Aynaya baktığınızda cildinizde yeniden beliren sivilcelerle karşılaşmak can sıkıcı olabilir. Hele ki elinizden gelen her şeyi yapmanıza rağmen bu sorun bir türlü geçmiyorsa…
Peki ya sorun, tabağınızdaki gıdalarda olabilir mi?
Son yıllarda bilim insanları, akne ile beslenme arasındaki ilişkiyi daha yakından inceliyor. Giderek artan sayıda çalışma, yediğimiz gıdaların cilt sağlığı üzerinde düşündüğümüzden çok daha büyük bir etkisi olduğunu gösteriyor. Özellikle bazı yiyeceklerin sivilce oluşumunu tetiklediği, bazı gıdaların ise iyileşmeye yardımcı olduğu kanıtlanmış durumda.
Tam da bu yazıda, aknesi olan kişilerin hangi besinlerden kaçınması gerektiğini, hangi gıdaları daha çok tüketmesi gerektiğini, nedenleriyle birlikte açıklıyoruz. Bilimsel araştırmalara dayalı bu rehber, yalnızca “ne yememeliyim?” sorusuna değil, “cildimi nasıl destekleyebilirim?” sorularına da yanıt veriyor.
Sağlıklı bir cilt için mutfağınızda neleri değiştirmeniz gerektiğini öğrenmek istiyorsanız okumaya devam edin…
Akne ve Beslenme Arasındaki Bağlantı Gerçek mi?
Evet!
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, akne (sivilce) oluşumunda beslenmenin düşündüğümüzden çok daha önemli bir rol oynayabileceğini gösteriyor. Cilt sağlığı yalnızca kozmetik ürünlerle değil, içeriden de desteklenmeli. Akne vulgaris olarak bilinen yaygın sivilce türü; genetik yatkınlık, hormonal değişiklikler, stres, çevresel faktörler ve beslenme şekliyle doğrudan ilişkili olabilir.
Aknesi Olanların Kaçınması Gereken Gıdalar
Yüksek Glisemik İndeksli (GI) Gıdalar
Beyaz ekmek, pirinç, patates, kek, tatlılar gibi yüksek glisemik indeksli gıdalar kan şekerini hızla yükselterek insülin ve IGF-1 hormonlarını artırır. Bu hormonlar, yağ bezlerini uyararak sebum üretimini ve inflamasyonu artırır, bu da sivilceye davetiye çıkarır.
Süt ve Süt Ürünleri
Özellikle yağsız süt ürünleri, içeriğinde bulunan hormonlar nedeniyle akne gelişimini artırabilir. Bazı çalışmalarda, süt ürünlerinin özellikle gençlerde sivilce oluşumunu tetikleyebileceği gösterilmiştir. Peynir, dondurma ve yoğurt gibi ürünler bazı bireylerde sivilceleri artırabilir.
Şekerli ve İşlenmiş Gıdalar
Hazır kekler, şekerli kahvaltılık gevrekler, paketli atıştırmalıklar… Hepsi vücuttaki inflamasyonu artırabilir ve cildin yağ dengesini bozabilir. Ayrıca bu gıdalar bağırsak florasını da olumsuz etkileyerek cilt bariyerini zayıflatabilir.
Fast-Food ve İşlenmiş Etler
Hamburger, sosis, sucuk gibi işlenmiş ve yağ oranı yüksek gıdalar; doymuş yağlar ve katkı maddeleri nedeniyle akne oluşumunu tetikleyebilir. Ayrıca bu tür gıdalarda omega-6 yağ asitleri fazla, omega-3 ise düşüktür. Bu dengesizlik inflamasyonu körükler.
Çikolata (özellikle sütlü olanlar)
Çikolatanın tek başına suçlu olduğu kesin değil; fakat sütlü ve şekerli çikolatalar, yukarıda belirtilen glisemik ve hormonal etkileri nedeniyle sivilce oluşumunu destekleyebilir.
Aknesi Olanlar İçin Önerilen Gıdalar
Düşük Glisemik İndeksli Besinler
Tam tahıllar, baklagiller, yeşil sebzeler, elma, armut gibi meyveler… Bunlar kan şekerini dengede tutarak hormon salınımını düzenler ve yağ bezlerinin aşırı çalışmasını önler.
Omega-3 Yağ Asitlerinden Zengin Gıdalar
Somon, sardalya, ceviz, keten tohumu gibi omega-3 kaynakları inflamasyonu azaltarak ciltteki kızarıklık ve şişliği hafifletebilir. Omega-3’ler aynı zamanda hormonal dengeyi de destekler.
Çinko İçeren Besinler
Çinko, yağ üretimini düzenler ve akneye yol açan bakterilere karşı savaşır. Kabak çekirdeği, kırmızı et, nohut, badem gibi gıdalar çinko açısından zengindir.
A ve E Vitamini Kaynakları
Havuç, ıspanak, tatlı patates gibi A vitamini içeren sebzeler; cilt hücrelerinin yenilenmesini destekler. E vitamini açısından zengin badem, ay çekirdeği ve avokado da cilt bariyerini güçlendirir.
Probiyotik Gıdalar
Kefir, yoğurt, turşu gibi fermente ürünler; bağırsak sağlığını koruyarak bağışıklık sistemini güçlendirir. Sağlıklı bir bağırsak-cilt ekseni, akneyle mücadelede büyük rol oynar.
Bilmeniz Gerekenler
Beslenme, akneyi doğrudan iyileştirmeyebilir, fakat tedavi sürecini olumlu yönde etkileyebilir.
Her bireyin besinlere verdiği tepki farklıdır. Bazı kişiler süt ürünlerine duyarlı değilken, bazıları birkaç gün içinde sivilce artışı yaşar.
Bir “akne günlüğü” tutarak yediğiniz gıdalar ve cildinizdeki değişimler arasındaki ilişkiyi izlemek, kişisel tetikleyicilerinizi belirlemenize yardımcı olabilir.
Pratik İpuçları
- Market alışverişinde etiket okuyun: İlave şeker, glikoz şurubu, trans yağ içeren ürünlerden uzak durun.
- Kahvaltıda mısır gevreği yerine yulaf ezmesi tercih edin.
- Kızartma yerine fırında veya buharda pişirme yöntemlerini deneyin.
- Günde en az 1.5–2 litre su içerek ciltteki toksinlerin atılmasına destek olun.
Akne yalnızca ciltte görünen bir sorun değildir; vücudun içsel dengesini de yansıtan bir durumdur. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları, akne tedavisini destekleyebilir, alevlenmeleri azaltabilir ve cildin iyileşmesini hızlandırabilir.
Mucizevi bir “akne diyeti” yoktur; ancak dengeli, doğal ve işlenmemiş besinlerle oluşturulmuş bir beslenme planı, en etkili yardımcı tedavi olabilir.
Eczacıbaşı Evital, online psikolojik ve beslenme danışmanlarından ve sağlık profesyonellerinden randevu almanızı sağlar. Hizmetlere indirimli olarak buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar
Burris, J., Rietkerk, W., & Woolf, K. (2014). Acne: The role of medical nutrition therapy. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 114(3), 416–430.
Smith, R. N., Mann, N. J., Braue, A., Mäkeläinen, H., & Varigos, G. A. (2007). A low-glycemic-load diet improves symptoms in acne vulgaris patients: A randomized controlled trial. The American Journal of Clinical Nutrition, 86(1), 107–115.
Melnik, B. C. (2012). Milk signaling in the pathogenesis of acne. Dermato-Endocrinology, 4(1), 12–32.
