Bizi biz yapan, bizleri diğer insanlardan ayıran şeyler nedir? Saçımızın rengini ve şeklini, gözlerimizin rengini, boyumuzun uzunluğunu, kan grubumuzu, tenimizin rengini belirleyen şey nedir? Cevap oldukça basit: Tüm sır kalıtımımızda gizli.
İnsan davranışlarını etkileyen en önemli iki etmen, genetik ve çevre faktörüdür. Genetik, her canlı türünün kendi karakteristik özelliğini üreme yoluyla diğer nesillere aktarılmasına denilmektedir. Gen; kalıtımın en temel birimidir. Genlerden üretilen proteinler, bir organizmanın neye benzeyeceğini, nasıl davranacağını ve daha nice bilgiyi içerir.
Bahsettiğimiz gibi kalıtım, insanların ne tür hastalıklara yatkın olduğuyla ilgili bize bilgi vermektedir.
Üniversitelerde yapılan araştırmalarla gerçekleştirilen genetik analiz sonucunda; depresyon, anksiyete, şizofrenik kişilik bozukluğu, bipolar duygudurum bozukluğu, paranoid kişilik bozukluğu gibi psikolojik hastalıkların genlerimizden etkilendiği kanıtlanmıştır.
Kronik süreçli bir hastalık.
Bipolar bozukluk; yineleyen mani (kişinin depresyon sürecinde normal hâlinden farklı, abartılı ve aşırı davranışlar sergilemesi durumu), depresyon dönemleri ile seyreden, hastada öfke patlamaları, fikir uçuşmaları, uyku ihtiyacında azalma, artmış konuşma miktarı ya da basınçlı şekilde konuşma, amaca yönelik etkinliklerde artma, tehlikeli olabilen haz verici eylemlere yönelim gibi klinik özelliklere sahip olabilen kronik süreçli bir hastalıktır.
Bipolar bozukluk, literatürde aşırı uç bir durum olarak değerlendirilir.
Bu yüzden iki uçlu duygudurum bozukluğu olarak da adlandırılır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre hastalığın tanısı; manik dönemi en az bir hafta süren veya hastaneye yatmayı gerektiren; normal dışı, sürekli devam eden coşkunluk hissidir. Bipolar bozukluk, toplumun yaklaşık %1‘ini etkileyen bir rahatsızlıktır. Yapılan çalışmalar, bipolar bozukluk tanısının en sık 16-25 yaş arasında konulduğunu göstermektedir. Bu hastalık kadın ve erkek cinste eşit olarak görülür.
Peki bipolar bozukluğun belirtileri nelerdir?
Hastalığın belirtileri, manik dönem ve depresif dönem belirtileri olarak iki şekilde gerçekleşmektedir.
Manik Dönem Belirtileri
- Enerji düzeyinde artış
- Uyku ihtiyacının belirgin şekilde azalması
- Dikkat dağınıklığı
- Özgüven düzeyinde aşırı bir artış olması
- Riskli davranışlara karşılık dürtüsellik artışı (aşırı hızlı araba, motor kullanma, gereğinden fazla alışveriş yapma)
Depresif Dönem Belirtileri
- Enerji azalması
- Çok fazla uyuma isteği
- Saatlerce uyumaya rağmen yorgun uyanma
- Özgüven düşüklüğü, değersizlik hissi
- İntihar düşünceleri
- Karamsarlık
Peki, bu hastalığa sebep olan etkenler nelerdir?
Diğer birçok psikolojik hastalıkta olduğu gibi bipolar bozukluğunun nedeni net olarak bilinmemektedir. Bu yüzden kesin şu sebeplerden dolayı olur diyemeyiz. Ancak bu zamana kadar yapılan araştırmalar sayesinde genetik faktörlerin büyük rol oynadığı belirlenmiştir.
Bipolar bozukluğa sahip yetişkin bireylerin çocuklarında da hastalığın görülme olasılığının yüksek çıkması genetiğin önemine işaret eder. Psikiyatrik bozukluklar içinde kişiyi ve toplumu, doğrudan ve dolaylı olarak en fazla etkileyen hastalıklardan biri olan bipolar bozukluk için en büyük risk etkeni birinci derece akrabalarda bipolar bozukluk öyküsüdür. Bu hastalığın genetik kökenli olduğu bir gerçektir ancak unutulmamalıdır ki, yapılan çalışmalarla hala tam olarak aydınlatılmamış bu sebeple de nedenleri keşfedilmemiş bir hastalıktır.
Dünya Bipolar Günü, her yıl, kendisinin de bipolar olduğu kabul edilen ressam Vincent Van Gogh‘un doğum günü olan 30 Mart‘ta kutlanmaktadır.