Bu içerikle, yoga ve meditasyonun DEHB veya otizm tanılı çocuklara sahip ebeveynlerin stres ve kaygı düzeylerini nasıl azalttığını öğreneceksiniz.

Özel gereksinimli bir çocuğa ebeveynlik yapmak, kelimenin tam anlamıyla her yönüyle güçlü olmayı gerektirir. Bir yanda çocuğun fiziksel, zihinsel ve duygusal ihtiyaçları…

Diğer yanda kendi tükenmişliğiniz, kaygınız, belki de zaman zaman hissettiğiniz suçluluk ya da çaresizlik. Özellikle DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) ya da OSB (Otizm Spektrum Bozukluğu) tanılı çocukların bakım süreçleri, ebeveynler ve bakım verenler için sadece fiziksel değil, aynı zamanda ciddi bir psikolojik yük oluşturur.

Tam da bu noktada devreye giren sade ama etkili iki uygulama var: Yoga ve meditasyon.

Peki, bu kadim ve farkındalık temelli uygulamalar, sadece kişisel rahatlama aracı mı?

Yoksa ebeveynlik yolculuğunda da bir destek mi sunuyor?

Gelin, bilimsel araştırmalar ışığında birlikte bakalım.

DEHB ve Otizmli Çocukların Ebeveynleri İçin Yoga ve Meditasyon Rehberi

DEHB’li Çocukların Ebeveynlerinde Yoga ve Meditasyonun Etkisi

DEHB tanısı almış çocukların davranışları genellikle dikkat dağınıklığı, yerinde duramama ve ani tepkilerle karakterizedir. Bu durum zamanla ebeveynlerde hem fiziksel hem de duygusal olarak tükenmeye, sabır eşiğinin düşmesine ve stresin kronikleşmesine yol açabilir.

Harrison ve arkadaşlarının (2004) yaptığı bir çalışmada, DEHB tanısı almış çocukların ebeveynlerine yoga ve meditasyon uygulamaları sunulmuş. Araştırma sonuçları oldukça dikkat çekici.

• Ebeveynlerin stres düzeylerinde belirgin bir azalma kaydedilmiş.

• Aynı zamanda çocuklarının zorlayıcı davranışlarıyla daha bilinçli başa çıkma becerilerinde gelişme gözlemlenmiş.

Yani yoga ve meditasyon sadece “iyi hissettiren” değil, ebeveynlik becerilerini de doğrudan etkileyen güçlü uygulamalar.

Otizm Olan Çocukların Bakım Verenlerinde Farkındalık Uygulamalarının Rolü

Otizmli çocukların bakımı, zaman, sabır ve yüksek duygusal farkındalık gerektirir. Ancak bu yoğunluk, özellikle annenin ya da bakım verenin ruhsal sağlığında yıpranmalara yol açabilir. Sürekli tetikte olmak, öngörülemeyen kriz anlarını yönetmek, toplumun yeterince anlayışlı olmayışı… Bunların hepsi birleştiğinde stres birikmeye başlar.

Ketcheson ve arkadaşlarının (2022) yaptığı bir araştırmada, OSB’li çocuklara bakım veren ebeveynler 12 hafta boyunca yoga ve mindfulness temelli bir programa dahil ediliyor. Sonuçlar gerçekten umut verici:

• Stres düzeylerinde %25’lik bir azalma

• Depresyon ve anksiyete düzeylerinde %49’luk düşüş

Bu sadece kişinin kendini daha iyi hissetmesi anlamına gelmiyor. Aynı zamanda çocuğa sunulan duygusal ortamın da güçlenmesi, iletişimin iyileşmesi ve ev içi denge açısından oldukça önemli.

Yoga ve Meditasyon Ebeveynlikte Neden Etkilidir?

Yoga ve meditasyonun etkisi tek boyutlu değildir. Bu uygulamalar;

• Beden-zihin bütünlüğünü destekler.

• Stres hormonları olan kortizol ve adrenalin düzeylerini düşürür.

• Parasempatik sinir sistemini aktive ederek rahatlamayı destekler.

• Duygusal regülasyon becerilerini güçlendirir.

• Kişinin içsel farkındalığını artırarak tepki yerine bilinçli yanıt vermesini sağlar.

Özellikle özel çocuklara sahip ebeveynler için bu beceriler büyük bir fark yaratır. Çünkü günlük hayatta sürekli olarak sınanan sabır, anlayış ve öngörü becerileri, yoga ve meditasyonla daha da güçlenir.

Bu Uygulamalar Sadece Ebeveyni mi Etkiler?

Hayır. Ebeveynin ya da bakım verenin ruhsal durumu, çocuğun genel ruh hali ve davranışlarını doğrudan etkiler. Stresli, yorgun, tükenmiş bir ebeveyn; farkında olmadan daha tahammülsüz olabilir. Öte yandan, zihinsel olarak dengede kalan, kendine şefkat gösterebilen bir bakım veren, çocuğa da bu şefkati aktarabilir.

Yoga ve meditasyon, işte bu içsel dengeyi yeniden kurmaya yardımcı olur. Hatta birçok çalışmada, bu uygulamaların aile içi iletişimi güçlendirdiği, çocuğun daha olumlu tepkiler verdiği ve bağ kurmanın kolaylaştığı belirtilmiştir.

Nasıl Başlanabilir?

Yoga ve meditasyon başlamak için özel bir yetenek ya da ön bilgi gerektirmez. Küçük adımlarla, sade pratiklerle başlanabilir.

• 5 dakikalık bilinçli nefes egzersizleri

• Youtube üzerinden rehberli kısa yoga videoları

• Ebeveynler için özel hazırlanmış mindfulness uygulamaları

• Online destek grupları veya atölyeler

Buradaki anahtar, düzenli ve şefkatli bir şekilde pratiği sürdürmek. Unutmayın, bu bir “mükemmel yapma” değil, “kendinle yeniden bağ kurma” yolculuğudur.

DEHB’li ya da OSB’li bir çocuğa ebeveynlik yapmak, olağanüstü bir güç ve özveri gerektirir. Bu süreçte kendi ihtiyaçlarınızı, duygularınızı ve ruh halinizi göz ardı etmeniz çok kolaydır. Ancak bu ihmalin bedeli sadece size değil, çocuğunuza da yansıyabilir.

Bilimsel çalışmalar gösteriyor ki; yoga ve meditasyon gibi farkındalık temelli uygulamalar, sadece kişisel rahatlama sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda ebeveynlik stresini azaltıyor, duygusal dayanıklılığı artırıyor ve çocukla daha sağlıklı bir ilişki kurulmasına yardımcı oluyor.

Bir mat, birkaç derin nefes ve biraz zaman…

Belki de ebeveynlik yolculuğunuzda ihtiyaç duyduğunuz “ara durak” tam burada saklıdır.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

• Harrison, L. J., Manocha, R., & Rubia, K. (2004). Sahaja yoga meditation as a mental silence-oriented compared to a breath-based approach in reducing stress for parents of children with ADHD. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 9(4), 479–497.

• Ketcheson, L., Hauck, J., & Brodhead, M. T. (2022). Yoga and mindfulness intervention for caregivers of children with autism spectrum disorder: A pilot study. Journal of Autism and Developmental Disorders, 52, 1256–1270.