Kanser…
6 harf fakat bizlerde uyandırdığı etki sarsıcı olmakta…
Son yüzyılın hastalığı kabul edilen kanser gün geçtikçe hastalanma ve ölüm oranlarının sıklığını arttırıyor.
Peki, varlığını bildiğimiz bu hastalığın sıklığı neden artıyor?
Bu sorunun iki ana cevabı var. Biri kanser tarama programlarının artması, ikincisi ise yaşam süresinin kanser olacak kadar uzamasıdır.
Kanserlerin erken evrede teşhis edilmesi hastalığın birey üzerine etkisini en aza indirebilmektedir.
Kanserde erken tanılama önemliyse bunu nasıl öğreneceğiz?
İşte sormamız gereken soruyu bularak yolculuğumuza ilk adımı atalım.
Bir hastalığın keşfi için en önemli adım kendi vücudumuzu tanımaktır.
İlk konumuzda kadınların korkulu rüyası olan rahim ağzı kanserine ve bu kanseri nasıl erkenden keşfedip, nasıl engelleyebileceğimizi konuşalım.
Bir kadın olarak kendi vücudumuzu ne kadar tanıyoruz, dikkatli miyiz?
Tabiatımıza aşinalığımız felaketin önüne geçecek. Özellikle kadınlara özel olan kanserlerin başında gelen rahim ağzı kanseri ciddi bir halk sorunudur.
Rahim ağzı denilen yer, rahim ile vajinayı birbirine bağlayan silindir şeklindeki yapı… Bu yapı nasıl olur da kendini bir hastalığın içinde buluyor?
Farkında olduğumuz ya da olmadığımız birçok risk etmeni ile karşı karşıyayız. Bunların nedeni ile rahim ağzı zamanla kanserleşmektedir. Risk etmenlerinin içinde en dikkat edilmesi gereken risk faktörü human papillomavirusüdür. Bu virüse karşı HPV aşısı geliştirilmiştir. Şu an bazı ülkelerde ücretsiz olarak yapılabilirken ülkemizde ücretli bir aşıdır.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bu aşı 9-26 yaş aralığında yapılması gerekmektedir. Fakat aşının koruyuculuğunun 10 yıllık bir süre olması insanları güvensiz de hissettirebilmektedir. Bu konuda bizim dikkat etmemiz gereken bir husus ise aşının sadece human papillomavirusüne karşı koruyuculuğunun olmasıdır. Cinsel yolla bulaşan herhangi bir enfeksiyona karşı bir koruma kalkanı oluşturmaz. Bu nedenle ‘Aşı oldum, sorun kalmadı’ gibi bir düşünce bizi hataya sürükleyebilmektedir.
Erken Tanı İle Rahim Ağzı Kanserini Engelleyebilir Miyiz?
Bu konuda ülkemizde iki tür çalışma yapılmaktadır. Bunlar; PAP Smear Testi ve HPV-DNA testidir.
PAP Smear Testi
PAP smear testini kısaca anlatacak olursak; rahim ağzındaki normal olmayan hücreler incelenir. Buradaki amacımız kanser başlamadan rahim ağzının incelenip bu anormal hücrelerin yok edilmesidir. Uygulanışı kolay ve maliyetinin düşük olması sebebiyle daha çok tercih edilen bir testtir.
Böyle anlatıldığında biraz korkmuş olabilirsiniz. Ayrıca yapılan testin cerrahi bir işlem sanılması da erken teşhisin istenmemesine neden olabilir. Bu noktada şunu söyleyebilirim ki; bir insanın kanser denildiğinde korkması gayet normaldir. Fakat kanserin önüne geçebilmemiz için önce onu tanımalıyız. Bu test ile kanseri erken evrede tanıyabiliyoruz.
PAP Smear Testini Ne Zaman Yaptırmalıyım?
Pap smear testini cinsel ilişkiye girme yaşından itibaren 3 sene içinde yani 21 yaşından itibaren başlanmalıdır. Neden bu kadar erken başlamalıyız diye soracak olursanız size şunu hatırlatmalıyım; önemli olan rahim ağzı kanserini erkenden öğrenmek ve önleyebilmek.
Son olarak yazımı şu ifadelerle tamamlamak istiyorum.
Ülkemizde maalesef bu testin adını bilmeyen, bilse bile neye yarayacağını ve nerede yapılacağını bilmeyenlerimiz var. Ülkemizdeki kanserler için toplum taraması istenilen seviyede olmadığından bu testler sayesinde konulacak binlerce erken teşhis engelleniyor.
Bu durumu tersine çevirmek de sizin elinizde!
Siz de rahim ağzı kanserinin erken dönem tarama testleri hakkında bir aile hekimi, toplum sağlığı hemşiresi ve jinekolog ile görüşebilirsiniz.
Unutmayın, erken tanısı olan kanser için geç kalmamak en doğrusu!
Daha fazlası için takipte kalın.
Kaynaklar
https://hpvtarama.saglik.gov.tr/duyurular/Sayfa/HpvTaramaTestiNasilYapilir Erişim Tarihi: 15.07.2021
Özkan Pehlivanoğlu E , Bilgin Sarı H , Balcıoğlu H , Ünlüoğlu İ . Aile hekimliği polikliniğine başvuran kadın hastaların Human Papilloma Virüs aşılaması ve serviks kanseri hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Ortadoğu Tıp Dergisi. 2019; 11(4): 456-460. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/782687
Uludağ, G , Gamsızkan, Z , Sungur, M . (2020). Kadınların Serviks Kanseri ve Taraması İle İlgili Sağlık İnançlarının Değerlendirilmesi . Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 10 (3) , 357-362 . DOI: 10.33631/duzcesbed.749 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1140425
Babaoğlu, A , Büyüközmen, E , Can, F . (2021). İzmir’de Toplumda Kanser Tarama Testleri Farkındalığı ve Bireylerin Kanser Tarama Testlerine Katılımını Etkileyen Faktörler . Batı Karadeniz Tıp Dergisi , 5 (2) , 173-181 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mjwbs/issue/62576/853692 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1487934
