Bu içerikle akne belirtilerinin neler olduğunu, cildinizde hangi sinyallerin dikkate alınması gerektiğini, sivilce türlerini nasıl ayırt edebileceğinizi ve Türkiye’deki güncel araştırmalara göre en sık görülen akne bulgularını öğreneceksiniz.
Sivilce mi bu? Yoksa daha mı ciddi?
Bazen aynaya baktığımızda yüzümüzde çıkan o kızarıklıkları ya da minik kabarıklıkları anlamlandıramayız. “Geçer nasılsa” deriz. Ama geçmeyebilir. Hele ki her geçen gün biraz daha artıyor, ağrıyor ve can sıkıyorsa…
Bu içerikte, aknenin hangi belirtilerle kendini gösterdiğini, hangi tür sivilcelerin daha ciddi olduğunu ve Türkiye’de yapılan araştırmalarda en sık karşılaşılan bulguları birlikte konuşacağız.
Çünkü bu sadece estetik bir mesele değil; çoğu zaman özgüvenimizi, ruh halimizi ve sosyal hayatımızı da etkileyen bir süreç.
Akne Belirtileri Nelerdir?
Siyah Noktalar ve Beyaz Noktalar: İlk Sinyaller
Hepimizin dönem dönem burnunda ya da çenesinde fark ettiği o minik siyah noktalar…
İşte onlar aslında aknenin erken belirtilerinden. Siyah nokta dediğimiz şey, gözeneklerin tıkanıp hava ile temas ederek oksitlenmesinden oluşuyor. Beyaz noktalar da aynı şekilde gözeneklerin tıkanmasıyla ama kapalı kalmasıyla ortaya çıkıyor. Her ikisi de “komedon” olarak geçiyor.
Kendini çok belli etmeyen bu noktalar zamanla iltihaplanıp büyüyebilir. Yani “önemli değil” deyip geçtiğimiz o minik noktalar, aknenin habercisi olabilir.
Papüller: Ciltte Beliren Kızarıklıklar
Komedonlar zamanla iltihaplanırsa, cildin yüzeyinde kırmızı ve sert kabarcıklar oluşur. Bunlara papül deniyor. Özellikle yüze dokunduğunuzda hassasiyet, bazen de ağrı hissedebilirsiniz. Pürüzlü bir cilt yapısı, makyajın tutmaması ya da kaşınan bölgeler genellikle papül belirtileridir.
Ve evet, papüller bazen sosyal hayatı da etkiler. Çünkü fark edilir. Hele bir de birden fazla olursa…
Hani o “en olmadık zamanlarda çıkan sivilceler” var ya — genelde işte bu türden olur.
Püstüller: O Minik Beyaz Uçlular
Bu da en sık görülenlerden biri. Papülün üstü irinle dolarsa, sivilce tam anlamıyla püstüle dönüşür. Yani uç kısmı beyaz olan, bastığınızda içinden sıvı gelen iltihaplı sivilceler…
Dokunmamak gerekir ama hangimiz bazen dayanabiliyoruz ki?
Oysa patlatıldığında yayılma, iz bırakma ve iltihap artışı kaçınılmaz hale gelebiliyor. Türkiye’de yapılan araştırmalara göre, özellikle gençlerde bu tür sivilceler oldukça yaygın. Ergenlerde en çok püstül tipi akne görülüyor ve çoğu zaman geç müdahale edildiğinde ciltte iz bırakabiliyor.
Nodüller ve Kistler: Cilt Altında Gizli Düşmanlar
Yüzünüzde, çenenizde ya da sırtınızda bir anda çıkan, kocaman, sert ve acı veren sivilceler oldu mu?
İşte onlar nodül olabilir. Daha da büyükleri ise kist…
Cilt altında derin dokularda oluşur, dışarıdan şiş ve kızarık görünürler ama çoğu zaman içleri irin doludur.
Bu tür akne genellikle kendiliğinden geçmez. Ağrılıdır, dokununca can yakar ve maalesef iz bırakma riski yüksektir. Türkiye’deki bazı akne üzerine yapılan çalışmalarda, ergenlerin %20’sinde kistik akneye rastlandığı ve bu kişilerin %25’inde iz oluştuğu belirtiliyor.
Bu noktada yapılacak en iyi şey, kendi başınıza müdahale etmek yerine bir dermatologdan yardım almak. Çünkü bu artık “sivilce” değil; iltihaplı bir cilt hastalığıdır.
Yağlı ve Parlak Bir Cilt: Cilt Tipiniz Sinyal Veriyor Olabilir
Eğer sürekli olarak yüzünüzde parlaklık hissediyor, makyajın tutmadığından ya da gün içinde yüzünüzün “yağlandığından” şikâyet ediyorsanız — bu da aknenin eşlik ettiği bir diğer belirti olabilir.
Yağlı cilt tipi, sebum (yağ) üretiminin fazlalığıyla ilişkilidir ve tıkanmış gözeneklerle birlikte sivilceye zemin hazırlar. Yani cildinizin verdiği bu sinyalleri hafife almamakta fayda var.
İzler, Lekeler ve Ton Eşitsizliği
Sivilceler geçse bile, ardından kalan kahverengi lekeler ya da ciltteki çukurluklar can sıkıcı olabilir. Özellikle cilt tonu koyu olan bireylerde bu lekeler daha belirgin kalabilir. “Geçer” diye beklediğimiz bu lekeler, bazen aylarca kalabiliyor.
Birçok kişi için izler sivilcenin kendisinden daha moral bozucu olabiliyor. O yüzden erken müdahale çok önemli. Ciltteki hasarı azaltmak, ileride bu lekelerin oluşmasını önlemek için tedaviye başlamakta geç kalmamalı.
Ciltte Gerginlik, Hassasiyet ve Ağrı
Sadece görünüm değil, his de önemlidir. Özellikle nodül ve kistik tip sivilceler cildi gerginleştirir, bastırıldığında acı verir. Hatta yüz kaslarını hareket ettirirken bile ağrı hissedilebilir.
Bazı insanlar için bu o kadar rahatsız edici olabilir ki gece uyuyamaz, yüzüstü yatamaz hale gelir. Bu da günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Psikolojik Etkiler: Aynaya Bakmak İstememek
Aknenin belki de en görünmeyen ama en derin iz bırakan belirtisi psikolojiktir. Aynaya bakmak istememek, insanlarla yüz yüze gelmekten kaçınmak, sosyal hayattan uzaklaşmak…
Türkiye’de yapılan bazı çalışmalar, özellikle kadınların akne nedeniyle özsaygılarının azaldığını ve depresyon belirtilerinin daha sık görüldüğünü ortaya koyuyor.
Bu yüzden, akne sadece bir cilt sorunu değildir. Ruh halimizi, ilişkilerimizi, özgüvenimizi etkileyen çok katmanlı bir süreçtir.
Cildinizde fark ettiğiniz her şey aslında size bir şey anlatmaya çalışıyor. “Sivilce geçer” diye geçiştirmek bazen geç kalmak anlamına gelebilir. O yüzden belirtileri tanımak ve gerektiğinde destek almak çok kıymetli.
Ve unutmayın…
Her cilt farklıdır. Sizin yolunuz da size özeldir.
Eczacıbaşı Evital, online psikolojik ve beslenme danışmanlarından ve sağlık profesyonellerinden randevu almanızı sağlar. Hizmetlere indirimli olarak buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar
Gül, U., Kiliç, A., & Gönül, M. (2012). Adölesanlarda akne vulgaris prevalansı ve etki eden faktörler. Türk Pediatri Arşivi, 47(1), 13-16.
Yıldız, S., & Demirtaş, B. (2022). Akne vulgarisli hastaların yaşam kalitesi: DLQI ölçeği ile değerlendirme. Turkderm-Türk Klinik Dermatoloji Dergisi, 56(1), 1-6.
Alçiçek, Z., & Bilgili, M. (2016). Akne vulgarisli bireylerin yaşam kalitesi ve depresyon düzeyleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(2), 103-110.
Çelik, N., Kara, H., & Başak, S. (2019). Üniversite öğrencilerinde akne şiddeti ve etkileyen faktörler. Dermatoloji Bülteni, 41(1), 23-29.
