Hayatın hızı her geçen gün biraz daha artarken; stres, kaygı ve zihinsel yorgunluk modern insanın en büyük ortak derdi haline geldi. Kalabalıklar arasında yalnız hissetmek, zihnin bir türlü susmaması, “bir şeyler eksik” hissi…

Bunların hepsi, içsel denge arayışının göstergesi olabilir. Tam bu noktada yoga, sadece esnek bir beden değil, daha huzurlu bir zihin için de güçlü bir araç olarak öne çıkıyor.

Peki ama gerçekten yoga insan psikolojisini nasıl etkiliyor?

Bilimsel verilerle desteklediğim bu yazımda, yoganın zihinsel sağlık üzerindeki etkilerini paylaşacağım.

Yoganın İnsan Psikolojisine Etkileri Nelerdir?

Yoga zihinsel sağlığa nasıl katkı sağlar?

Yoganın psikolojik etkileri yalnızca “iyi hissettirme” ile sınırlı değildir. Son 20 yılda yapılan çok sayıda bilimsel çalışma, yoganın beyin kimyasından duygusal tepkilere, sinir sistemi regülasyonundan stres hormonlarına kadar birçok alanda doğrudan etkili olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle yapılan bazı araştırmalar, yoga uygulamalarının toplum sağlığına olan katkısını somut biçimde göstermektedir.

Yoga içsel dinginliği nasıl destekler?

Yoga uygulamalarında beden, nefes ve zihin bir bütün olarak çalışır. Bu bütünsel yaklaşım sayesinde sinir sistemi dengeye gelir.

• Nefes teknikleri (pranayama), bilinçli olarak yavaşlatıldığında parasempatik sinir sistemini aktif hale getirir.

• Serotonin, dopamin ve melatonin gibi mutlulukla ilişkilendirilen nörotransmitterlerin düzeyi artar.

• Aynı zamanda stres hormonu olan kortizol düzeylerinde azalma gözlemlenir.

Bir başka deyişle, yoga sırasında beynin ödül ve rahatlama merkezleri aktif hale gelir. Bu da günlük yaşamda daha huzurlu, daha sakin ve daha odaklı bir ruh hali sağlar.

Duygusal istikrar yoga ile sağlanabilir mi?

Evet, sağlanabilir. Özellikle düzenli yoga yapan bireylerde;

• Anlık öfke tepkileri azalır.

• Duygusal dalgalanmalar daha kontrollü hale gelir.

• Karar verme ve stres yönetimi becerileri güçlenir.

Bunun temel nedeni, yoga sayesinde amigdala gibi duygusal hafızayla ilişkili beyin bölgelerinin daha dengeli çalışmasıdır.
Klinik psikoloji alanında yapılan birçok çalışma, haftada en az 3 gün 30 dakikalık yoga uygulamasının, duygusal düzenlemeyi olumlu etkilediğini gösteriyor.

Yoga olumsuz duygularla başa çıkmaya nasıl yardımcı olur?

Yoganın insan psikolojisi üzerindeki etkilerini araştıran meta-analizlerde, özellikle kaygı, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi durumlarda olumlu etkiler bulundu.

Yoganın;

• Gerginliği azalttığı,

• Uyku kalitesini artırdığı,

• Anksiyete belirtilerini hafiflettiği rapor edilmiştir.

Örneğin, haftada 2 gün yoga yapan bireylerin %68’inde genel ruh halinin pozitif yönde değiştiği ve yaşam doyumunun arttığı belirtilmiştir.

Yoga sinir sistemini nasıl düzenler?

Yoga, sinir sisteminin iki temel bileşeni olan sempatik (savaş-kaç) ve parasempatik (dinlen-sindir) sistemler arasında denge kurar.

Bu denge sayesinde;

• Kalp atış hızı normale döner.

• Kan basıncı düşer.

• Sindirim sistemi rahatlar.

• Uyku düzeni iyileşir.

Özellikle yin yoga ve restoratif yoga gibi yavaş tempolu uygulamalar, parasempatik aktiviteyi artırarak bedeni ve zihni “gevşeme” moduna geçirir. Bu durum, depresyon ve kronik yorgunluk gibi psikolojik sorunlarda önemli bir destekleyici rol oynar.

Yoga yapmak psikolojik dayanıklılığı artırır mı?

Evet. Psikolojik dayanıklılık (resilience), zorlayıcı yaşam olaylarına rağmen bireyin toparlanabilme kapasitesidir. Yoga, hem fiziksel hem de zihinsel esnekliği aynı anda geliştirerek bu kapasiteyi güçlendirir.
Yogadaki uzun süreli duruşlar (asana), zihinsel odaklanmayı geliştirirken, zorlayıcı anlarda bile nefesi kontrol etmeyi öğretir. Bu da günlük hayatın stresli anlarında “anda kalma” becerisi kazandırır.

Literatürde yer alan bir analizde, 6 haftalık yoga programına katılan bireylerin %72’sinde kriz durumlarında daha az panik, daha fazla içsel kontrol hissi raporlanmıştır.

Yoga zihinsel sağlıkta medikal destek yerine geçebilir mi?

Hayır, yoga tek başına bir tedavi yöntemi değildir. Ancak;

• Klinik tedavilere tamamlayıcı olarak,

• İlaç dozlarını azaltma,

• Terapötik süreci destekleme,

• Yaşam kalitesini artırma

amaçlı kullanılabilir. Psikiyatristler ve psikologlar tarafından giderek daha fazla önerilen bir yöntem haline gelmiştir. Özellikle yoga, halk sağlığını destekleyen yaşam tarzı yaklaşımları arasında gösterilmektedir.

Ruhunuzu dinlendirmek için yoga bir başlangıç olabilir mi?

Yoga, sadece bedeninizi esnetmekten fazlasını vaat eder. Zihninizi susturmak, duygularınızı düzenlemek ve kendinizle barış içinde yaşamak için bir araçtır. Bilimsel olarak da kanıtlandığı üzere, düzenli yoga uygulamaları psikolojik iyilik halini artırır, duygusal dengeyi destekler ve içsel dinginlik kazandırır.

Eğer siz de zihinsel olarak yorgun, ruhsal olarak dağınık hissediyorsanız, yoga ile tanışmanın tam zamanı olabilir. Haftada sadece birkaç seansla başlayarak beden-zihin-ruh üçlüsünü dengelemeye başlayabilirsiniz.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır. 

Kaynaklar

Bhargav, M. D. & Thakkar, G. J. (2023). A review on yoga usefulness to reducing anxiety, stress and depression. Dogo Rangsang Res J, 13(3), 113-7.

Wheeler, E. A., Santoro, A. N., & Bembenek, A. F. (2019). Separating the “limbs” of yoga: Limited effects on stress and mood. Journal of religion and health, 58, 2277-2287.

Büssing, A., Michalsen, A., Khalsa, S. B. S., Telles, S., & Sherman, K. J. (2012). Effects of yoga on mental and physical health: a short summary of reviews. Evidence‐Based Complementary and Alternative Medicine, 2012(1), 165410.

Yoginiye Soru Sor

Yoga ile ilgili merak ettiklerinizi sorun.

SIMBIANS SPACEİZMİR

Nurcan Öğüt

İletişim Bilgisine Erişin