demek. Genelde 140/90 mmHg gibi bir değerle karşılaşınca “yüksek tansiyon” diyebiliyoruz. Bu ölçümdeki ilk sayı (sistolik), kalbin kasıldığı andaki basıncı; ikinci sayı (diyastolik) ise kalbin gevşediği andaki basıncı gösteriyor.

Ama burada önemli bir nokta var: Tansiyon sadece bir kez yüksek çıktı diye hemen teşhis konmaz. Tansiyon ölçümünden önce en az 10 dakika dinlenmiş olmak, son saatlerde sigara içmemek, kahve tüketmemiş olmak çok önemli. Ayrıca ölçümleri birkaç gün boyunca düzenli olarak yapmak gerekir.

Tansiyon Yüksekse Ama Belirti Yoksa?

İşte burada işler karışıyor… Çünkü yüksek tansiyon her zaman kendini belli etmez. Hatta çoğu kişi hiçbir belirti yaşamadan yıllarca bu hastalıkla yaşayabilir. Ama bu “sessizlik”, tehlikenin geçtiği anlamına gelmez. Çünkü tansiyon yüksekse damarlara sürekli bir baskı uygulanır, bu da kalp, beyin, böbrek ve göz gibi organlara zarar verebilir.

Yine de Bazen Belirti Gösterenler Oluyor

Bazı insanlarda hipertansiyon belirtilerle kendini gösterebiliyor. Mesela;

• Şiddetli baş ağrıları
• Göğüs ağrısı
• Baş dönmesi
• Bulantı, kusma
• Nefes darlığı
• Kulak çınlaması
• Görme bulanıklığı
• Endişe hissi
• Burun kanaması
• Anormal kalp ritmi
• Dizlerde güçsüzlük
• Bacaklarda şişlik

Bu belirtilerden birkaçını yaşıyorsanız, hele ki tansiyonunuz da yüksekse, hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun.

Peki, Neden Yükseliyor Bu Tansiyon?

Hipertansiyonun hem değiştirilebilir hem de değiştirilemeyen risk faktörleri var.

Değiştirilebilir olanlar

• Çok tuzlu yemekler
• Doymuş ve trans yağlarca zengin beslenme
• Az sebze-meyve tüketimi
• Hareketsizlik
• Sigara ve alkol
• Fazla kilo
• Hava kirliliği

Değiştirilemeyenler ise

• Ailede hipertansiyon öyküsü
• 65 yaş üstü olmak
• Diyabet veya böbrek hastalığı gibi eşlik eden kronik hastalıklar

Hipertansiyondan Nasıl Korunuruz?

İyi haber şu ki, hipertansiyonun önlenmesi ve kontrol altına alınması tamamen mümkün! Şimdi size günlük hayatta uygulayabileceğiniz öneriler paylaşmak istiyorum.

• Bol bol sebze ve meyve tüketin.
• Masa başında uzun saatler oturmayın, hareket edin.
• Günde en az 30 dakika yürüyüş yapın.
• Kilonuzu sağlıklı aralıkta tutun.
• Sigara ve tütünden uzak durun.
• Alkol tüketimini sınırlayın.
• Tuz tüketimini günde 2 gramın altına düşürün.
• Gerekiyorsa ilaçlarınızı düzenli kullanın.
• Doktor kontrollerinizi aksatmayın.
• Stresinizi yönetin, gevşeme teknikleri deneyin.
• Temiz hava almaya çalışın, hava kirliliğine dikkat edin.
• Başka bir hastalığınız varsa, onun da takibini ihmal etmeyin.

Kontrol Altına Alınmazsa Ne Olur?

İşte asıl can alıcı nokta bu: Tedavi edilmeyen hipertansiyon, zamanla damar duvarlarında ciddi hasarlara yol açar. Damarlar genişleyebilir, sertleşebilir, hatta yırtılabilir. Bu da kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği gibi hayati tehlike taşıyan durumlara yol açabilir.

Eğer 40 yaş üstündeyseniz, yılda en az bir ya da iki kez tansiyonunuzu ölçtürmenizde fayda var. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır. Hipertansiyon, küçük bir ölçümle fark edilebilecek büyük bir sorundur.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır.

Kaynaklar

WHO(2024). Hypertension. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension Son Erişim Tarihi: 24 Ekim 2024.

Sîpan E.(2022). Nexweşiyên Sereke. Sîtav. Ankara.