Bu içerikle tıbbi kenevirin ne olduğunu, hangi hastalıklarda nasıl kullanıldığını ve yasal durumunu bilimsel bir bakışla öğreneceksiniz.

Kenevir denince çoğumuzun aklına hemen esrar ya da uyuşturucu madde gelir. Ancak son yıllarda bu algı hızla değişiyor. Çünkü kenevir bitkisi sadece “kafayı bulmak” için değil, aslında birçok tıbbi faydaya sahip olmasıyla da gündemde. Özellikle “tıbbi kenevir” ya da “medikal kenevir” olarak adlandırılan kullanımı, dünya genelinde milyonlarca insanın tedavi sürecinde destekleyici rol oynuyor.

Peki, tıbbi kenevir nedir?

Hangi hastalıklarda kullanılır?

Her yerde yasal mı?

Gelin birlikte bu konuyu irdeleyelim.

Tıbbi Kenevir Nedir?

Tıbbi kenevir; Cannabis sativa ya da Cannabis indica türlerinden elde edilen, içeriğindeki kannabinoid bileşiklerin (özellikle THC ve CBD) tedavi amaçlı kullanıldığı bir bitkisel üründür. Bu bitki, 100’den fazla kannabinoid adı verilen aktif bileşik içerir.

Bunlardan en bilineni;

• THC (delta-9-tetrahidrokanabinol): Psikoaktif etkilerden sorumlu maddedir. Yani “yüksek” hissettiren bileşiktir.

• CBD (kannabidiol): Psikoaktif değildir ama ağrı, anksiyete ve epilepsi gibi rahatsızlıklar üzerinde olumlu etkileri olabilir.

Tıbbi kenevir, genellikle bu bileşiklerin oranlarının ayarlandığı ve kontrollü bir şekilde üretildiği ürünlerle sağlanır. Yağ, kapsül, damla, buharlaştırıcı veya bazen gıda katkısı şeklinde kullanılabilir.

Tıbbi Kenevir Hangi Amaçlarla Kullanılır?

Tıbbi kenevir, modern tıpta tamamlayıcı ya da destekleyici tedavi olarak bazı alanlarda kullanılır. Ancak bu kullanım, her hastalıkta işe yarayacağı anlamına gelmez. Klinik araştırmaların desteklediği bazı temel alanlar şunlardır.

Kronik Ağrı

Tıbbi kenevir, özellikle nöropatik ağrı gibi geleneksel ilaçlara dirençli ağrı tiplerinde alternatif bir seçenek olarak kullanılır. Özellikle multipl skleroz, fibromiyalji, romatoid artrit gibi hastalıklarda semptom kontrolünde etkili olabilir.

Epilepsi

En çok bilinen kullanım alanlarından biri de çocukluk çağı epilepsileridir. Özellikle Dravet ve Lennox-Gastaut sendromları gibi ilaçlara dirençli epilepsi türlerinde CBD içeren kenevir türevlerinin nöbet sıklığını azaltabileceği gösterilmiştir.

Kanser ve Kemoterapi Yan Etkileri

Kemoterapiye bağlı mide bulantısı, kusma ve iştahsızlık gibi yan etkileri azaltmak için tıbbi kenevir kullanılabilir. Ayrıca bazı çalışmalar, kanser hücreleri üzerinde de potansiyel etkileri olabileceğini göstermektedir. Ancak bu konuda daha fazla araştırma gerekmektedir.

Anksiyete ve Uyku Bozuklukları

CBD içeren ürünlerin bazı bireylerde anksiyete belirtilerini hafiflettiği, uyku kalitesini artırabildiği gözlemlenmiştir. Ancak yüksek THC içeren ürünlerin tam tersi etki yapabileceği de unutulmamalıdır.

Multipl Skleroz (MS)

MS hastalarında kas spazmları ve sertliği azaltmada etkili olduğu gösterilmiştir. Özellikle THC-CBD kombinasyonu içeren sprey formundaki ürünler bu amaçla bazı ülkelerde ruhsatlı olarak kullanılmaktadır.

Tıbbi Kenevir Yasal mı?

Bu sorunun cevabı, yaşadığınız ülkeye göre değişir. Dünya genelinde tıbbi kenevirin yasal statüsü oldukça çeşitlidir. Genel bir çerçeve sunalım;

• Kanada, Almanya, İsrail, Hollanda, Avustralya gibi ülkelerde doktor reçetesi ile yasal olarak erişilebilir.

• ABD’de federal düzeyde hala yasa dışıdır ancak 30’dan fazla eyalette tıbbi kenevir yasaldır.

• Türkiye’de ise tıbbi kenevir sınırlı bir şekilde kullanılabilmektedir. 2016 yılında çıkan yönetmelikle birlikte bazı üniversite ve sağlık kurumlarına kenevir üretim izni verilmiş, ancak sadece Sativex gibi bazı ithal ürünlerin MS hastalığında kullanımı onaylanmıştır. Doktor reçetesi ve Bakanlık izni gereklidir.

Tıbbi ve Eğlence Amaçlı Kullanım Arasındaki Fark Nedir?

Bu ikisi çoğu zaman karıştırılır. Oysa aralarında önemli farklar vardır.

Tıbbi Kenevirin Yan Etkileri Var mı?

Evet. Her tıbbi üründe olduğu gibi kenevirde de yan etkiler olabilir. En yaygın görülenler;

• Sersemlik, baş dönmesi

• Ağız kuruluğu

• Konsantrasyon zorluğu

• Kalp atışında hızlanma

• Anksiyete (yüksek THC dozlarında)

• Uzun vadede bağımlılık riski (özellikle THC içeriği yüksek ürünlerde)

Bu nedenle mutlaka doktor gözetiminde ve kontrollü dozlarda kullanılmalıdır.

Tıbbi Kenevir İçin Bilim Ne Diyor?

Tıbbi kenevir üzerine yapılan çalışmalar giderek artıyor. Özellikle CBD’nin antiepileptik, anksiyolitik ve antienflamatuvar etkileri üzerine umut verici sonuçlar bulunuyor. Ancak uzmanlar, henüz bu alanda yeterince büyük ölçekli ve uzun vadeli çalışmanın olmadığını, dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.

Tıbbi kenevir, bazı hastalıklar için ciddi bir umut olabilir. Ancak bu, onun her derde deva bir mucize olduğu anlamına gelmez. Bilimsel kanıtlarla desteklenen, kontrollü, hekim denetiminde yapılan kullanımlar dışına çıkmamak gerekir. Özellikle kendi başına internetten alınan “CBD yağı” gibi ürünlerin kalitesi ve içeriği şüpheli olabilir.

Unutulmamalı ki her doğal olan zararsız değildir. Kenevir bitkisi binlerce yıllık bir geçmişe sahip olsa da modern tıpta yeri, bilimsel kanıtlarla şekillenmek zorundadır.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (2017). The health effects of cannabis and cannabinoids: The current state of evidence and recommendations for research. National Academies Press. https://doi.org/10.17226/24625

Devinsky, O., Cross, J. H., Laux, L., Marsh, E., Miller, I., Nabbout, R., … & Friedman, D. (2017). Trial of cannabidiol for drug-resistant seizures in the Dravet syndrome. New England Journal of Medicine, 376(21), 2011-2020. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1611618

Pertwee, R. G. (2008). The diverse CB1 and CB2 receptor pharmacology of three plant cannabinoids: Δ9‐tetrahydrocannabinol, cannabidiol and Δ9‐tetrahydrocannabivarin. British journal of pharmacology, 153(2), 199-215. https://doi.org/10.1038/sj.bjp.0707442

Bhattacharyya, S., Morrison, P. D., Fusar-Poli, P., Martin-Santos, R., Borgwardt, S., Winton-Brown, T., … & Kapur, S. (2010). Opposite effects of Δ-9-tetrahydrocannabinol and cannabidiol on human brain function and psychopathology. Neuropsychopharmacology, 35(3), 764-774. https://doi.org/10.1038/npp.2009.184

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. (2016). Kenevir Yetiştiriciliği ve Kontrolü Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/09/20160929-6.htm