Sağlıklı bir gelecek için neler yapıyorsunuz?

Aklınızda şuan büyük fikirler dolaşıyor olabilir fakat sağlıklı bir geleceğe en büyük yatırım sizin ve kurduğunuz ailelerin sağlıklı olmasıdır. İşte bu değerli yatırımın en özel kaynağına yani genetik danışmanlığın ne olduğuna bir göz atalım mı?

Genetik danışmanlık; biyoloji, genetik, hemşirelik, psikoloji, doktor ve sosyal çalışmacıların hep beraber yürüttükleri bir ekip işidir. Genetik danışmanlık duyulduğunda genellikle gebelik aşamasında önem arz ettiği düşünülebilir fakat bundan çok daha fazlasıdır. Danışmanlık hizmetine evlilik öncesinden başlanmalıdır çünkü unutulmamalıdır ki  bir hastalığı tedavi etmektense onu önlemek daha önemlidir. Danışmanlık alacak çiftlerden öncelikle detaylı bir öykü alınarak riskler belirlenir.

Başlıklar altında ayrılan değerlendirmelere daha detaylı bakalım.

Düzenli Beslenme ve Egzersiz

Sağlıklı ve rahat bir gebelik süreci için anne adayının beslenmesinde, kilosunda ve egzersiz alışkanlıklarında değişikliğe gidilmesi gerekebilir. Çok düşük kilolu ve çok fazla kilolu anne adaylarında çeşitli gebelik riskleri oluşmaktadır. Düşük kilolu bir kadında; gebe kalmada zorlanma, erken doğum, düşük doğum ağırlıklı bebek gibi sorunlar olabilirken şişman kadınlarda; diyabet, yüksek tansiyon, zor doğum, bebekte yapısal bozukluklar görülebilmektedir.

Folik Asit Kullanımı

Gebe kalmaya karar verdikten sonra bebekte yapısal problemler olmaması için destek tedavileri alınmalıdır. Bunlardan en önemlilerinden biri folik asittir. Folik asit, gebe kalmadan önce en az 1 ay önce kullanılmaya başlanmalı ve gebe kaldıktan sonra yaklaşık 10-13 hafta devam edilmelidir. Folik asit eksikliğinde nöral tüp defekti adı verilen omurilik ve beyinde yapısal problemler çıkabilir.

Madde Bağımlılığı

Sigara ve alkol başta olmak üzere diğer bağımlılık yapıcı madde kullanımlarından kurtulmak için gerekli destek alınmalıdır. Bebek üzerinde güçlü yan etkileri olan bu maddeler gebelik sürecini ve sonrasını kötü bir deneyime dönüştürebilir.

Bu maddelerin kullanımı; düşük ağırlıklı bebek, fetüsün anne karnında ölmesi, doğan çocuklarda dikkat bozukluğu, zeka geriliği ve davranış bozukluklarına sebep olabilir.

Yaşanılan Çevre Koşulları

Yaşanılan çevrede veya çalışılan meslekte maruz kalınan etkenlere karşı fetüs fazlasıyla duyarlıdır. Özellikle gebe kalınan ilk haftalarda radyasyon ve enfeksiyonlar gibi etkenler fetüsün çok fazla zarar görmesine sebep olur. Danışmanlıkta bireylerin yaşam koşulları değerlendirilmeli ve çözüm önerileri sunulmalıdır.

Kronik Hastalık Durumu

Annede bulunan diyabet, epilepsi ve yüksek tansiyon gibi sürekli kontrol altında tutulması gereken hastalıklar incelenmelidir. Bu hastalıklar için kullanılan bazı ilaç tedavileri fetüse zarar verebilir. Gebe kalmadan önce kullanılan ilaçlar hekim ile gözden geçirilmeli ve öneriler dikkate alınarak gebe kalınacak zamana karar verilmelidir.

Bağışıklığın Değerlendirilmesi

Toksoplazma, kızamıkçık, su çiçeği, hepatit gibi hastalıklara karşı bağışıklık gebelikten önce test edilmelidir. Gebe kalmadan belirli bir süre önce aşıların tamamlanması gerekmektedir aksi takdirde fetüs üzerinden ciddi yan etkileri olabilmektedir.

Genetik Hastalıklar ve Akraba Evliliği

Çiftlerin aile öyküsü dinlenirken; tekrarlayan doğumsal hastalıklar, aile içinde özürlü bireylerin olması, akraba evliliği yapılması, kadının 35 yaş üstünde olması, erkeğin 40 yaş üstünde olması, ikiden fazla düşük yapılması gibi durumlardan söz ediliyorsa genetik hastalıklardan şüphe edilebilir ve gerekli tarama testleri yapılmalıdır.

Babanın Sağlık Durumu

Baba; alkol, sigara kullanımı; cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü bulunması, sperm kalitesinin düşük olması gibi riskler taşıyabilir. Çiftler bu riskler için birlikte değerlendirilmelidir. Riskler belirlendikten sonra bireylerin ihtiyaçlarına yönelik eğitimler, öneriler sunulmaktadır.

Sağlıklı bir gelecek için öncelikle kendi geleceğimiz için sağlam adımlar atmalıyız. Sağlıklı bir toplum için uzmanların görüşlerinin ışığında yürümenin ne kadar önemli olduğunu asla unutmamanız dileğiyle..

Daha fazlası için bizi takipte kalın.

Kaynaklar

Doğaner, G., & Gölbaşı, Z. (2011). Prekonsepsiyonel danışmanlık. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 20(5), 215-221.

Akşit, M. A., & Başaran, N. Genetik Danışmanlık. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yenidoğan Dergisi, 4(1), 94-171.