Cinsellik, sadece gençlere ait bir kavram değildir. İnsan yaşamının her döneminde olduğu gibi yaşlılıkta da fiziksel, zihinsel ve duygusal bir ihtiyaç olarak varlığını sürdürür. Ancak toplumda hâlâ yaygın olan yanlış bir inanç, yaşlılıkla birlikte cinselliğin sona erdiğini düşünmektir. Bu önyargı, yaşlı bireylerin cinsel sağlıklarını ihmal etmelerine, hatta sorunlarını dile getirmekten utanmalarına neden olabilir.

Oysa yaşla birlikte cinsel istek tamamen ortadan kalkmaz; sadece şekil değiştirir. Ve her bireyin, yaşı ne olursa olsun, sağlıklı ve güvenli bir cinsel yaşam sürdürmeye hakkı vardır. İşte tam da bu nedenle, yaşlılık döneminde cinsel sağlığı korumaya yönelik öneriler ve bu konuda bilinçli yaklaşım büyük önem taşır.

Yaşlılar İçin Uygulanabilir Cinsel Sağlık Önerileri

Cinsel Sağlık, Genel Sağlığın Ayrılmaz Bir Parçasıdır

Cinsel sağlık, genel sağlığın bir uzantısıdır. Yani bir bireyin ruhsal, fiziksel ve zihinsel iyilik hali ne kadar güçlüyse, cinsel yaşamı da o kadar tatmin edici olabilir. Bu noktada hem bireyin kendi farkındalığı hem de toplumun, özellikle de sağlık çalışanlarının yaşlı bireylere yönelik bakış açısı belirleyici bir rol oynar.

Ne yazık ki yaşlı bireylerin cinsel sağlıkları sıklıkla göz ardı edilmekte, hatta tabu haline getirilmektedir. Oysa bu yaklaşım, hem bireysel sağlık hem de toplum sağlığı açısından sakıncalıdır.

Yaşlılıkta Cinsel Sağlığı Korumaya Yönelik Öneriler

Yaşlı bireylerin sağlıklı bir cinsel yaşam sürdürebilmeleri için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde çeşitli adımlar atılmalıdır. Bu konuda dikkat edilmesi gereken bazı temel noktaları paylaşalım.

Sağlıklı Beslenme

Cinselliğin sürekliliğinde hormon dengesi, dolaşım sistemi sağlığı ve enerji düzeyi oldukça önemlidir. Sebze, meyve, tam tahıllar ve sağlıklı yağlar açısından zengin bir beslenme düzeni cinsel sağlığı olumlu etkiler.

Düzenli Fiziksel Egzersiz

Yürüyüş, yüzme, yoga veya hafif kas güçlendirme egzersizleri; kan akışını düzenler, enerjiyi artırır ve depresyonu önler. Tüm bu etkiler dolaylı olarak cinsel işlevleri de destekler.

Alkol, Sigara ve Madde Kullanımından Kaçınma

Bu tür alışkanlıklar, hem erkeklerde hem kadınlarda cinsel işlev bozukluklarına neden olabilir. Özellikle alkol, dolaşımı yavaşlatır ve cinsel isteği olumsuz etkileyebilir.

Düzenli Sağlık Taramaları

Prostat kontrolü, menopoz sonrası hormon değerlendirmesi, kalp-damar ve diyabet taramaları; yaşlı bireylerde cinsel sağlığı etkileyebilecek durumların erken teşhisini sağlar.

Sağlık Profesyonellerinin Bilinçlenmesi

Hekimler, hemşireler, psikologlar ve gerontologlar yaşlı bireylerin cinsel sağlık taleplerine karşı duyarlı, sabırlı ve yargılamayan bir tutum içinde olmalıdır. Cinsellik hakkında konuşmak hâlâ birçok yaşlı için zor bir konu olduğundan, destekleyici bir yaklaşım çok değerlidir.

Yaşlılara Cinsellik Hakkında Nasıl Destek Olunmalı?

Yaşlı bireyler çoğu zaman kendilerini ifade edemedikleri, yargılandıklarını düşündükleri veya yeterince önemsenmedikleri için cinsellikle ilgili sorunlarını gizleme eğilimindedirler. Bu durum, hem fiziksel hem de psikolojik rahatsızlıkların ilerlemesine neden olabilir.

Bu nedenle yaşlılarla yapılacak her türlü bilgilendirme ya da iletişimde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır.

• Anlaşılır ve sade bir dil kullanılmalı
• Yargılayıcı olmayan bir tutum sergilenmeli
• Mahremiyetlerine saygı gösterilmeli
• Kendi kültürel değerleri ve yaşam biçimleri dikkate alınmalı
• Gerekirse uzman desteği (doktor, psikolog, danışman) sağlanmalı

Unutulmamalıdır ki, yaşlılıkta cinselliği konuşmak; sadece bir tabu yıkmak değil, aynı zamanda bireyin yaşam kalitesini artırmaktır.

Cinsel Sağlık Eğitimleri Neden Önemli?

Cinsel sağlık eğitimi yalnızca gençlere değil, yaşlı bireylere de yönelik olmalıdır. Bu eğitimlerin amacı yalnızca bilgi vermek değil, aynı zamanda yanlış inançlarla mücadele etmek ve bireyin bedenini tanımasına yardımcı olmaktır.

Yaşlı bireylerin cinsellik konusunda bilgi sahibi olması, yaşadıkları sorunları anlamlandırmalarına ve çözüm yollarını keşfetmelerine katkı sağlar. Eğitimler sayesinde; “Benim yaşım geçti”, “Buna hakkım yok” gibi yıkıcı düşünceler yerini daha sağlıklı ve gerçekçi bakış açılarına bırakabilir.

Yaşlanmak hayatın doğal bir parçasıdır. Ancak bu süreçte bedensel ve duygusal ihtiyaçlar da devam eder. Cinsellik, yalnızca gençlik dönemine ait bir deneyim değildir. Her yaştan bireyin sevgiye, şefkate, yakınlığa ve cinsel hazza ihtiyacı vardır.

Yaşınız ne olursa olsun, cinsel sağlığınız için yardım almaktan, bilgi edinmekten ya da doktorunuza danışmaktan çekinmeyin.

Simbians Platformu ile doğru ve güncel sağlık bilgisinin erişilebilir olmasını sağlıyoruz. Tüm içerikler sadece sağlık profesyonelleri ve tıbbi yazarlar tarafından hazırlanmaktadır.

Kaynaklar

Temizkan Sekizler, E., & Ünsal Atan, Ş. (2023). Yaşlılık ve Cinsel Sağlık. Geriatrik Bilimler Dergisi, 6(1), 52-59.