Plica Sendromu Nedir?
Plica sendromu, diz ekleminde bulunan ince bir doku kıvrımının (plica) iltihaplanması ve tahriş olmasıyla ortaya çıkan bir durumdur.
Diz eklemi, dört ana plica bölgesine sahiptir. Bunlar; suprapatellar, mediopatellar, infrapatellar ve lateral. Bu dokular normalde işlevsizdir, ancak bazı kişilerde plica yapısı aktif kalabilir ve zamanla iltihaplanarak ağrıya yol açabilir. Özellikle mediopatellar plica, yani diz kapağının iç tarafındaki plica, en sık sorun yaratan bölgedir.
Plica sendromu, genellikle sporcularda ya da diz eklemine tekrarlayan zorlanma uygulayan bireylerde daha sık görülür. Dizdeki plica dokusu, hareket sırasında sıkışabilir veya tahriş olabilir ve bu da zamanla ağrı ve eklemde rahatsızlığa yol açar. Plica sendromu, bazen dizdeki diğer problemlerle karıştırılabilir, bu nedenle doğru tanı önemlidir.
Plica Sendromu Nedenleri Nelerdir?
Plica sendromu, diz eklemindeki plica dokusunun iltihaplanması veya tahriş olması sonucu oluşur. Bunun başlıca nedenleri şunlardır.
Tekrarlayan Diz Hareketleri
Özellikle sporcularda görülen bu durum, koşma, zıplama, bisiklet sürme gibi tekrarlayan hareketlerle diz eklemine sürekli baskı uygulanmasıyla ortaya çıkabilir. Sürekli hareket, plica dokusunun iltihaplanmasına neden olabilir.
Travma
Diz eklemine gelen doğrudan bir darbe ya da travma, plica dokusunun sıkışmasına ve tahriş olmasına yol açabilir. Özellikle diz üzerine düşme gibi yaralanmalar, plica dokusunu etkileyebilir.
Diz Ekleminde İltihaplanma
Diz ekleminde meydana gelen iltihaplanmalar, plica dokusunu da etkileyebilir. Bu durum genellikle dizdeki diğer iltihaplı durumlarla birlikte ortaya çıkabilir.
Aşırı Zorlanma
Uzun süre ayakta kalmak, ağır yükler taşımak veya diz eklemine aşırı yüklenmek de plica sendromunu tetikleyebilir. Özellikle iş yaşamında sürekli diz çökmeyi veya kalkmayı gerektiren aktiviteler bu duruma yol açabilir.
Anatomik Faktörler
Bazı kişilerde plica dokusu normalden daha kalın veya büyük olabilir. Bu anatomik özellik, plica dokusunun daha kolay tahriş olmasına neden olabilir.
Plica Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Plica sendromu belirtileri, genellikle diz ekleminde ağrı ve rahatsızlık hissi ile başlar. Bu belirtiler şunlardır.
Dizde Ağrı
Özellikle dizin ön ve iç kısmında ağrı yaygın bir belirtidir. Merdiven inip çıkarken, diz çökerken ya da uzun süre oturduktan sonra bu ağrı artabilir.
Dizde Şişlik
Plica dokusunun iltihaplanması sonucunda dizde şişlik görülebilir. Şişlik genellikle diz ekleminin ön kısmında meydana gelir.
Dizde Takılma veya Kilitlenme Hissi
Hareket ederken dizde takılma, kilitlenme veya sürtünme hissi oluşabilir. Bu, plica dokusunun eklem içinde sıkışması nedeniyle oluşur.
Tıkırtı Hissi
Diz hareket ettirildiğinde, özellikle bükülme ve düzleşme sırasında tıkırtı veya çıtırdama sesi duyulabilir. Bu durum, plica dokusunun iltihaplanması sonucu sürtünme yaşanmasından kaynaklanır.
Hareket Kısıtlılığı
Plica sendromu, dizin tam bükülmesini ve düzleşmesini zorlaştırabilir. Bu da günlük aktivitelerde hareket kısıtlılığına yol açar.
Plica Sendromu Tanısı Nasıl Konur?
Plica sendromunun tanısı, genellikle fiziksel muayene ve hastanın öyküsüne dayanır. Doktorlar, dizdeki şişlik, hassasiyet ve hareket kısıtlılığını değerlendirir. Ek olarak, aşağıdaki yöntemler kullanılabilir.
Fiziksel Muayene
Doktor, dizin farklı pozisyonlarda hareket ettirilmesi sırasında ağrı ve sürtünme hissini değerlendirir. Plica dokusunun iltihaplandığı yerlerde hassasiyet olabilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
MRG, diz eklemindeki yumuşak dokuların görüntülenmesinde kullanılır. Plica dokusundaki iltihaplanma ve diğer olası sorunlar MRG ile tespit edilebilir.
Artroskopi
Artroskopi, diz ekleminin içerisine küçük bir kamera yerleştirilerek yapılan bir işlemdir. Bu yöntemle, doktor plica dokusunu doğrudan gözlemleyebilir ve iltihaplanmayı değerlendirebilir.
Plica Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Plica sendromunun tedavisi genellikle konservatif yöntemlerle başlar ve duruma göre cerrahi müdahale gerekebilir. Aşağıda tedavi seçeneklerine yer verilmiştir.
Dinlenme ve Buz Uygulaması
Diz eklemine binen yükü azaltmak, iltihabı hafifletmek ve ağrıyı azaltmak için dinlenme önemlidir. Buz uygulaması da şişliği azaltmada etkilidir.
Fizik Tedavi
Fizik tedavi, dizin hareket aralığını artırmak, kasları güçlendirmek ve esnekliği artırmak için kullanılır. Quadriceps kasını güçlendiren egzersizler, diz üzerindeki baskıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
Anti-inflamatuar İlaçlar
İltihabı ve ağrıyı hafifletmek için non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanılabilir. Bu ilaçlar, plica dokusundaki iltihaplanmayı kontrol altına alabilir.
Kortikosteroid Enjeksiyonları
İltihaplı bölgeye uygulanan kortikosteroid enjeksiyonları, ağrı ve iltihabı azaltmada etkili olabilir.
Cerrahi Müdahale
Konservatif tedavi yöntemleri başarısız olursa, artroskopik cerrahi ile plica dokusu alınabilir. Bu işlem, genellikle minimal invaziv bir yöntemdir ve hastalar kısa sürede normal aktiviteleri
Plica Sendromu Nasıl Önlenir?
Plica sendromunu tamamen önlemek mümkün olmasa da, bu durumu tetikleyebilecek faktörleri azaltmak için bazı adımlar atılabilir. Şimdi plica sendromunun önlenmesine yardımcı olabilecek stratejilerine yer verelim.
Diz Ekleminin Aşırı Kullanımını Önlemek
Diz eklemini aşırı zorlayan tekrarlayan hareketlerden kaçınılmalıdır. Özellikle sporcularda ve fiziksel olarak aktif olan kişilerde diz eklemine binen yükün dikkatli bir şekilde yönetilmesi önemlidir. Diz eklemine yük bindiren aktiviteler sırasında ara vermek ve uygun dinlenme süreleri tanımak diz sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
Diz Eklemini Destekleyen Kasları Güçlendirmek
Diz eklemini çevreleyen quadriceps ve hamstring gibi kasların güçlendirilmesi, diz üzerindeki baskıyı azaltabilir. Güçlü kaslar, eklem stabilitesini artırır ve plica dokusunun sıkışma riskini azaltır. Düzenli olarak yapılan bacak güçlendirme egzersizleri, özellikle diz eklemi sağlığı için faydalıdır.
Esneme Egzersizleri Yapmak
Esneme egzersizleri, kasların ve eklem çevresindeki dokuların esnekliğini artırarak hareket aralığını genişletir. Bu, plica dokusunun sıkışmasını önlemeye yardımcı olabilir. Spor yapmadan önce yapılan ısınma ve esneme egzersizleri, dizin ani ve zorlayıcı hareketler nedeniyle hasar görmesini engelleyebilir.
Diz Travmalarından Kaçınmak
Diz üzerine düşme ya da doğrudan bir darbe, plica dokusunu tahriş edebilir. Bu nedenle spor yaparken uygun ekipman kullanmak ve güvenli hareketler yapmak önemlidir. Diz koruyucuları gibi destekleyici ekipmanlar, darbelere karşı koruma sağlayarak travma riskini azaltabilir.
İdeal Vücut Ağırlığını Korumak
Fazla kilo, diz eklemi üzerinde ek bir baskı oluşturur ve plica dokusunun sıkışmasına neden olabilir. İdeal vücut ağırlığını korumak, diz eklemine binen stresi azaltarak plica sendromu riskini düşürebilir. Dengeli beslenme ve düzenli egzersiz, hem genel sağlık hem de eklem sağlığı için önemlidir.
Spor Yaparken Tekniğe Dikkat Etmek
Spor aktiviteleri sırasında doğru teknikle egzersiz yapmak, diz eklemine gereksiz yük binmesini önleyebilir. Özellikle koşu, bisiklet sürme ve ağırlık kaldırma gibi sporlar yaparken doğru duruş ve hareket tekniklerine dikkat edilmelidir. Yanlış teknik, diz eklemini zorlayarak plica sendromuna yol açabilir.
Yeterli Dinlenme ve Rehabilitasyon Süreçlerini Takip Etmek
Diz ağrısı veya rahatsızlığı hissedildiğinde, diz eklemine dinlenme süresi tanımak ve uygun tedavi yöntemlerini uygulamak önemlidir. Erken müdahale, plica dokusunun daha fazla tahriş olmasını ve sendromun ilerlemesini engelleyebilir.
Bu basit önlemlerle plica sendromu riskini azaltmak mümkündür. Özellikle spor yapan kişilerin bu önlemleri dikkate alarak diz sağlığını korumaları, uzun vadede plica sendromu gelişme olasılığını azaltacaktır.
Plica Sendromu Hangi Doktor Bakar?
Plica sendromu, genellikle ortopedi uzmanları tarafından değerlendirilir ve tedavi edilir. Dizdeki ağrı ve şişlik gibi belirtiler ortaya çıktığında, bir ortopedi doktoruna başvurulması önemlidir. Fizik tedavi uzmanları da konservatif tedavi sürecinde önemli bir rol oynar.
Diğer hastalıklar hakkında daha fazlasını öğrenin.
Kaynaklar
Pappas, M., Gallo, R. A., Marcondes, M., & Olson, S. (2020). Medial plica syndrome of the knee: Diagnosis and management. The Journal of Knee Surgery, 33(9), 920-926. https://doi.org/10.1055/s-0039-1694031
Corten, K., Bellemans, J., & Verdonk, P. (2019). Plica syndrome of the knee: Pathophysiology, diagnosis, and treatment. The Knee, 26(5), 903-909. https://doi.org/10.1016/j.knee.2019.06.003
Din, N. U., Ghaffar, S., Majeed, A., & Hussain, M. (2021). Arthroscopic resection of symptomatic synovial plica of the knee: A case series. Cureus, 13(4), e14467. https://doi.org/10.7759/cureus.14467
Kocadal, O., Ozden, R., & Yucel, B. (2021). Arthroscopic treatment of symptomatic mediopatellar plica: Functional outcomes and return to sports. Journal of Orthopaedic Surgery and Research, 16(1), 467. https://doi.org/10.1186/s13018-021-02597-1
